Malatya Mutfak Kültürü Hakkınada Bilgi

Malatya Mutfak Kültürü Hakkınada Bilgi

Malatya geleneksel evlerinde mutfak ve kiler bulunur Mutfak genellikle evin kuzeye bakan yönündedir Kiler ise ya mutfağa bitişik ya da iki katlı evlerde alt katta bir bölümde bulunur Mutfakta "Kaplık" ya da "terek" denilen raflar içerisinde kaplar bulunur Mutfak veya kilerin bir tarafından "Aşlık"lar sıralanır Kilerde yiyecek malzemelerinin yanı sıra kurutmalıklar, fazla eşya, buğday ve bunların elenmesinde kullanılan kalbur ve elek bulunur

Yatakların bulunduğu yüklük bu bölümde yer alır Ocak mutfağın bulunduğu uygun bir yerde bulunur Ocağın bir metre üzerinde davlumbaz vardır Zahire ve kışlık yiyecekler, kilerin serin bir yerinde muhafaza edilir Turşular ve reçeller bidonlara konularak burada saklanır Kışlık et kavurması tenekelere basılarak kilerde yerden yarım metre yüksekte bulunan kerevetlerin üzerine sıralanır

Yemekler, yere serilen sofra bezi üzerinde konulan siniler üzerinde yenilir
Malatya mutfak kültürü, zengin bir görünüm arz eder ve genellikle bulgur ağırlıklıdır Özel günlerde yapılan kutlama, tören, çocuk görme, adak adama gibi günlerde yemeklerin çeşitliliği gözlenir Doğum yapan lohusa kadını görmeye gidildiğinde Kuymak (Herle) götürülür
Eve misafir geldiğinde, Hıdırellez haftasında, bir rüya görüldüğünde hayıra çıkması dileğinde ise "Kömbe" yapılır Ayrıca, Hıdırellez'de "Hızır Kömbesi", "Sehen Kesmesi" gibi yiyecekler yapılarak en az yedi komşuya dağıtılır Düğünlerde yemek türleri üç ana çeşit üzerinde yoğunlaşmıştır Bunlar; etli bulgur pilavı, tiritli yemek ve mevsimine göre meyve, cacık ve salatadan oluşur
Ölü ardından verilen yemekler ise düğünlerdeki yemek çeşitleri gibidir Buna, "can aşı" veya "kırk yemeği" gibi genel ad verilir
Bu tür yemeklere ek olarak "un helvası"da yapılır Yeni bir işe başlama, eve yeni birşey alma, kemer atma gibi durumlarda kömbe yapma ve kurban keserek komşulara dağıtarak geleneği sürdürmektedirler

Mutfak kültüründe önemli bir yeri ekmek çeşitleri tutar Bunlar; tandır etmeği, yufka ekmek, kınalı ekmek, taplama ekmeği, bazlama, ekşili ekmek, ballı ekmek, otlu ekmek, pileke, dönderme, taş küllüğü, tutmaç, saç yüzü, yağlı ekmek, saç üstü

Çorbalar; mercimek çorbası, kavurmalı erişte-bulgur çorbası, tarhana çorbası, kara çorba, pıtpıtı çorbası, gendime çorbası, kulak çorbası, döğme çorbası, pirinç çorbası, ayali çorba, pirpirim çorbası, kelle-paça çorbası, ekşili çorba, keşli çorba, gurut çorbası, aşure çorbası, malhıta çorbası vb sayılabilir

Köfteler; Malatya mutfağında önemli bir yer tutar Ana malzeme bulgurdur Malatya'da 70'den fazla köfte çeşidi olduğu bilinmektedir Bazılarının isimleri şöyledir:

Analı-kızlı, içli köfte, sumaklı ekşili köfte, sıkmalı köfte, elmalı köfte, kurşun geçmez köftesi, gilgirikli köfte, ciğer köftesi, haşhaşlı top köfte, kel köfte, ıspanaklı dolma köfte, patatesli içli köfte, kabaklı çimdik köfte, yumru köfte, yumurtalı sıkma köfte, yoğurtlu balkabağı köftesi, etli çiğ köfte, çiğleme, mercimekli çiğ köfte, keloğlan köftesi, yavandan patlıcanlı köfte sayılabilir
Sarma ve dolmalar: Dut yaprağı, kabak, pazı, zeytinyağlı marul sarmaları, asma yaprağı sarması, kiraz yaprağı, fasulye yaprağı sarması, pancar yaprağı sarması, soğan dolması, kabak çiçeği dolması sayılabilir

Et ve sebze ağırlıklı Yemekler: Et tiridi, kabuk aşı, buğulama, sac kavurması, tiritli patates, tiritli fasulye, patlıcan dövmesi, boranı imam bayıldı, pancar kavurması ve sebzeli yemek çeşitleri sayılabilir

Reçeller-Şuruplar-Turşular: Elma, ayva, kabak, çilek, erik, gül vb gibi türlerden reçel yapılır Yine üzümden kızılcık, vişne, erik, gül gibi türlerden şuruplar hazırlanır Ayrıca; biber, salata lık, domates gibi sebzelerden turşu yapılır Tatlı olarak dut helvası, üzüm pestili, köpük pestili, üzüm sucuğu, pekmez, çir kavurması, peynir tatlısı, deli kız baklavası, kaymaklı kayısı tatlısı, Arapgir'in peynir helvası, Halbur tatlısı, dolma tatlısı, sütlaç ve çiğdemli sütlaç sayılabilir

Malatya Mutfak Kültürü Hakkınada Bilgi

İç Anadolu ile Doğu Anadolunun buluştuğu yöre mutfağında kırmızı et yemeklerin tamamlayıcısıdır Malatyanın dünyaca meşhur kayısısı ile birlikte kendine mahsus tarhanası da giderek daha fazla tanınıyor Malatya yemeklerinde fark yaratan önemli bir öğe de yabani otların kullanımı Yörede anık, kızoğluk ve yarpuz adıyla bilinen yaban otları yemeklerin tatlandırılıp, aromalandırılmasında kullanılan başlıca taze baharatlardır Kışların sert geçtiği bölgede kışa hazırlık, yaz sıcaklarında sebzelerin kurutulmasıyla başlar ve hemen her Anadolu kentinde olduğu gibi tarhana, salça, erişte, pekmez ve pestil yapımıyla desteklenir Fakir kellesi, ilişemen, bulgur herlesi, ergibaz gibi yöreye mahsus yemekleri ise ancak yaşlı hanımlar biliyor Sahip olduğu zengin çeşitleri ve orijinal yapım teknikleriyle Malatya mutfağı mutlaka tanıtılıp, araştırılması gereken bir Anadolu mutfak değeri