02-07-2010
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Vurmalı Çalgılar
Vurmalı Çalgılar
Sesin vurma, sallama ya da sürtme ile elde edildiği müzik aletleri vurmalı çalgılar ailesindendir Vurmalı çalgılar iki gruba ayrılır: Çan, gong gibi kendi titreşimleriyle ses çıkaran çalgılar (bak Ses) ve davul gibi gövdeye gerilmiş derinin tokmak ya da çubukla vurulduğunda titreşmesiyle ses elde edilen aletler Vurmalı çalgıların dünyanın her yerinde çeşitli türleri vardır En basit ve en çok kullanılanları zil, kaynana zırıltısı, kastanyet ve içi küçük çakıl taşıyla doldurulmuş su kabaklarıdır Davul ise, dünyanın hemen hemen her yerinde bulunan en yaygın vurmalı çalgıdır (bak Davul) Vurmalı çalgılar, üflemeli ve yaylı çalgılardan sonra orkestranın üçüncü bölümünü oluşturur Temel işlevi ritmi belirtmektir
Timbal, çan ve ksilofon kesin perdelere akort edilir ve notayla belirli bir melodiye göre çalınır Üçgen, çıngırak, kirişli davul ve zilin perdesi yoktur, yalnızca ritim vermek için kullanılır Perdesi belirli olan öteki vurmalı çalgılar klavye (tuşlar) aracılığıyla ya da tokmak ve çubukla çalınır Piyano ve küçük bir piyanoya benzeyen çelesta akortlu ve klavyeli vurmalı çalgılardır Çelestanın ses alanı dört oktavdır, tınısı çan sesini and ırır Tuşlara bağlı çekiçlerin ince çelik levhalara vurmasıyla ses elde edilir Klavyeli olmayan vurmalı çalgılar ksilofon, glockenspiel, marimba ve vibrafondur Gloc-kenspiel farklı sesler çıkaran boru çanlardan oluşur
Tahta, ebonit ya da metal tokmaklarla çalınır Ksilofon tahta bir çerçeve üzerine büyükten küçüğe doğru dizilmiş, yassı tahta çubuklardan oluşur Çubukların her biri ayrı notalara ayarlıdır Uçları keçe ya da plastikle kaplı bir çift tokmakla vurularak çalınır Meksika'da ve Güney Amerika'da yaygın olarak kullanılan marimba ve vibrafon ksilo -fona benzer Vibrafon bir dizi çelik dilden oluşur Elektrikle çalışan döner paletler ses yükseltici boruları açıp kapayarak, kesintisiz ve dalgalı bir ses oluşmasını sağlar (bak Ksİlofon) Vurmalı çalgıların orkestrada kullanılan en önemli üyesi timpani ya da timbal olarak bilinen akortlu davuldur
Belirli bir notayla çalınmayan ve yalnızca ritmi vurgulamaya yarayan Öteki vurmalı çalgılar büyük (bas) davul ve kirişli davuldur Bu çalgılar askeri bandolarda ve orkestralarda kullanılır İkisi arasında orta büyüklükte bir davul olan küçük (tenor) davul daha çok askeri bandolarda kullanılır Tef, zil, kastanyet, üçgen, gong, tamtam, bongo okul orkestralarında yaygın olarak kullanılır Richard Wagner'in Ren Altını operasında kullandığı örs ve çıngırak da vurmalı çalgılar ailesindendir Tefin kökeni çok eskiye dayanır Kenarına küçük çanlar ya da ziller bağlanmış tahtadan bir kasnak ve kasnağa gerilmiş deriden oluşur
Gergin deriye parmak uçlarıyla vurularak, ya da çalgı sallanarak ritim tutulur İspanyol halk müziğine özgü kastanyet, iç yüzeyi çukur iki küçük tahta parçasından oluşur Başparmak ve ortaparmak arasında tutulup birbirine vurularak çalınır Üçgen, açık bir eşkenar üçgen biçiminde kıvrılmış metal bir çalgıdır Bir ucu titreşimin uzaması için açık bırakılmıştır Çalgıcının tutmasına yarayan naylon ya da bağırsaktan bir ilmiğe asılır Sesi tizdir Metal bir çubukla vurularak çalınır Günümüzde birçok müzisyen değişik sesler elde etmek için, çubuk ya da tokmak yerine testere kullanmak gibi ilginç yollara başvurmaktadır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|