Ülkemizde Yemek Ve Saglik İliskisine Kültürel Bir Bakis

Ülkemizde Yemek ve Saglik Iliskisine Kültürel Bir Bakis

Ülkemizde yemek yeme alışkanlıkları, tutumları ve değerler şimdilere değin sağlıkla bağlantılı değildiİnsanlar geleneksel olarak sağlığa hiç dikkat etmeden istedikleri biçimde yiyip içiyorlar, besleniyorlardı
Yemek kültürümüzde bulunan "Damak tadı" ya da "Damak zevki" her zaman etkinliğini korumuşturFakat yemeklere ilişkin paradoksal bir durum söz konusudurBirincisi Pozitif (Olumlu), ikincisi ise Negatif (Olumsuz) durÜlkemizde son zamanlara değin birinci, yani olumlu taraf egemen olmuşturYani:

1)Yemek, ağız tadı, damak zevki sağlar
2)Yemek, güç kazanmak, enerji ve sağlık için gereklidir
3)Yemek, yaşamın sürmesi için gereklidir

Özellikle 1990lı yıllardan sonra lezzetli yemek yeme anlayışında bir dönüşüm, değişme olduBurada yemeklere ilişkin paradoksun ikinci olumsuz yönü ile karşılaşıyoruzYani:

1)Yemek, isteksizlik, tiksinme, çıkarmaya (kusmaya) neden olur
2)Yemek, hastalığa neden olur
3)Organizmanın ölümüne neden olabilir

Bu değişme, yemeklerle sağlık arasında bir ilişki kurulması biçiminde gerçekleşti Aslında damak zevki bugün de devam etmektedirFakat belli bir yaşa kadar sürmekte, ondan sonra sağlık kaygılarıyla birlikte yemek yeme alışkanlıklarında değişme olmaktadır

Çeşitli hastalıkların artık yiyeceklerle ilgili olduğu konusunda halk bilinçlenmiştirBu bilinçlenme, belki de daha çok kent halkı için söz konusudurÖzellikle televizyon, eğitimin etkisi, kentleşme ve bilinçlenmeyi sağlamıştırGençler de bu bilinçlenmede etkili olmaktadırlarEsasen gençlik döneminden sonra yiyeceklerin sağlıkla ilişkisine dikkat edilmektedirBu nedenle artık insanlar, istedikleri şeyleri, istedikleri lezzette yiyememektedirler

Sağlıkla yiyecek ilişkilerinde en belirgin husus "Diyet" ya da "Perhiz" olgusudurArtık, "Sağlıklı yaşam" felsefesi, diyete başvurmayı gerektirmektedirArtık, acılı, baharatlı, tuzlu, yağlı, kızarmış yiyeceklerden kaçınma öngörülmekte, zayıflama, kilo verme, bazı hastalıklar için gerekli olmaktadırŞişmanlık kilolu olma tarımsal ekonomik yapıda gerekli bir değerdiÇünkü tarımsal uğraşılarda, becerilerde, güçlü kuvvetli olmak gerekli idi

Vücut toprakla uğraşmaya dayanıklı olmalı idiAma bugün sanayileşmiş kent yaşamı bu hususu değiştirmiş, zayıflığı moda durumuna getirmiştirZayıflık, bir değer olmuş, yani güzel görünüm için zayıf olmak gençlerce benimsenmiştirBu husus evrensellik kazanmış ve bütün dünya aynı modaya uymuşturAyrıca zayıf olmak sağlık açısından da gerekli görülmüştürÇünkü birçok hastalıklar kilolu insanlarda daha çok görülmektedirArtık zayıf kalmak ve bazı hastalıkları önlemek açısından diyet yapmak gerekmektedir
Bunun için marketlerde, yiyeceklerde her şeyin diyeti bulunmaktadırEkmeğin, kolanın, zeytinin, yoğurdun, peynirin, etin, her şeyin diyeti çıkmıştır "Light" adı altında marketlerde bu hafif yiyecekleri bolca bulmak mümkündürBu yiyeceklerin, yağı, kalorisi düşürülmüştürArtık insanlar hangi yiyeceğin kalorisi çok ya da az, hangisi kolesterol düşürücü, ona göre yiyecekleri tüketiyor

Fakat bu husus da insanlarda ayrıca bir stres yaratmaktadırSağlığı düşünmeden diyet yiyecekler yemeyen insanlar sanki bir suçlu imiş gibi davranarak, yasak yiyecekleri yemenin pişmanlığını duymakta, sıkıntıya, bunalıma girmektedirNeden yedim, yemeseydim diyerek kendi kendine bu hususu bir stres kaynağı yapmaktadırHamur işi, kızartma, kırmızı et gibi halkımızın çok sevdiği yiyeceklerin sağlığa zararı artık bilinçli olarak bilinmektedirBu konuda hastanelerde beslenme uzmanları, diyetisyenler bulunmakta ve doktorlar hastalarını bunlara göndermektedirler
Okullarımızda sağlık eğitimi gibi derslerin bulunması da bu konudaki bilinçlenmeyi arttırmaktadırSağlıklı yaşamın bir görüntüsü de hareket, beden eğitimi yapmak biçimindeki yeni gelişmelerdirHalkımız sporun, beden eğitiminin sağlık açısından önemini anlamıştırTicari spor salonları, çeşitli jimnastik aletlerinin varlığı, çeşitli sporların yaygınlaşması tamamen Sağlıklı yaşam sloganına yöneliktir

Bütün bunlara rağmen halk arasında istediğini yiyen, hiç sakınmadan canının çektiğini yiyen kimseler de vardırOnu yeme, bunu yeme, ne yiyeceğiz diyerek yaşama meydan okuyan pek çok kimseler de söz konusudur"Can boğazdan gelir" diyerek hiçbir diyeti kabul etmezlerEskiden böyle miydi? Atalarımız her şeyi hiç sakınmadan yemiş, içmişler, uzun ömürlü olmuşlar Bu konuda diledikleri gibi yemiş içmişlerOnun için, yiyecek kısıtlamalarına boş laf demektedirler