Tuğla Yapımı

Tuğla Yapımı


Tuğla üç yöntemle, yumuşak çamur, katı çamur ve preslenmiş tuğla yöntemleriyle yapılır Yumuşak çamur yönteminde kil ve su karıştırılarak yoğun bir hamur elde edilir Bu hamur tuğla boyutlarındaki ahşap ya da metal kalıplara sıkıca doldurulur Hamurun kalıba yapışmasını önlemek için kalıbın içine su ya da kum serpilir Serpilen kum ya da su, tuğlanın yüzeyine güzel bir görünüm de kazandırır Bunlara "kumla kalıplanmış tuğla" ya da "suyla kalıplanmış tuğla" denir




Kalıplarda biçimlendirilen yumuşak, nemli tuğlalar, kurutulmak üzere kalıplardan çıkarılır ve kalıplara yeniden tuğla hamuru doldurulur Katı çamur yönteminde ise, tuğla yapılacak kil özel bir makinede suyla karıştırılır Bu makine, içinde kanatlı bir milin döndüğü, uzun bir teknedir Kanatlar dönerek bir yandan kili suyla karıştırırken, bir yandan da karışımı ileri doğru iterek, diş macununun tüpten çıkışı gibi, teknenin ucundaki delikten dışarı çıkarır

Böylece, tuğla kalınlık ve genişliğinde uzun bir çubuk biçiminde makineden çıkan kil, hareketli bir bant üzerinde kesiciye gider Kesici, metal bir çerçeve ve 20-22 cm aralarla gerilmiş tellerden oluşur Makineden çıkan kil çubuğun üzerine inen kesicinin telleri, kil çubuğu tuğla boyundaki parçalara ayırır Böylece kesilmiş olan tuğlalar artık kurutulmaya hazırdır Preslenmiş tuğla yapım yönteminde, oldukça kuru durumdaki kil büyük bir basınç altında metal kalıplara doldurulur

Bu yüksek basınç kil parçacıklarının sıkıca bir araya gelmesini sağlar Preslenmiş tuğla yapım yönteminde çok az su kullanıldığı için pişirilmeden önce tuğlaların kurutulması gerekmez Yumuşak çamur ye katı çamur tuğlaları biçimlendirildikten sonra raylar üzerinde giden vagonlarla kurutuculara taşınır Bu kurutucular, büyük vantilatörlerle içine sıcak hava verilen uzun odalardır Fırınlanmadan önce tuğlaların kurutulmasınırı nedeni, ıslakken pişirilen tuğlaların eğrilmesidir İki üç gün süren kurutma işleminden sonra tuğlalar pişirilmeye hazır duruma gelir

Tuğla yapımı 17 yüzyıla kadar genellikle, tuğlaların kullanılacağı yerin yakınında geçici olarak kurulan tuğla harmanlarında gerçekleştirilirdi Yakındaki bir kil yatağından kazılıp alınan kil orada kalıplanır ve sonra bir araya yığılan tuğlalar ve kömür parçalarının oluşturduğu geçici ocaklarda pişirilirdi Bu geçici ocakları yapmak için önce, pişirilecek olan tuğlalar ile yakıt olarak kullanılacak kömür birlikte büyük bir yığın oluşturacak biçimde yığılırdı Bu yığının üzeri önceden pişirilmiş olan tuğlalarla kaplandıktan sonra yığın ateşlenerek kendi kendine sönene kadar yanmaya bırakılırdı Ocağın sönmesi ve pişen tuğlaların çıkarılması haftalarca sürerdi

İlk tuğla ocakları sürekli tuğla harmanlarında kullanılmıştır Pişirilecek tuğlalar içine yerleştirildikten sonra kapısı kapatılıp ateşlenen bu ocaklar gerekli sıcaklığa yavaş yavaş ulaşır ve bu sıcaklıkta iki gün kaldıktan sonra söndürülüp soğumaya bırakılırdı Yeterince soğuduktan sonra ocak açılır ve pişmiş tuğlalar dışan taşınırdı Hem geçici ocaklarda, hem de bu ilk tuğla ocaklarında karşılaşılan sorun, pişirilen tuğlaların tümünün aynı miktarda pişmemesiydi Bu nedenle, yapılan tuğlalar farklı nitelikte olurdu Bazı tuğlaların yeniden pişirilmesi gerekirken fazla pişip çatlayanlar da atılırdı Yakıt kullanımı bakımından da bu ocaklar ekonomik değildi

Günümüzde genellikle kullanılan tuğla fırınları, hiç soğumadan sürekli üretim yapan fırınlardır Bunların en gelişmiş türü 90 metre boyunda ya da daha uzun olan tünel fırınlardır Sürekli olarak ısıtılan bu fırınlarda, pişirilecek olan tuğlalar yavaş hareket eden vagonların üzerinde ateşin içinden geçirilir Böylece daha hızlı ve ekonomik bir üretim gerçekleştirilir Daha uzun bazı tünel fırınlarda, pişirme işleminden önce tuğlaların kurutma işlemi de yapılır Fırının ilk bölümünden geçerken kuruyan tuğlalar daha sonra pişirme bölümüne girer Kilin yanı sıra, kumdan, kireçten ya da çöp fırınlarından elde edilen klinkerden de tuğla yapılabilir Tuğla yapımı için çok uygun bir gereç olmayan çimento da bazen tuğla yapımında kullanılmaktadır