Yassı Balıklar

Yassı Balıklar

Çoğu denizde, bazıları kısmen ya da tümüyle tatlı sularda yaşayan bir balık grubudur Kalkanbahğı, pisibalığı ve dilbalığı en tanınmış yassıbalıklar arasında yer alır Bu balıkların başı ve gövdesi yassı, her iki gözü de başın aynı yanındadır Balığın dibe yatan gözsüz yanı genellikle beyaz, gözlü yanı ise değişik renk ve desenlerle bezelidir Yassıbalıklar genellikle dipte, yalnız gözleri görünecek biçimde kuma ya da çamura gömülü olarak yaşar Balığın gözlerinin bulunduğu üst yanı, çevresindeki kumlara ya da çakıllara uygun olarak renk değiştirebilir

Renk değişimi ışığa bağlıdır Alttan aydınlatılmış, dibi cam büyük bir kaba konan bu balıkların beyaz yanı da renklenebilir Deneyler yassı-balıkların çevreye göre renk değiştirmekteki başarısının, yattıkları yeri görmelerine bağlı olduğunu ortaya çıkarmıştır Renk değiştirme yeteneği bulunmayan ve beyaz (albino ya da akşın) birçok yassıbalık çeşidi de bilinmektedir Yassıbalıklar olasılıkla, gövdesi yassılaşmış ve yana yatarak yüzme alışkanlığı edinmiş, levreği andıran balıklardan türemiştir Gövdenin milyonlarca yıl boyunca yassılaşmaya devam etmesi, balığın sürekli bir yanı üzerine yatmasına yol açacak ölçüde dengesini bozmuştur

Alt ve üst yanlar oluşunca alt yanda kalan göz de yer değiştirerek öbür yana geçmiştir Gerçekten yumurtadan yeni çıkan larvalarda başın her iki yanında birer göz vardır Daha sonra gözlerden biri başın öbür yanına "göç eder" Bu yer değiştirme olayı sırasında bazı kemikler de göze eşlik ederek dönmekte ve kafatasının bakışımsız bir biçim almasına yol açmaktadır Tropik bölgede yaşayan Psettodes cinsinin üyelerinde baş gelişimi sırasında dönme daha az olduğundan bakışım daha az bozulmuştur Bu balıkların gözleri başlarının sol ya da sağ yanında bulunabilir Öbür yassıbalıklarda ise gözlerin bulunduğu yan, türlere göre hemen hemen kesin olarak belirlenmiştir

Bunlar arasında, türdeşlerine göre ters yanı üzerine yatan örneklere ender olarak rastlanır Psettodes üyeleri levrekler gibi yüzgeçlerinin dikenli olmasıyla da dikkat çeker ve levreği andıran ataları ile yassıbalıklar arasında bir geçiş basamağında yer alır Yassıbalıkların yumurtasından çıkan larvanın öbür balıklardan pek bir farkı yoktur Başının iki yanında yer alan gözleriyle çevreyi kolaçan ederek yana yatmadan yüzer Uzunluğu yaklaşık 12 milimetreye ulaştığında bir gözü kaymaya başlar ve öbür gözünün yakınındaki bir yere gelene kadar başının üzerinde hareket eder

Üç hafta kadar süren bu olay sırasında kafatası kemikleri de dönerek yer değiştirir ve balık yavaş yavaş gözsüz yanı üzerine yatıp dipte yaşamaya başlar Yassıbalıklar renkli yanı üstte kalacak biçimde yüzer Yüzerlerken gövdelerini çevreleyen anüs ve sırt yüzgeçlerini dalgalandırırlar Gelişim sırasında bazen gözün göçü yarıda kalır Bu durumda balıkların hem yüzüşü daha normaldir, hem de gözsüz yanında renklenme oluşabilir

Böylesi örneklere ender olarak rastlarısa bile, bu balıklar yassıbalıkların alışılmadık gelişimine ışık tutmaktadır Başın dönmesi sonucunda ağzın büyük bölümü gözsüz yanda bulunur Birçoğunda da ağzın gözsüz yanındaki dişler daha iyi gelişmiştir Bu nedenlerle yassıbalıkların temel besin kaynağını küçük denizkestaneleri, kabuklular ve solucanlar gibi dipte yaşayan hayvanlar oluşturur Bazıları balıklan ve yengeçleri de avlayıp yiyebilir Yassıbalıkların genellikle kalın ve etli gözkapaklarıyla korunmuş patlak gözleri vardır Birbirinden bağımsız biçimde hareket edebilen bu gözler kuma yatmış balığın bütün çevresindeki avlarını ve düşmanlarını görebilmesini sağlar