11-04-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Aztek Ve Maya Dilleri
Sadece Mayalar değil, tüm kuzey, orta ve güney Amerika kadim kültürlerin kökeni Asya kıtasıdır Bu yerleşim günümüzden yaklaşık 15,000 yıl önce başlamış ve birçok dalgalar halinde zamanla sürmüştür Amerika yerli dilleri üzerine derin ve karşılaştırmalı araştırmalar yapan iki dilci Joseph Greenberg ve Merritt Ruhlen adlı önemli uzmanlardır Onların ifadesine göre Amerika kıtasına en az üç farklı ve büyük göç dalgası olmuştur (Bkz SCİENTİFİC AMERİCAN,Kasım 1992 sayfa60) Bu dalgalardan en önemli olanı orta ve güney Amerika bölgelerine yerleşmiş olan Maya, Aztek ve İnka kültürlerini getirmiş olan dalgadır Her üç kültürün ortak bir dile sahip oldukları fakat zamanla bu dillerin değişik ağız ve lehçeler halinde ayrıldığını biliyoruz Ayrıca kuzey bölgede büyük bir dil gurubu olan Atapaskan dil gurubuna ait pek çok kızılderili dilinin varlığı bilinmektedir
Tüm bu Asya kökenli diller Türkçe ile ilgilidirler Hepsi de ortak bir kök dilden türemiştir Bu kök dile Ön-Türkçe de diyebiliriz Fakat Rus dilciler bu kök dile Nostratik demeyi uygun bulmuşlardır
Nostratik hakkında pek çok yayın vardır Fakat ne yazık ki, bizim yerli dilcilerimiz Ön-Türkçe üzerine asla eğilmemekte bu konuda araştırma yapmadıkları gibi, yapanları da küçümseyip alay etmektedirler
Türkçe ile ilgili dedim Asla, bire bir eşit demek istemedim Bu ilgiyi veya ilişkiyi bulup çıkarmak hem hoş bir uğraş olmakta, hem de dünya dilleri hakkında daha derin bir bilgi elde etmemizi sağlamaktadır Örneğin, “Maya” sözü Türkçe “kök, asıl cevher” anlamına gelir Bira mayası, ekmek mayası hepimizin bildiği sözlerdir Şu halde Maya kültürü Ön-Türkçe “Kök kültür” anlamına gelmektedir Keza, “Aztek” adı da Az-tek şeklinde iki heceye ayrıldığında “Az fakat tek olan” yani kendine has olan bir kültür anlamını taşımaktadır Az sözcüğü z-s dönüşümü göz önüne alındığında ASYA sözünde vardır Asya sözü de “Az-öyü” demek olmaktadır Öyü sözü “yerleşim bölgesi” demek olup bugün kullandığımız “köy” sözü “OK-öyü” (Okların yerleşim bölgesi) olmaktadır
OK adı Ön-Türklerin kendilerine ve kendi yöneticilerine verdikleri bir isimdi Bu konu oldukça derin bir araştırma konusu olduğundan daha ileride söz edeceğim
ATAPASKAN dil gurubunun adı da Ön-Türkçe olarak Ata-Başkan şeklinden başka bir şey olmadığı görüşündeyim Dilciler bu tür benzetmeleri küçümserler ve hep “tesadüf” olarak göz ardı ederler Oysa ki tesadüfler pek çok olunca artık tesadüf olmaktan çıkarlar Son Maya kralının adı da Ata-Hualpa idi Hualpa sözü Hu-Alp (Yüce) anlamını taşır Kuzey Amerikada yaşayan ve halen varlığını sürdüren bir diğer gurubun adı ANASAZIdır Bu dil gurubunu da Ön-Türkçe Ana-Sözü (anadil) şeklinde ayırdığımızda anlamı apaçık ortaya çıkmaktadır
Maya kültürünün kendi şehirlerine verdikleri isimlere bir bakalım Bunlardan bazıları: Tikal, Palenque, Kopan, Kalakmul, Uaxactun ve Altun-Ha şehirleri veya daha doğrusu yerleşim merkezleridir Şimdi sırasıyla bu yerleşim adlarını inceleyelim:
Tikal:“Tekil” yani kendine has olan, tekil olan demek olmaktadır Çünkü “Tik” kök sözcüğü Ön-Türkçe olup “tek” demektir Tek sözünü Kızılderili dillerde TİK olarak buluyoruz Yunanca işaret parmağına Dahtilo denir ki bu da TİK =>TEK =>TAH =>DAH dönüşümü ile oluşmuştur Daktilo dediğimiz alet “parmaklarla çalışan” demektir
Latince TE (sen) ikinci tekil kişi demektir Burada da işaret parmağı ile gösterilen ikinci şahıs anlamı vardır Palenque: P sesinin aslı B sesidir Yani Palenk şeklinde okunan bu şehir adı “Barık” sözünden dönüşmüştür Ayrıca R ile L dönüşümü de çok yaygın olduğu bilinmektedir Barık, ise “Barınak”, yani “konumlu yer” demek olmaktadır Asya kıtasının Türkler tarafında ilk kurulmuş yerleşim bölgesinin adı “Başbarık” , yani “Baş-yerleşim yeri” idi Baş yerleşim ise bugünkü dilde “baş-şehir” olmaktadır
Zamanla Başbarık, “Beşbarık” ve “Beşbalık” olmuştur Oysa ki ne beş ile ne de balık ile hiçbir ilgisi yoktur
Kopan:Bu şehir adı da halen bugün bile kullandığımız “kopan” (ayrılan, merkezden kopan) anlamını taşır Anlaşılan bu şehir asıl Maya bölgesinden coğrafi olarak ayrı bulunduğu için Kopan adını almıştır
Kalakmul: Bu adı da ikiye ayırıp Kalak-Mul şeklinde okumak gerekir “Kalak” sözü “kalalım” anlamını taşır Nasıl ki “alalım” sözü “alak” idiyse, “kalalım” da “kalak” idi “Mul” ise M nin yine B ile olan ilişkisinden ve L ile R dönüşümünden Mul sözü “BUR” yani “burada kalalım” demek olduğunu sanıyorum Ancak bu yaklaşımın doğruluğu araştırılmalıdır
Uaxactun:Bu isim “uzaktın” ve daha doğru şekli de “uçaktın” olsa gerek Çünkü X harfi genelde Ç sesi ile okunur Uçaktın, derken uçmak kastedilmiyor “Uçak” Uçta olan, uzakta olan kast ediliyor Altun-Ha: Bilindiği gibi altın sözü ile “Ha” (yüce, kutsal) sözünün birleşimi var bu isimde Hakan, Hazret, Hakk sözlerinde hep bu Ha kökü bulunmaktadır Ayrıca Maya dilinde Han "bir" demektir
|
|
|