Kıtaların Kapsadıkları Ülkeler Ve Özellikleri

AVRUPA KITASI

Avrupa; doğuda Asya kıtası, güneyde Akdeniz batıda Atlas okyanusu ve kuzeyde ise Kuzey Buz denizi ile çevrilidir

Büyük bir kısmı ova ve plâtolarla kaplı olan Avrupa'nın ortalama yükseltisi oldukça azdır Avrupa'nın en önemli yükseltisi kıtanın güney kısmında uzanan Alp dağlarıdır kıtanın en yüksek yeri Fransa'daki Mont - Blanc (4810 metre) dağıdır kıtanın kuzeyinde ise İskandinav yarımadasında Norveç ve İsveç'in sınırlarını oluşturan İskandinav dağları yer alır

Kıta, akarsu ve göl bakımından oldukça zengindir Avrupa'nın ortalama yükseltisi az olması sonucunda akarsular denge profilini kazanmıştır Bu yüzden Avrupa akarsularının enerji potansiyeli ve aşındırma gücü azdır Akarsular üzerinde taşımacılık ve ulaşım çok yaygındır

Kıtanın kutba yakın yüksek enlemlerinde yer alan Finlandiya, Norveç ve İsveç gibi ülkelerde buzulların oluşturduğu şekillere rastlanır Bu ülkelerde buzul vadileri, fiyortlar, göl çanakları, morenler ve sirk gölleri yer alır Dünya'nın en fazla göl bulunan ülkesi Finlandiya'dır

Avrupa kıtasında birçok farklı iklim görülür kıtanın kuzeybatısında yer alan kısmında batı rüzgârları ve Gulf Stream sıcak su akıntısının etkisiyle ılıman okyanus iklimi görülür Bu iklim özellikle İngiltere, Hollanda, Danimarka, Belçika ve Almanyayı etkilemektedir kıtanın kuzeyinde İskandinav yarımadasının büyük bir kısmında sert ve soğuk iklimler hâkimdir

Orta ve Doğu Avrupada ise karasal iklim koşulları hüküm sürer Bu iklim özellikle Macaristan, Avusturya, İsveç ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkeleri etkiler Avrupanın güney kesimi ise, Akdeniz kıyısında bulunduğu için Akdeniz ikliminin etkisi altındadır

Kıtanın güneyinde maki bitki örtüsü, kuzeybatısında daima yeşil kalan ormanlar, kuzeyde iğne yapraklı tayga ormanları, Orta ve Doğu Avrupada ise bozkırlar yer alır

Avrupa kıtasında tarım ve hayvancılık çok gelişmiştir Çünkü gelişmiş bütün teknolojik olanaklar kullanılarak tarım ve hayvancılık yapılır Özellikle Hollanda ve Belçika gibi ülkelerde intansif tarım yapılır Bu sayede toprakları küçük olan bu ülkeler çok miktarda tarım ürünü yetiştirmektedir Yine Hollanda çiçek yetiştiriciliği ve hayvancılıkta öne çıkmıştır kıtada en çok yetiştirilen tarım ürünleri tahıllar, şeker pancarı, patates, üzüm, sebze ve meyvelerdir

İskandinav yarımadasındaki ülkelerde arazi elverişsiz olduğu için tarım ve hayvancılık gelişmemiştir Bu ülkelerde balıkçılık ve ormanlar çok gelişmiştir Fransa üzüm, Almanya patates üretiminde Dünya da en önde gelen ülkelerdir

Kıtada nüfusun en fazla toplandığı yer kuzeybatı kısmıdır Nüfus yoğunluğu en fazla olan ülke Hollandadır Avrupanın en seyrek nüfuslu yerleri İskandinav yarımadasının orta ve kuzey kısmı, Alp dağlarının yüksek kesimleri ve Grönlanddır

Kıtada şehir nüfusu oranı oldukça fazladır Şehir nüfusu oranının en fazla olduğu ülke İngilteredir Avrupa, kıtalar arasında nüfus yoğunluğu en fazla olan kıtadır kıtada tarımda çalışanların oranı çok azdır İnsanlar genelde şehirlerde yaşar ve büyük kısmı hizmetler sektörü ile sanayi faaliyetlerinde çalışır

Avrupa, yer altı zenginlikleri açısından çok önemli bir kıta değildir kıtanın kuzeybatısında bulunan taş kömürü ve demir yatakları özellikle İngilterenin endüstride ilerlemesini sağlamıştır

Avrupa, ekonomi ve sanayinin en çok geliştiği kıta-dır kıta birçok ekonomik faaliyetin merkezi durumundadır Dünya ticaretinin en çok geliştiği kıtadır Avrupada ekonomi, sanayi ve ticaret çok geliştiği için, yaşam standardının en yüksek olduğu kıta olmuştur Özellikle Kuzeybatı Avrupa ülkeleri, İskandinav ülkeleri ve İsviçre en çok gelişmiş ülkelerdir İsviçre, kıtada yaşam standardının en yüksek olduğu ülkedir Balkan ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkeleri yeni yeni gelişmeye başlayan ülkelerdir

Kıtada turizm çok gelişmiştir Gezilebilecek birçok tarihî güzellik vardır Turizmin en fazla geliştiği ülkeler; Fransa, Hollanda, İspanya, İtalya ve Yunanistan dır İsviçre, İsveç ve Norveçte kış turizmi, İspanya, İtalya ve Yunanistanda ise yaz turizmi gelişmiştir

ASYA KITASI

Kıtanın doğusunu Büyük okyanus, güneyini Hint okyanusu, batısını Akdeniz, Karadeniz ve Avrupa, kuzeyini ise Kuzey Buz denizi oluşturur

Asya, yüz ölçümü en büyük olan kıtadır (44 milyon km2) kıtanın güney kısmında doğu batı yönünde uzanan Dünyanın en büyük ve en yüksek sıradağı olan Himalayalar uzanır kıtanın orta, kuzey ve doğu kısımları düz alanlara sahiptir Batıda ise kuzey güney doğrultusunda Ural ve Kafkas dağları yer alır kıtada, Arabistan, Karakum ve Kızılkum çölleri vardır

Kıtada büyük akarsu ve göller yer alır Hazar, Aral Baykal gölleri ile Fırat, Dicle, Seyhan, Volga, Obi, İndus ve Ganj gibi akarsular bulunur

Kıtada Akdeniz, muson, karasal, çöl ve tundra iklimleri görülür Kış mevsiminde Dünyanın en soğuk yerleri kıtadaki Sibiryadır kıtada yaz ve kış mevsimi arasındaki sıcaklık farkı fazladır Güneydoğu Asyanın bitki örtüsü oldukça gür ormanlardır

Çünkü burası Dünyanın en çok yağış alan bölgelerinden biridir kıtanın kuzeyinde 60° enlemi çevresinde iğne yapraklı ormanlar bulunur İç bölgelerde ise bozkırlar yer alır

Kıtada tarım ve hayvancılık çok gelişmiştir Birçok tarım ürününün en fazla yetiştiği kıta burasıdır kıtada en çok yetiştirilen ürünler çay, pirinç, pamuk, soya fasulyesi, kauçuk, şeker pancarı, yer fıstığı, hurma, ayçiçeği ve buğdaydır

Hindistanda büyükbaş hayvancılık çok gelişmiştir Orta Asya bozkırlarında ise küçükbaş hayvancılık çok yaygındır

Kıta, Dünya nüfusunun yarısından fazlasını barındırır Asyanın en kalabalık üç ülkesi Çin, Hindistan ve Bangladeştir Güneydoğu Asyada nüfus yoğunluğu fazladır Nüfusun en seyrek olduğu yerler ise çöller, Himalayaların yüksek yerleri, Moğolistan ve Sibiryadır Şehirleşmenin en fazla olduğu ülke Japonyadır

Kıta, yer altı kaynakları açısından oldukça zengindir Asyada; petrol, doğal gaz, kalay, bor, krom, manganez, kömür, demir ve altın en önemli yer altı kaynaklarıdır Özellikle çok zengin olan petrol ve doğal gaz yatakları kıtanın Dünya üzerindeki önemini artırmaktadır Zengin maden yatakları Ural dağları, Orta Doğu ülkeleri ve Türk cumhuriyetlerinde bulunmaktadır

Kıtada sanayi, ticaret ve ekonominin en çok geliştiği ülke Japonyadır kıtadaki diğer ülkeler genellikle gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerdir

AFRİKA KITASI

Kıta; kuzeyde Akdeniz, doğuda Kızıldeniz ve Hint okyanusu, batı ve güneybatıda ise Atlas okyanusu ile çevrilidir

Kıtanın kuzeyinde Atlas dağları, orta kısmında ise Klimanjaro en önemli yükseltilerdir kıta genellikle düz alanlara sahiptir

Kıtanın en büyük iki akarsuyu Kongo ve Nildir kıtanın doğusunda çöküntü hendekleri içinde oluşan büyük göller (Tanganika, Viktoria, Nyasa, Rudolf, Kivu) yer alır

Kıtanın orta kısmında ekvatoral iklim görülür Kıyılarda ise denizel iklimler ve savan iklimi görülür Özellikle kıtanın kuzeyinde büyük bir alanda çöl iklimi görülür Dünyanın en büyük çölü olan Büyük Sahra burada yer alır Bu bölge çok az yağış alır kıtanın en büyük sorunu erozyondur

Kıtanın Kuzey Yarım Kürde kalan bölümünde nüfus yoğunluğunun çok az olmasının nedeni, büyük kısmının çöllerle kaplı olmasıdır kıtanın nüfus yoğunluğu çok fazla değildir Diğer kıtalara yoğun bir şekilde göç meydana gelmektedir Yerleşmelerin yoğun olduğu yerler kıtanın kıyı kesimleridir

Kıtada çok fazla tarım alanı olmadığı için, tarım gelişmemiştir Bu yüzden açlık çeken birçok Afrika ülkesi vardır Hayvancılık da pek gelişmemiştir

Kıtanın önemli sorunlarından biri olan erozyon da tarım ve hayvancılığın gerilemesine neden olmaktadır kıtada kakao ve palmiye yağı üretimi çok önemlidir

Afrika ülkelerinde en önemli yer altı zenginliği Fas, Tunus ve Cezayirde çıkarılan fosfattır Ayrıca Güney Afrika Cumhuriyeti Dünyada en fazla altın ve elmas çıkarılan ülkedir

Doğal zenginlikleri çok olmasına rağmen, kıtada sanayinin gelişmemesinin en önemli nedeni, zengin kömür yataklarına sahip olmayışıdır Ayrıca enerji üretimindeki yetersizlik, ham madde kaynaklarının yabancıların denetiminde olması, üretim teknolojisinin gelişmemesi ve sermaye yetersizliği kıtada sanayi gelişimini etkileyen en önemli faktörlerdir

AMERİKA KITASI

Kuzey ve Güney olmak üzere iki kıta olan Amerika nın doğusunda Atlas okyanusu, batısında Büyük okyanus yer almaktadır

Kuzey Amerikanın batısında Kayalık dağları ve Güney Amerikanın batısında ise Ant dağları kuzey güney yönünde uzanırlar Bu kıtaların orta ve doğu kısımları ise genellikle ova ve plâtolarla kaplıdır Dünyanın en büyük akarsularından olan Missisipi Kuzey Amerikada, Amazon ise Güney Amerikada yer alır Kuzey Amerikada Superior, Michigan, Huron, Erie, Ontario ve Büyük Ayı gölleri yer alır Kuzey Amerikada Arizona ve Meksika, Güney Amerikada ise Atacama çölleri bulunur

Amerika kıtalarında yeryüzünde bulunan bütün (muson hariç) iklimler görülür

Amerika Birleşik Devletlerinde tarım ve hayvancılık gelişmiştir Dünya üretiminde en önde olduğu ürünler; mısır, pamuk, tütün, arpa ve yulaftır Dünyanın en çok muz ve kahve üretilen ülkesi Brezilyadır Hayvancılık Arjantinde çok gelişmiştir

Kanada genellikle soğuk iklimlerin etkisi altındadır Bu yüzden soğuğa dayanıklı buğday, şeker pancarı, mısır ve keten yetiştirilir

Nüfusu en çok ülkeler ise ABD, Brezilya ve Meksikadır Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yer ABDnin kuzeydoğusudur

Kanada; nikel, plâtin ve asbest çıkarımında Dünya da en önde yer alır ABD ise; kömür, alüminyum, doğal gaz, petrol, bakır, çinko ve kurşunun Dünya da en çok çıkarıldığı ülkedir

Kanadaya geleceğin ülkesi de denilmektedir Miktarları tam olarak tespit edilemeyen zengin yer altı ve yer üstü kaynaklarına sahiptir Bu ülkede iklim koşullarının olumsuzluğu, endüstri kuruluşlarının güney bölgelerde toplanmasına neden olmuştur

ABD, Dünyanın en gelişmiş ülkesidir Dünyada en çok dış pazarı olan ülkedir Bu ülkenin tarım ve endüstrisinin gelişmesi, ülkeyi Dünyanın ticaret ve bankacılık merkezi yapmıştır Ülkede çok zengin olan kömür ve demir yatakları endüstrinin gelişmesinin en önemli nedenleridir Türkiyenin dış ticaretinde de Almanyadan sonra gelen ülke olmuştur

OKYANUSYA KITASI

Yüz ölçümü en küçük kıta olan Okyanusya, Büyük okyanus ve Hint okyanusu ile çevrilidir

Ortalama yükseltisi çok az olan bir kıtadır (210 metre) Ülkenin batı ve orta kesimi çöllerle kaplıdır

Kıtada hayvancılık gelişmiştir Dünyada en çok yün elde eden ve satan ülke Avustralyadır

Yerleşilebilen kıtalar içinde en az nüfus bulunan kıtadır Nüfus yoğunluğu oldukça azdır Nüfus genellikle Avustralyanın güney doğusunda toplanmıştır kıtada; ılıman okyanus, çöl ve savan iklimleri görülür

ANTARKTİKA KITASI

Güney Kutbu çevresinde yer alan kıtanın % 95i buzullarla kaplıdır

Kıtada yüksekliği fazla olan bazı dağlar bulunur kıtada yerleşik hayat yoktur Bu yüzden hiç beşerî ve ekonomik faaliyet yoktur