Kaldırılabilir Tekillik |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kaldırılabilir TekillikKarmaşık analiz Karmaşık analizde, bir kaldırılabilir tekillik veya daha düzgün bir söylemle, bir holomorf fonksiyonun kaldırılabilir tekilliği, fonksiyonun görünüşte holomorf olmadığı; ancak daha yakın bir incelemeden sonra fonksiyonun tanım kümesinin bu tekilliği de içerecek şekilde genişletilebileceği (fonksiyonun holomorf kalacağı şekilde) bir noktadır ![]() Mesela, z ≠ 0 için fonksiyonunun z = 0 'da tekilliği vardır Bu tekillik, f(0) = 1 tanımlanarak kaldırılabilir Sonuçtaki fonksiyon bir sürekli (holomorf) fonksiyondur![]() Formel olarak, eğer U, karmaşık düzlem C 'nin açık bir kümesi, a, U 'nun bir noktası, ve f : U - {a} → C holomorf ise; holomorf bir g : U → C fonksiyonu f 'ye U - {a} üzerinde eşitse, o zaman a 'ya f nin kaldırılabilir tekilliği adı verilir Böyle bir g varsa, "f, a üzerine holomorf bir şekilde genişletilebilir" denir![]() Riemann teoremi Kaldırılabilir tekillikler üzerine Riemann teoremi bir tekilliğin ne zaman kaldırılabileceğini ifade eder ![]() Teorem Aşağıdaki ifadeler birbirine denktir:i) f, a üzerine holomorf bir şekilde genişletilebilir ![]() ii) f, a üzerine sürekli bir şekilde genişletilebilir ![]() iii) Üzerinde f'nin sınırlı olduğu, a 'nın bir komşuluğu vardır ![]() iv) limz → a(z - a ) f(z) = 0 ![]() i) ⇒ ii) ⇒ iii) ⇒ iv) çıkarımları barizdir iv) ⇒ i) 'i kanıtlamak için, hatırlamamız gereken bir fonksiyonun a noktasında holomorf olmasının a noktasında analitik olmasına denk olduğudur; yani bir kuvvet serisi temsiline sahip olmasıdır![]() tanımını yapalım O zaman,olur Burada, varsayımla (z - a)f(z) fonksiyonu D üzerinde sürekli bir fonksiyon olarak görülebilir Başka bir deyişle, h, D üzerinde holomorftur ve a etrafında Taylor serisine sahiptir:Bu yüzden, f 'nin a üzerine holomorf genişlemesidir Bu da iddiayı kanıtlar![]() Tekilliklerin diğer çeşitleri Gerçel değişkenli fonksiyonların aksine, holomorf fonksiyonlar korunmalı tekillikleri tamamen sınıflandırılabildiği için yeteri kadar katıdır Holomorf bir fonksiyonun tekilliği ya aslında tekillik değildir; yani kaldırılabilir tekilliktir ya da aşağıdaki iki çeşitten biridir:1 Riemann teoreminin ışığında, kaldırılabilir olmayan bir tekillik verildiğinde, limz → a(z - a )m+1f(z) = 0 yapacak bir m doğal sayısının varlığı sorgulanabilir Böyleyse, a 'ya f 'nin bir kutbu denir ve böyle en küçük bir m 'ye a 'nın mertebesi denir Böylece, kaldırılabilir tekillikler kesinlikle mertebesi 0 olan kutuplardır Holomorf bir fonksiyon kutuplarının yakınında düzgün bir şekilde patlama yapar![]() 1 f 'nin a noktasındaki korunmalı bir tekilliği kaldırılabilir veya kutup değilse, o zaman bu nokta esaslı tekilliktir Her açık delikli U - {a} kümesini, f 'nin karmaşık düzlemin açık ve yoğun bir altkümesine gönderdiği de gösterilebilir
|
|
|
|