Kurtuluş Savaşı Ve Doğu Cephesi Olayları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Kurtuluş Savaşı ve Doğu Cephesi Olayları

Ermeni Meselesi

Ermeniler XIX yy ortalarına kadar Osmanlı hakimiyetinde barış içinde yaşamışlar devlete olan bağlılıklarından dolayı kendilerine “millet—i sadıka” denilmiştir
Fransız ihtilalinin etkisi ve Avrupalı devletlerin kışkırtmaları sonucu XIX yy’ın sonlarına doğru Ermeniler bağımsız olma fikrine sahip olmuşlardır
Ermeni meselesi ilk kez Berlin Antlaşması’nda (1878) günde*me gelmiştir Bu antlaşmada Osmanlı Devleti’nden Doğu Anadolu’da Ermeniler lehine ıslahatlar yapması istenmiştir
Sultan II Abdülhamit Ermenilerin bağımsız olmalarını sağla*yacak olan bu ıslahatları uygulamamıştır

I Dünya Savaşı‘nda Ermeni Sorunu ve Tehcir Kanunu

Ruslar I Dünya Savaşı’nda Kafkas cephesinde Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanarak bölgedeki Türkleri katlettirdiler
Ermenilerin doğuda sivil halka ve Türk ordusuna yönelik sal*dırıları üzerine İttihat—Terakki Hükümeti “Tehcir Kanunu”nu (1915) çıkararak katliamlara karışan Ermenileri Suriye ve Lübnan’a gönderdi
Rusya 3 Mart 1918′de imzaladığı Brest Litovvsk antlaşması ile Kars Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne bırakmıştı
Fakat daha sonra Kars ve çevresini Ermeniler Ardahan ve Batum’u Gürcüler işgal etti
TBMM Osmanlı Devleti’nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa’nın bulunduğu orduya hareket emri verdi

Ermenistan Savaşı

TBMM Ermeni meselesini çözmek için Kâzım Karabekir Paşa’yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti
24 Eylül 1920′de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri ye*nilgiye uğrattı
30 Ekim 1920′de Kars zaferi kazanıldı

GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920
+TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı

1

Aras Nehri—Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2

Kars

Sarıkamış ve Iğdır TBMM’ye verilecek
3

Ermenistan Sevr’i tanımayacak

Misak-ı Milli‘yi tanıyacak
Önemi:

TBMM’ye bağlı düzenli ordunun ilk başarısıdır
TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır
Ermeni meselesi sona erdi

Batum Antlaşması23 Şubat 1921

TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı
Artvin ve Batum çevresi TBMM’ye bırakıldı
Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gür*cistan Sovyet Rusya’nın egemenliğine girdi
Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars ant*laşmaları imzalandı

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kurtuluş Savaşı Ve Doğu Cephesi Olayları Kurtuluş Savaşı ve Doğu Cephesi Olayları Ermeni Meselesi Ermeniler XIX yy ortalarına kadar Osmanlı hakimiyetinde barış içinde yaşamışlar devlete olan bağlılıklarından dolayı kendilerine “millet—i sadıka” denilmiştir Fransız ihtilalinin etkisi ve Avrupalı devletlerin kışkırtmaları sonucu XIX yy’ın sonlarına doğru Ermeniler bağımsız olma fikrine sahip olmuşlardır Ermeni meselesi ilk kez Berlin Antlaşması’nda (1878) gündeme gelmiştir Bu antlaşmada Osmanlı Devleti’nden Doğu Anadolu’da Ermeniler lehine ıslahatlar yapması istenmiştir Sultan II Abdülhamit Ermenilerin bağımsız olmalarını sağlayacak olan bu ıslahatları uygulamamıştır I Dünya Savaşı‘nda Ermeni Sorunu ve Tehcir Kanunu Ruslar I Dünya Savaşı’nda Kafkas cephesinde Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanarak bölgedeki Türkleri katlettirdiler Ermenilerin doğuda sivil halka ve Türk ordusuna yönelik saldırıları üzerine İttihat—Terakki Hükümeti “Tehcir Kanunu”nu (1915) çıkararak katliamlara karışan Ermenileri Suriye ve Lübnan’a gönderdi Rusya 3 Mart 1918′de imzaladığı Brest Litovvsk antlaşması ile Kars Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne bırakmıştı Fakat daha sonra Kars ve çevresini Ermeniler Ardahan ve Batum’u Gürcüler işgal etti TBMM Osmanlı Devleti’nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa’nın bulunduğu orduya hareket emri verdi Ermenistan Savaşı TBMM Ermeni meselesini çözmek için Kâzım Karabekir Paşa’yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti 24 Eylül 1920′de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri yenilgiye uğrattı 30 Ekim 1920′de Kars zaferi kazanıldı GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920 +TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı 1 Aras Nehri—Çıldır Gölü hattı sınır olacak 2 Kars Sarıkamış ve Iğdır TBMM’ye verilecek 3 Ermenistan Sevr’i tanımayacak Misak-ı Milli‘yi tanıyacak Önemi: TBMM’ye bağlı düzenli ordunun ilk başarısıdır TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır Ermeni meselesi sona erdi Batum Antlaşması23 Şubat 1921 TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı Artvin ve Batum çevresi TBMM’ye bırakıldı Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gürcistan Sovyet Rusya’nın egemenliğine girdi Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars antlaşmaları imzalandı