Bu Hastalığa Tanı Koymak Zor

Bu hastalığa tanı koymak zor

Tahıl tüketimine bağlı bir ince bağırsak hastalığı olan, Türkiye'de her 100 kişide bir görülmesine rağmen tanı konulamayan Çölyak hastası sayısının yaklaşık 500 bin olduğu bildirildi






- Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Prof Dr Sema Aydoğdu, Antalya'daki hekimleri Çölyak hastalığı konusunda bilgilendirdi
Prof Dr Aydoğdu, buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan ''gluten'' adlı proteinin ince bağırsakta oluşturduğu hastalığın, tahıl ağırlıklı beslenen beyaz ırkta daha sık görüldüğünü bildirdi


Çölyak hastalığının, kuzeyi hariç Afrika ile Asya'nın pirinç ağırlıklı beslenen bölgelerinde daha az görüldüğünü belirten Aydoğdu, ancak küreselleşmeyle birlikte hastalığın dünyanın tamamına yayılmaya başladığına dikkati çekti
En önemli belirtisi ishal olan hastalığın görülme sıklığının ABD'de 133'te 1, dünya genelinde 100 kişi veya 150 kişide 1 olduğunu vurgulayan Prof Dr Sema Aydoğdu, Çölyak konusundaki en önemli sorunun, bu hastalığın yaygın olmasına rağmen yeterince tanı konulamaması olduğuna işaret etti


Hastalığın dünyada olduğu gibi Türkiye'de de vatandaşlardan öte hekimler tarafından dahi yeterince bilinmediğinden yakınan Prof Dr Aydoğdu, şunları söyledi:
''Çölyak'ın ülkemizdeki görülme sıklığı 100 kişide 1 çıkıyor ama biz daha yüksek bir rakam söyleyelim Mesela bu hastalığın görülme sıklığı 150 kişide 1 ise 500 bin hasta yapar Biz akademisyenler, Çölyaklıların tükettikleri ürünleri ithal eden şirketler ve Çölyaklılar için gıda maddesi üreten yerli firmalar toplanıyoruz ve bilinen hasta sayısını 5 binden daha fazla çıkaramıyoruz


Türkiye'de en az 500 bin Çölyak hastası olması gerekirken, biz 5 bin hasta bulabiliyoruz Peki gerisi nerede? 495 bin hasta nerede? Onlar içimizde Onlar bulunamıyorsa bunun sorumlusu biz hekimleriz Hatta son rakamlara göre nüfusumuz 72 milyon Hastalığın görülme sıklığına da 100 kişide 1 diyecek olursak, 700 bin hastayı bulmak bizim görevimiz Bu kişiler tanı alamıyor Bütün hayatlarını ezik, kırık, dökük geçiriyorlar 'Aman o hemen hastalanır Aman o her şeyi yiyemez, hemen bağırsakları bozulur' denilen insanlar Hatta tanı alamayıp ölen insanlar da var bu 500 bin rakamının içinde Bu hastalara tanı konulabilmesi için biz hekimlere çok ciddi görev düşüyor''

Genetik faktör



Çölyak hastalığının genetik özelliğine de dikkati çeken Prof Dr Aydoğdu, birinci derecede akrabalar arasında bu hastalığın görülme sıklığının 10 kişide 1, ikinci derecede akrabalarda 20 kişide 1'e kadar yükseldiğini kaydetti
Buna rağmen, tek yumurta ikizlerinden biri hastayken diğeri Çölyak olamayabileceğinin de altını çizen Aydoğdu, ''Çölyak'ın çözülemeyen tarafı bu Tek yumurta ikizlerinden biri Çölyak hastasıysa niye diğeri hasta olmuyor? İşte bu bilemediğimiz genetik faktörler'' dedi
Çölyak hastalığı bakımından en riskli grubun aile bireyleri olduğunu yineleyen Prof Dr Sema Aydoğdu, hekimlere ''Bu nedenle bir ailede Çölyak tanısı alan varsa, lütfen diğer aile bireylerini de tarayın'' önerisinde bulundu

''Hastaların yüzde 97'sine henüz tanı konulamadı"

Çölyak'ın en sık görüldüğü hastalık gruplarının, down sendromlular, tip-1 diyabetliler, turner ve williams sendromu hastalar olduğunu anlatan Prof Dr Aydoğdu, kadınlara, erkeklere göre daha fazla Çölyak tanısı konulduğuna da işaret etti
Prof Dr Aydoğdu, şu bilgileri verdi:


''Önceden daha çok çocuklara bu tanı konurken, tanı yaşı ileriye kayıyor Yalnız çocuk hekimleri değil, diğer hekimlerin de uyanık olması gerekiyor Ama yine de klasik Çölyak buz dağı tablosu ortaya çıkıyor Buz dağının tepesinde hekimin tanıdığı hastalar var ama buz dağının altında hekimin tanıyamadığı hastalar var Amerikalı hekimler, '1 tanı alana karşılık 5-7 tanı almayan hasta var' diyorlar Bana göre bu oran Türkiye'de çok daha fazla Klasik bulguları olan hastaları dahi tanıyamıyoruz Klasik bulguları olan hastalara dahi, yalnız Türkiye'de değil, dünyada tanı konulamıyor Tüm dünyada Çölyaklıların yüzde 97'si henüz tanı almadı''