Mizaç

Mizaç bir kimsenin emosyonel yahut orektik yapısının karakteristik özellikleri anlamına gelir: Yani ruhsal durumunda önde gelen nitelik ve denge kararsızlığı, emosyonel tepkilerinin çabukluğu ve yoğunluğu Kişiliğin (bkz) mizaç yönünü, genellikle yapının belirlediği ve temelinin genetik olduğu kabul edilmektedir MS 2 inci yüzyılda Galen, Hippokrat'ın görüşlerini genişleterek dört mizaç tipi ileri sürmüştür: Melankolik, kolerik, iyimser ve flegmatik Bu mizaç tipleri vücuttaki belli «hümörlerin» oranına göre belirleniyordu Daha yeni teoriler arasında, psikiyatri alanında en etkili olan Kretschmer'inki (bkz) olmuştur Kretschmer iki karşıt beden yapısı tipi tanımlamıştır: Piknik (tıknaz ve yuvarlak hatlı) ve leptosomatik (bkz) ya da astenik (ince kemikli, uzun ve zayıf yapılı) tipler Ayrıca, bu iki tipin arasında yer alan bir «atletik» tipten sözetmiştir Kretschmer piknik tiplerde ruhsal durumun değişkenlik gösterdiği, siklotimik (bkz) bir kişiliğin geliştiğini ve bu tiplerin aslında girişken ve iyi huylu olmakla birlikte, manikdepressif psikoza yatkın olduklarını ileri sürmüştür Öte yandan, leptosom ise şizotimik (yani içine kapanık, utangaç ve eksantrik) ve şizofreni gelişimine yatkındır Şizofreniyle bu mizaç tipi arasında birtakım korelasyonların bulunduğuna ilişkin bazı ampirik dayanaklar vardır Kişileri, üç temel beden yapısına doğru olan eğilimleri bakımından somatotiplere (bkz) ayıran Sheldon (bkz) da buna benzer, ama daha geniş kapsamlı bir teori ileri sürmüştür Bu somatotipler- ektomorf (bkz), mesomorf (bkz) ve endomorf (bkz)-daha ziyade Kretschmer'in tiplerine benzemekte ve karakteristik mizaçlarda yansıdıkları düşünülmektedir Bkz Yapı