Kadîm:

KADÎM:

Başlangıcı olmayan

1 Allahü teâlânın zâtına âit sıfatlarından Varlığının evveli, başlangıcı olmayan

Biliniz ki, Allahü teâlâ kadîm olan zâtı ile vardır O'ndan başka her şey, O'nun var etmesi ile var olmuş, O'nun yaratması ile yokluktan varlığa gelmiştir O, sonsuz olarak var idi Kadîmdir, ezelîdir Yâni hep var idi Varlığından evvel yokluk olama z O'ndan başka her şey yok idi Bunların hepsini, O, sonradan yarattı Kadîm ve ezeli olan, bâkî ve ebedî (sonsuz) olur Hâdis ve mahlûk olan (sonradan yaratılan), fânî ve geçici olur, yâni yok olur Allahü teâlâ birdir Varlığı lâzım olan, yalnız O'dur İbâdete hakkı olan da, yalnız O'dur O'ndan başka her şeyin var olmasına lüzum yoktur Olsalar da olur, olmasalar da O'ndan başka hiçbir şey, ibâdet olunmağa lâyık değildir (İmâm-ı Rabbânî)

Allahü teâlânın kâmil, noksan olmayan sıfatları vardır Bunlar, hayât (diri olmak), ilim (bilmek), sem' (işitmek), basar (görmek), kudret (gücü yetmek), irâde (istemek), kelâm (söylemek) ve tekvîn (yaratmak)'dir Bu sekiz sıfata, sıfât-ı sübûtiyye de nir Bu sıfatları da kadîmdir Yâni sonradan olma değildir Kendinden ayrı olarak, ayrıca vardır (Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî)

2 Zaman bakımından eski olan şey

Kadîm, kıdemi üzre terk olunur yâni; İslâm esaslarına uygun olarak öteden beri mevcûd olan şey, aksine delîl olmadıkça eski şekli üzere bırakılır Zarar kadîm olmaz, yâni zarar olan şeye kadîm olduğuna dâir karar verilip de bulunduğu hâl üzere bırakı lamaz (Ali Haydar Efendi)