Tıbbi Terimler Sözlüğü

Paget hastalığı: Kemik büyümesini etkiler; kemik hücrelerinde anormallik vardır kemik oluşumu ve yıkımı arasındaki denge kaybolmuştur, kemik hücrelerinin sayısı artar, büyür ve aynı zamanda daha aktif hale gelirler En yaygın semptom ağrıdır
Palindromik romatizma: Aralıklı olarak tekrarlayan artrit atakları

Patella: Dizkapağı, öndeki baldır kaslarının dizi çalıştırmasına yardımcı
olan küçük bir kemik

Peptik ülser: Sindirim kanalını kaplayan dokuda delik bulunması Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar midede peptik ülsere neden olabilirler

Perikard: Kalbin çevresindeki zar "kesesi" (Perikardite bkz)

Perikardit: Kalbi çevreleyen zarların inflamasyonu Daha akut (kısa süreli) şekli ateş ve göğüs ağrısına neden olabilir ve zarlar arasında sıvı toplanabilir, bu da nefes darlığına yol açar; lupusta bu durum görülebilir

Perthes hastalığı: Çocuklar ya da adolesanlarda kalçada oluşan avasküler nekroz şekli (kemiğin damar yetersizliği sonucu ölümü) Erkek çocuklarda kızlardan daha fazla görülür ve 5-11 yaşları arasında topallamaya ve kalça ya da dizde ağrıya neden olur

Pirofosfat artropatisi/pirofosfat depo hastalığı: Bkz Psödogut

Plantar fasiit: Topuğun plantar (ayak tabanına ait) ve mediyal (merkezi bölgeye ait) yüzlerinde sık olarak ağrıya neden olan bir durum, erkeklerde daha sık görülür Ayrıca bkz Aşil tendiniti

Plazma (kan plazması): İçinde kan hücrelerinin yüzdüğü soluk renkli sıvı Mineral tuzları, protein ve eser elementleri de içerir

Poliarteritis nodoza (PAN): Nedeni bilinmeyen nadir bir vaskülit şekli, özellikle orta boy ve küçük arterlerin inflamasyonu söz konusudur ve bu arterlerin kan taşıdığı dokularda dolaşım bozulur

Poliartralji: Bir çok eklemde ağrı olması (Poli = bir çok)

Poliartrit: Yunancada Poli = bir çok anlamına gelmektedir, yani poliartrit bir çok eklemde inflamasyon olmasıdır Bir çok farklı poliartrit tipi vardır, en sık rastlananlardan biri romatoid artrittir

Polimiyalji romatika (PMR): Aslında kaslarda inflamasyon olmadığı halde, kas ağrısına (miyalji) yol açan romatizmal bir hastalık PMR'nin özelliği, özellikle omuz ve uyluklarda şiddetli ve ağrılı sabah sertliğidir Ek olarak, kafatası damarlarında (arterlerinde) temporal arterit adı verilen bir inflamasyon (damar iltihabı) da bulunabilir

Polimiyozit: Kaslarda inflamasyona neden olan otoimmün bir hastalık, çoğunlukla omuz, kalça, uyluk bölgelerini ve daha az olmak üzere boyun kaslarını tutar Eğer cildi de tutarsa, dermatomiyozit adını alır

Prostaglandinler: Esansiyel yağ asitlerinden türeyen kimyasal maddeler, bazıları inflamasyonu kontrol eder

Proaaa: Yapay bir vücut parçası Örneğin, yapay kalça eklemi gibi

Psödogut: Eklemdeki kalsiyum kristallerinin neden olduğu ani ve ağrılı bir atak, eklem sıcak, çok şiş ve kırmızıdır, başlıca dizde görülür Pirofosfat artropatisi ya da pirofosfat depo hastalığı olarak da bilinir

Psöriyatik artrit (sedef hastalığı romatizması): Bazen psöriyazisli hastaları etkileyen (%10'dan az hastada görülür) özel bir artrit tipi Sıklıkla küçük eklemleri tutar ve ağrılı olabilir

Psöriyazis (sedef hastalığı): Sık rastlanan bir cilt hastalığı, kollar, dizler, sırt ve kafa derisinde pullanan pembe lekeler vardır

Pürin: Yapısında azot bulunan bir bileşik, parçalandığı zaman ürik asit oluşur

Radyografi teknisyeni: X ışınıyla film (radyograf) çekmek için eğitimi bulunan kişi
Raynaud fenomeni/sendromu: Bir dolaşım problemi, soğuğa aşırı hassasiyet vardır Kan damarları kasılır ya da daralır ve kan akımı büyük ölçüde azalır; el ve ayak parmakları beyaz ve mavi renk alırlar, ve sıklıkla geçici uyuşmalar olur bir çok hastalığa eşlik edebilir, örneğin skleroderma (sistemik skleroz)

RDA: Recommended Daily Allowance Diyetle alınması önerilen günlük besin maddesi miktarları

Reaktif artrit: Sık rastlanan artrit şekillerinden biri Eklemlerin yanısıra, tendonları ve dokuları da tutabilir Reiter sendromu ya da Reiter hastalığı olarak da anılabilir ve "Seronegatif artritler" ya da "Spondilartritler" başlığı altında sınıflanan bir hastalık grubunda yer almaktadır Romatoid artrit ve osteoartritten oldukça farklıdır Sık rastlanan nedenleri cinsel yolla geçen hastalıklar, akut infeksiyöz diyare ve besin zehirlenmesidir

Refleks sempatik distrofi (RSD): Başlıca özelliği yanıcı nitelikte ısrarlı ağrıdır; hafif şekilleri oldukça sıktır - daha şiddetli formları sakatlayıcı olabilir ve tedavisi daha zordur Değişik RSD formlarıyla ilgili diğer terimler şunlardır: "Algodistrofi", "Sudeck atrofisi" ve son zamanlarda "Kompleks bölgesel ağrı sendromu"

Reiter sendromu/Reiter hastalığı: Bkz Reaktif artrit

Romatizma: Kemikler, kaslar, eklemler ya da eklem çevresindeki dokulardaki herhangi bir ağrı ya da inflamasyonu tanımlamak için kullanılan daha genel bir terim Bu nedenle, "romatizma" terimi, "artrit" kelimesini de kapsar

Romatizmal ateş: Erişkinde ya da çocukta görülebilir (eklemleri, kalbi, cildi tutabilen ve boğaz mikroplarına bağlı gelişen bir iltihaplı romatizma), fakat çocuklarda daha sıktır Gelişmiş ülkelerde 60 yıl öncesine göre çok daha az görülmektedir

Romatizmal hastalıklar: Tüm artrit ve romatizma tiplerini ifade eder

Romatoid artrit (RA): Eklemlerin sık rastlanan bir inflamatuvar hastalığı Çok değişken bir hastalıktır Tutulan eklemlerin sayısı ve tipinin yanısıra, hastalığın şiddeti ve süresi de hastadan hastaya değişir Ağır fiziksel özürlere en çok neden olan romatizmal hastalıktır ve kadınlarda 3 kat daha sık görülür RA eklemi döşeyen zarda (sinoviyum) inflamasyona neden olur İnflamasyon belirtileri osteoartrittekinden daha şiddetlidir ve tutulan eklemlerde ağır hasara yol açabilir

Sakroiliit: Omurganın altındaki sakroiliyak eklemin iltihaplanmasıdır
Sakrum: Omurganın tabanındaki üçgen şekilli kemik

Sarkoidoz: Başlıca iki tipi vardır: Akut, nisbeten iyi huylu olan sarkoidoz ani başlar ve genellikle ateş, ciltte inflamasyon ve poliartrit ya da poliartraljiyle karakterizedir; kronik sarkoidoz ise daha nadir bir şeklidir ve tipik olarak daha yavaş başlar, ilerleyicidir ve sonuçları değişiktir, örneğin, akciğerlerin girişindeki lenf nodları büyür

Scheuermann hastalığı: Sıklıkla erken adolesans döneminde görülür; çoğunlukla omurganın göğüs kısmını (torakal) tutarak ağrısız bir kifoza neden olur, ama bel omurlarını da etkileyebilir

Septik artrit: Eklemin mikrobik iltihaplanması Çoğunlukla nedeni bakteriyel infeksiyonlardır ve romatoid artritin bir komplikasyonu olabilir Bununla birlikte, diğer artrit tipleri de bireyi septik artrite yatkın hale getirebilir Semptomlar akut ağrı ve şişlik olabilir, çoğunlukla tek bir eklemi etkiler ama aynı anda bir kaç eklem de tutulabilir Pnömoni (zatürree) veya cilt infeksiyonu da bu hastalığın özelliğidir Genel olarak erkeklerde daha fazla görülür

Seronegatif: Bu terim sıklıkla serumda Romatoid Faktör (romatoid artrit için) testinin negatif olduğu romatizmal olmayan inflamatuvar eklem hastalıklarını tanımlar Aslında belli ortak klinik özellikleri bulunan bir inflamatuvar hastalık grubundaki herhangi bir hastalığı ifade eder: Ankilozan spondilit, Reiter hastalığı, reaktif artrit, psöriyatik artrit ve spondilit, ülseratif kolit ve artrit, Crohn hastalığı ve artrit, uveit, HLA-B27 ile bağlantılı periferik artrit ve diğer muhtemel durumlar Bkz Spondartrit

Servikal spondiloz: Eklem aşınması ve yırtılmasının neden olduğu boyun ağrısı

Sırt ağrısı: Sırt ağrısının çeşitli nedenleri olabilir - Mekanik nedenler, örn, bel fıtığı; dejeneratif (yıkıma bağlı) nedenler, örn, dejeneratif disk hastalıkları; inflamatuvar hastalıklar, örn, ankilozan spondilit; infektif nedenler, örn, osteomiyelit; neoplastik (tümöral) nedenler, örneğin, primer malign (köyü huylu) ya da benign (iyi huylu) tümörler; :-):-):-):-)bolik kemik hastalıkları, örn, osteoporoz; başka yerlerden kaynaklanan ağrılar, örn, onikiparmak barsağı ülseri; psikojenik ağrılar - bedenden çok ruhsal durumdan kaynaklanan ağrılar

Sinoviyal sıvı: Sinoviyum tarafından eklemi nemlendirmek ve kayganlığını sağlamak için üretilen sıvı
Sinoviyum: Eklem kapsülünün sinoviyal sıvıyı üreten iç tabakası
Sistemik lupus eritematozus (SLE): Bir bağ dokusu hastalığı, genellikle lupus denir "Sistemik" kelimesi vücuttaki bir çok organı etkilediğini gösterir; "lupus" yüzde oluşan cilt döküntüsünü ifade eder, lupus kelimesi Latincede kurt anlamına gelir; "eritematosus" basitçe kırmızı demektir, çünkü lupusta döküntüler çok sıktır Lupus, bağışıklık sisteminin (normalde vücudu infeksiyonlara karşı koruyan sistem) bozuk çalışması sonucu aşırı antikor üretimine bağlı gelişen bir hastalıktır

Sistemik skleroz: Bkz skleroderma

Sitokin: Özellikle bağışıklık sistemi hücrelerinin işlevlerini kontrol eden bir kimyasal haberci Ayrıca bkz İnterlökin, lenfokin

Sjögren sendromu: "Kuru göz"de denilen bu hastalık, genellikle diğer romatizmal hastalıklarla birlikte görülür: Romatoid artrit, sistemik lupus eritematosus, skleroderma gibi; fakat eklem problemleri olmaksızın kendiliğinden de ortaya çıkabilir (primer SS) Sjögren sendromu, bir göz ve ağız hastalığıdır, bazen diğer müköz membranları da tutar, normalde nemli kalmalarını sağlayan salgı olmadığı için bu bölgeler aşırı derecede kurudur

Skleroderma: Veya "Sistemik skleroz" Skleroderma "sert cilt" anlamına gelmektedir Bununla birlikte, bu hastalığa yakalanan bir çok kişinin diğer vücut bölümlerinde de problem vardır, bu nedenle hastalığı daha açıklayıcı olan ikinci adı verilmiştir: "Sistemik skleroz" Skleroderma nadir rastlanan kronik (persistan, ısrar eden) bir hastalıktır ve eklemlerin çevresindeki bağ dokusunu, kan damarlarını ve bazen de tutulan cilt bölgelerinin altında bulunan iç organları etkiler
Skolyoz: Omurganın yana doğru eğrilmesi
Spondilartrit: Ankilozan spondilit gibi "Seronegatif"leri tanımlayan daha kesin ve betimleyici bir kelimedir Ayrıca spondartropati, spondilartrit, spondilartropati ve spondiloartropati olarak da bilinir Bkz Seronegatif

Spondilit: Omurga eklemlerinde inflamasyon; Yunanca omur anlamına gelen spondilos kelimesinden gelir

Spondilolisaaa: Omurların birbiri üstünde kayması, kısmen çıkması

Spondiloz: Boyun ve sırttaki küçük eklemlerin osteoartriti (yani servikal ve lomber omurlar); hepimizde vardır ve sıklıkla bulgu vermez

T hücresi: T hücreleri normalde vücudu hastalıklara karşı korumada çok etkili olan bir akyuvar tipidir, fakat bazen romatoid artritte olduğu gibi vücudun kendi hücrelerine saldırmaya başlarlar
Temporal arterit: Aynı zamanda serebral arterit, kraniyal arterit, dev hücreli arterit ve bazen de granülomatöz arterit olarak da adlandırılır Kafadaki kan damarlarının (arterlerin) ağrılı inflamasyonu söz konusudur; şakaklar genellikle dokunmakla hassastır ve baş ağrıları sıktır Polimiyalji romatika (PMR) ile de sık görülür Nedeni bilinmeyen bir vaskülit formudur, özellikle 50 yaş üzerindeki kişileri etkiler ve kadınlarda daha sık görülür

Tendinit: Tendonun inflamasyonu

Tendon: Kası kemiğe tutturan güçlü fibröz doku şeridi

Tenisçi dirseği: Bir kaç aktiviteden biriyle fiziksel zorlanma sonucunda
oluşur Tıbbi adı "lateral epikondilit"tir (lateral epikondil dirsek ekleminin dışındaki kemik parçasıdır) Önkol kaslarından gelen tendonların birleştiği noktada iltihap gelişmesine bağlı olarak ağrı ve hassasiyet oluşur

Tibia: Alt bacak ya da incik kemiği - vücudumuzdaki ikinci en büyük kemiktir

Trigeminal nevralji: Yüzdeki trigeminal sinirde ağrıya neden olan bir hastalık

Trombositler: Kanda bulunan disk şeklindeki hücreler, bir kanama olduğu zaman kanın pıhtılaşmasına yardım ederler

Yayılan ağrı: Soruna neden olan eklemden uzakta hissedilen ağrı (örneğin, kalça osteoartrozunda uyluk ve dizde ağrı olması)

Yumuşak doku romatizması: Teknik olarak "bölgesel periartiküler" ya da "yumuşak doku" hastalıkları olarak adlandırılırlar, bu grupta eklemleri çevreleyen ligament ya da tendon gibi yapıları etkileyen ve son derece yaygın olan nisbeten önemsiz rahatsızlıklar da bulunur Romatizma ağrısı eklem çevresindeki yapıların hasar görmesine bağlı olarak ortaya çıkabilir, bunun nedeni çoğunlukla alışık olmadığı şekilde ya da tekrar tekrar kullanmak, küçük hasar ya da travmalardır Bazıları özellikle belli bir aktivite tipiyle görülür, "tenisçi dirseği" ve "temizlikçi dizi" gibi Ek olarak, artrit olmadan eklem ya da kaslarda daha yaygın bir ağrı gelişebilir, örneğin, fibromiyalji