Az Gelişmiş Ülkelerde Kamu Yönetiminde Yolsuzluk Ve Rüşvet

Yolsuzluğu genel olarak, bir çıkar karşılığı kamu yetkilerinin yasadışı kullanımı olarak tanımlayan yazar, çalışmasını üç ana bölümde sunmuştur
Birinci bölümde yolsuzluğa teorik açıdan yaklaşmış, ikinci bölümde azgelişmiş ülkeler üzerine yoğunlaşmış, son bölümde ise yolsuzluğun etkileri ve alınabilecek tedbirlere yer vermiştir
Yazar henüz çalışmasının başında, yolsuzluğun araştırılmasında karşılaşılabilecek güçlüklerden bahsetmiş ve yazılabileceklerin ancak açığa çıkmış yolsuzluklar olabileceğini itiraf etmiş, böylece daha baştan yapılacak çalışmaların yetersiz, sınırlı ve yüzeysel olacağını kabul etmiştir
Yazara göre bir olayın yolsuzluk olarak tanımlanabilmesi için 3 temel ögeyi taşıması gerekmektedir Bunlar ;

• Yetki öğesi
• Yetkinin yasadışı kullanımı ve
• Çıkar öğesi dir

Bu bölümde dikkati çeken husus sağlanan çıkarın, yalnız maddi şeylerle sınırlanmasının doğru olmayacağı, manevi tatminin de bir çeşit çıkar olduğunun vurgulanmasıdır
Binlerce şekilde tezahür edebilen yolsuzluk yazar tarafından ikiye ayrılmıştır Yasaların yapımı sırasında ortaya çıkan “siyasal yolsuzluk” ve yasaların uygulanması esnasında ortaya çıkan “yönetsel yolsuzluk”
Yönetsel yolsuzlukta “maddi çıkar içerikli yolsuzluk” ve “dayanışma içerikli yolsuzluk” söz konusudur Maddi çıkar içerikli yolsuzlukta çıkar, rüşvet, haraç ve zimmet olabilir
Dayanışma içerikli yolsuzluk ise, yakınları kayırma ve sözügeçen kişileri kayırma şeklinde olabilir
Daha sonra yolsuzluğun en yaygın şekli olan rüşvet konusuna ağırlık veren araştırmacı, şu sonuçlara ulaşmıştır:
- Kamu hizmetleri arzı, talebi karşılayamaz ise, bu kısıtlı hizmetlerden yararlanmak için yasal olmayan ödemelerin yapılması kaçınılmazdır
- Kamu kuruluşunun satın alacağı malın niteliklerinin açıkça belli olması rüşveti azaltır
- Yetkinin merkezi ya da yerel olması rüşvet ortamını etkiler
Yazar kuramsal incelemesini bu şekilde sonuçlandırmış ve biraz daha özele inerek sözü az gelişmiş ülkelerde yolsuzluk konusuna getirmiştir Yazarın bu konudaki tespitleri şu şekildedir:
Azgelişmiş ülkelerde bürokrasinin siyasal ve yönetsel açıdan önemli bir ağırlığı vardır Bürokrasi dışı güçler zayıftır, bürokrasi üzerinde denetim etkisizliği vardır, toplumsal yapı akrabalık ve arkadaşlık ilişkileri, bu ülkelerde yolsuzluk için uygun ortam yaratırlar
Yazar kitabın son bölümünde, bazı araştırmacıların yolsuzluğun olumlu etkilerinden sözettiğini belirtmiştir Bu iddialar şöyle özetlenebilir :
1 Rüşvet ile bazı gruplar tatmin olmakta, böylece şiddet önlenmektedir
2 Siyaset yapımı esnasındaki yolsuzluklarda bazı gruplar dolaylı olarak yönetime katılmakta, böylece mevcut düzene karşı gelmemektedirler
3 Rüşvet aşırı kuralcılığı, bürokrasinin yavaşlatıcı etkisini yener, bürokrasiyi canlandırır
4 Yatırımcılar belirsizliği sevmez, yolsuzluk ile bürokratik çevrenin davranışları yönlendirilebilir
Ancak yazar savları tutarlı bulmamakta ve her birini örneklerle çürütmekte ve Sonuç itibariyle ”yasaların ve kuralların etkisini yitirdiği toplumlar çürümeye mahkumdur” demektedir
Yasal yaptırımların ağırlaştırılması yolsuzluğu azaltabilecektir ama suçun açığa çıkarılması olasılığını arttırmak için alınacak önlemlerle daha caydırıcı olabilir
- Bürokrasinin etki alanının daraltılması ve hizmette rekabetin getirilmesi önem kazanmaktadır
- Kamu işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması, standartlar konması yolsuzluk olasılığını azaltır
- Yolsuzluğa karşı kamuoyu oluşturulmalıdır
- Rüşvete karşı geliştirilen denetim mekanizmaları basın, kamuoyu, siyasi partiler, yasama-yürütme ve yargı kurumlarının denetimleridir Bürokrasinin kendi içinde de denetim mekanizması vardır Ancak asıl olarak bürokrasidışı denetimlerin etkinliği rüşvet olasılığını azaltmaktadır