Taş, Tunç ve Demir

Taş, Tunç ve Demir




Atalarımız topladıkları taşları silah ve alet olarak kullanmaya başladıkları zaman, kendilerini ilk kez hayvanlardan ayırmış oldular Daha sonraları, keskin kenarlı çakmaktaşı gibi bazı taşları seçerek ve biçimlendirerek, kesme, yontma ve kazma işleri için daha iyi aletler yapabileceklerinin farkına vardılar Aletlerin genel olarak taştan yapıldığı döneme Taş Devri denir (bak Taş Devri) Tarımın keşfiyle ileriye doğru büyük bir adım atıldı




Yabani pirinç türleri ve başka tahıl bitkileri ekildi; yabani koyunlar evcilleş-tirilerek sürüler halinde toplandı Ormanları kesip tarla açmak için taş baltalar, toprağı sürmek için sopalar ve tahta tırmıklar yapıldı Çiftçiler, ürün olgunlaşıncaya kadar aynı yerde kalmak zorunda olduklarından, sürekli oturabilecekleri ilk evleri kurdular Bazı toprak kütlelerinin (cevherlerin) eritilmesi ya da ateşte yakılması yoluyla bakır metalinin elde edilebileceğinin keşfedildiği döneme, yani İÖ 5500 dolaylarına kadar, alet yapımında kullanılan başlıca malzeme taştı

Yaklaşık 2000 yıl sonra da insanlar belki de bir rastlantı sonucu bakırı kalayla birlikte elde ettikleri zaman, silah ve alet yapımı için daha uygun, sert ve dayanıklı bir metal olan tuncu keşfetmiş oldular Böylece önce Ortadoğu'da, sonra da dünyanın başka yerlerinde, Tunç Çağı olarak bilinen tarih dönemi başladı Tuncun taştan çok daha esnek bir madde olma özelliğinden yararlanan Tunç Çağı insanları, erimiş metali kalıplara dökerek biçimlendirdiler ve bu yöntemle kusursuz aletler yaptılar Ağaç ve taş işleri için geliştirdikleri balta ve bıçak gibi kesici aletler bunlardan bazılarıdır (bak Tunç ÇaĞI) Tunç Çağı'nın başında, Ortadoğu'da çok önemli iki gelişme gerçekleşti





Bunlardan birincisi, öküzle çekilen sabanın bulunmasıy-dı Saban çiftçinin toprağını daha iyi sürebil-mesini ve böylece daha iyi ürün elde edebilmesini sağladı Daha geniş alanlar tarıma açıldı ve ilk kez değiş tokuş edilebilecek kadar çok ürün ortaya çıktı İkinci önemli buluş ise, çiftçilerin ürünlerini pazara götürebilmelerini kolaylaştıran tekerlekti Birçok arkeolog bu çağı uygarlığın başlangıcı olarak kabul eder Tarımdan ayrılıp zanaatkar haline gelen insan sayısı arttıkça, tuğla ve taşa dayalı yapı teknikleri gelişti, kentler kuruldu ve her tür sanat ve zanaatın gelişmesine elverişli bir ortam doğdu Tunç Çağı'nın erken örneklerinden biri, görkemli piramitleriyle tanıdığımız Eski Mısır uygarlığıydı Ayrıca Mısırlılar tarım alanlarım sulayan ilk insanlar oldular Nil'in sularını tutmak için bentler, suyu tarlalara taşımak için de kanallar yaptılar (bak Eski MısiR; Sulama)

Daha sonra, yaklaşık İÖ 2000'de bugünkü Anadolu toprakları üzerinde yerleşmiş olan Hititler demiri cevherinden ayırmayı keşfettiler Bu keşif oradan Akdeniz'e yayıldı ve Eski Yunanlılar'a geçti Demir cevherindeki istenmeyen katışkıları gidermek için Eski Yunanlı ustalar cevheri akkor sıcaklığa kadar ısıtıp dövme tekniğini buldular Böylece dövme demir denen demir türü elde edilmiş oldu Bu demir daha sonra demirci ocağında dövülerek biçimlendiriliyordu Ustalar dövme demirin tunçtan daha güçlü ve tarım aleti ya da silah yapımına daha elverişli olduğunu gördüler Daha sonraları tunç yalnızca takı ve dinsel eşya gibi özel maddelerin yapımında kullanılır oldu (bak DEMİR ÇAĞI; ESKİ YUNAN)