Tralleis - Nyssa - Akharakha

TRALLEİS - NYSSA - AKHARAKHA

Tralleis

Aydın’a girerken karayolundan görülen ve halkın Üçgözler dediği görkemli kalıntı 2 ya da 3 yüzyıldan bir Roma gimnasiumunun kalıntısıdır Yeni kazılarla çevresi araştırılmış, çok katlı hamam yapıları ile avlusu doğuda bulunan bir yapı kompleksi olduğu kesinlik kazanmıştır Üçgözler’den kuzeydoğuya bakılınca geniş bir çanak biçiminde Ege’nin en büyük tiyatrolarından biri görülür

Trakya’dan gelen göçmenlerce iskan edilen kentte daha çok Hellenistik ve Roma döneminden kalıntılar seçilebilmektedir Aydın Müzesi, kentin nekropolisinden gelen benzersiz buluntular bakımından zengindir Tralleis ilkçağda ürettiği deriler ve kırmızı renkli çanak çömlek "terra sigillatalar" ile ünlüydü Ayasofyayı inşa eden mimar Anthemios Tralleis’liydi 1902-1903 yıllarında Osmanlı Müzesi adına yapılan kazılarda bulunan heykeller, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin en önemli yapıtları arasındadır

Nysa

Aydın-Denizli karayolu üstünde, Aydın’dan 34 km sonra ulaşılan Sultanhisar ilçesinin kuzeyindeki tepelerde yeralır Kentte öğrenim gören coğrafyacı Strabon tarafından aktarıldığına göre Athymbros, Athymbrados ve Hydreleos adında üç kardeşin kurduğu köylerden oluşuyordu İÖ 3 yüzyılın ilk yarısında Selevkos kralı I Antiokhos tarafından yeniden kurulmuştur Geleneğe uyularak aileden birinin adı olan Nysa kente verilmiştir Ortadan akan derenin iki yakasında, batıda gençlerin kenti: gymnasium, kütüphane; doğuda yaşlıların kenti: agora, boulevterion, gerontikon olmak üzere tasarlanmıştır Ortadaki derenin üstünün örtülmesi ile kentte alan kazanılmış, tünelin kuzey ucuna tiyatro, güney kesimine bir stadium yerleştirilmiştir Günümüzde tünelin yalnızca 200 metrelik bölümü sağlamdır Tiyatro sahnesinin 2 yüzyılın sonuna tarihlenebilecek kabartma dizisinde Dionysos’un doğumu, anası Semele, Nysa dağına bırakılması, büyütülmesi ve bağ bozumu şenliklerini düzenlemesi ayrıntılı biçimde betimlenmiştir Aphrodisias kökenli yontucuların yaptığı kabartmalar özgün yerlerinde korunmaktadırlar Kazılar, Prof Dr Vedat İdil tarafından yürütülmektedir

Akharakha-Salavatlı

Nysa ile arasında kutsal bir yol, yolun iki kıyısında mezar anıtları bulunan ölüm tanrısı Pluto’nun tapınağına Sultanhisar’dan önce batıya 2 km, oradan da Salavatlı köyü yolu ile ulaşılır Köyün doğusundaki tapınak, İyon düzeninde ve Hellenistik çağdandır Kükürtlü mağaralara kurban boğa bırakma yöntemiyle öteki dünyadan haber almaya çabalayan ilkçağ insanları tarafından jeolojik olayların tapkı görmesine örnektir

AYDIN’DAN MUĞLA’YA

Büyük menderes ile Dalaman çayı arasında kalan bölgenin antik çağdaki adı Karya idi Kuzeyinde Lydia, doğusunda Phrigya, güneydoğuda ise Lykia ile sınırlanıyordu

Büyük bölümü Milas ilçe sınırları içinde bulunan kentlerin üçü, Aydın-Muğla arasında ve Çine çayı vadisindedir

Aydın’dan Muğla’ya giderken 31 km’de sağda Karpuzlu ilçe sapağını ve Alinda antik kent yön levhasını göreceksiniz

Alinda

Alinda sapaktan 26 km içeride,Çine’nin 22 km batısında, Karpuzlu ve Deve cidere köylerinin kuzeybatı yönündeki tepede kurulmuş bir Karia kentidir

Alinda yolu üzerinde Ulukonak köyünü arkada bıraktığınızda önce oldukça iyi durumdaki antik su kemerlerini göreceksiniz Alinda kenti Karpuzlu ilçesi yanıbaşındadır Karpuzlu’da yapılan evlerin bir bölümünde Alinda kent kalıntılarının kullanıldığı dikkatinizi çekecek

Alinda Kraliçe Ada’nın kenti olarak bilinir (Kraliçe Ada’nın etkileyici konuk odasını, lahtini ve mücevherlerini Bodrum Kalesi’nde ziyaret edebilirsiniz Daha fazla bilgi için Bodrum sayfalarına bakınız)

İskender bölgeye geldiğinde Kraliçe Ada ona itaat eder İskender kente dokunmaz ve yönetimini Ada’ya verir

Alinda’nın bugün izlenebilen etkileyici yapılarından biri 100 metre uzunluğundaki agoradır Tepenin en yüksek noktasındaki beşbin kişilik tiyatronun büyük bölümü ayaktadır Kazı yapılmamış olan kentte saray, lahitler ve surlar görülebilecek diğer kalıntılardır

Alabanda

Çine ilçesinin 10 km batı yönünde, Doğanyurt (Araphisar) köyündeki Alabanda eski bir Karia kenti Hitit, Aka ve Roma uygarlıklarını yaşadı Kazılarda bulunan taşınabilir eserler İstanbul ve İzmir arkeoloji müzelerindedir Kalıntılar arasında iki giriş kapısı ile akropolün yer aldığı tepenin yamaçlarında tiyatronun birkaç basamağı, senato, Apollon Tapınağı ile surların kalıntıları görülebilmektedir Batı yönündeki nekropolde anıt mezarlar ortaya çıkarılmıştır

Alabanda adı "at" ve "zafer" anlamlarına gelen "ala" ve "banda" sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuş Ünlü tarihçi Strabon, Alabanda halkının eğlenceye fazlasıyla düşkün olduğunu, kentte harp çalan çok sayıda genç kızın olduğunu anlatır

Gerga

Çine-Muğla yolunun 6 kilometresinden doğuya, Madran dağlarına ayrılan yol, 15 km sonra Kırsakallar köyüne ulaşır Buradan sağlanacak rehberle ulaşılabilen Gerga öreni, Türkiye’de bilinen en garip yerleşimlerinden birisidir Örenin girişindeki tüm kayalarda yön bildiren yazıtlar bulunur Çoğunluğu Yunanca olan yazıtların yalnızca biri Latince’dir Buna dayanarak Roma döneminin başlangıcında, güvenli bir çağda kurucu Gerga’nın önderliğindeki bir köy halkının ortaya anatanrıça heykeli dikmesi ve çevresine mezarlar, çeşmeler kurması, kırsalında da tarım yapmasıyla belirmiş bir yerleşimdir Gerga, kimi kayalarda Gerga köyü anlamına gelen Gergakome biçiminde de bildirilmiştir Köyün Alabanda kentinin yönetimi altında olması gerekir Gerga’ya Muğla karayolu üstündeki İncekemer’den de yürüyerek, kuzeye doğru gitmek koşuluyla ulaşılabilir

Çine vadisi

Çine ve Eski Çine’yi geride bıraktığımızda ilginç bir vadiden geçiyoruz İçinden Çine çayının aktığı, çevresi rengarenk zambaklarla süslenmiş Vadinin kaya yapısı da çok etkileyicidir Sanki, gökten taş yağmış da üst üste yığılmış gibidir

Vadi ve içinden akan Çine çayı mitolojideki Marsyas efsanesine konu olmuş Efsane şöyle:

Tanrıça Athena bu vadi içinden akan derenin kenarında dolaşıp kaval çalarken sudaki aksinde yanaklarının şişkin olduğunu görmüş Aksini çirkin bulup fırlatıp atmış kavalı Kavalı bulan Marsyas zamanla öyle güzel çalmaya başlamış ki, ünü her yeri sarmış Müzikte kendisini rakipsiz gören Tanrı Apollon’a kafa tutar hale gelmiş Apollon Marsyas’ı yarışmaya davet etmiş Kral Midas ta hakem olmuş Marsyas kavalı daha güzel çalmasına rağmen yenik ilan edilmiş, ama kıskançlığını yenemeyen Apollon marsyasın derisini yüzdürmüş, Midas’ın kulaklarını eşek kulağına dönüştürmüş Ama sonradan yaptığna pişman olup Marsyasın bedenini ırmak haline getirmiş İşte antik adıyla Marsyas, bugünkü adıyla Çine çayı böyle oluşmuş

Vadi boyunca dar ve virajlı bir yola giriyoruz Yolun ortasında bir yerde çayı aşan tarihi bir taş köprü göreceksiniz Dar köprü yürüyerek geçilebiliyor Köprü üzerinde vadinin manzarası son derece etkileyici Turist otobüsleri gibi siz de bu köprünün bulunduğu açıklıkta mola verebilirsiniz Çevrede çok sayıda satıcı sizi bekliyor olacak

Yatağan

Yatağan’a geldiğinizi çevredeki ağaçların kavrulan yapraklarından anlayacaksınız Sonra da termik santralın bacasından yükselen dumanı göreceksiniz Durmadan geçin Bodrum yolu Yatağan’dan ayrılıyor Milas üzerinden Bodrum’a ulaşılıyor

Muğla’ya devam etmeden Bodrum yoluna girip, Yatağan’ı geçtikten sonraki antik kent Stratonikeia’ya uğrayabilirsiniz

Stratonikeia

Yatağan’dan çıktıktan 7 km sonra sonra sağınızda delik deşik kömür ocaklarının yanından geçeceksiniz Bu çevre katliamına hayıfllanırken bir tabela gözünüze çarpacak Yoldan 1 km içerideki bir antik kenti işaretliyor bu tabela Stratonikeia’yi

Stratonikeia girişindeki Eski Hisar köyünde asırlık çınarlar altında beyaz-mavi badanalı küçük bir köy kahvesine rastlarsınız önce Biraz soluklanabilir ve tarihi kentin hikayesini dinleyebilirsiniz

Khrysaor birliğinin bir kenti olarak bilinen Stratonikeia’ın eski adı İdrias idi İÖ281-261 yılları arasında tahtta bulunan Seleukos kralı Antiokhos’un karısı Stratonike adına kent yenilenmiştir İÖ 133 yılında Pergamon krallığının Roma’ya miras kalması karşısında ayaklanan Aristonikos’un kente sığınması sırasında Romalılarca kuşatılmış, halkı açlıktan kırılmıştır Bir zamanlar bol bulunan su kaynakları Eskihisar köyüne çınarların gölgesinde ve ilkçağ anıtlarının yanıbaşında bir görsellik veriyordu Sular çekilmiş, kent nekropolisi de kül yığınları altında yokolmuştur Akropolisteki Hellenistik İyon tapınağı, tiyatro, agora düzlemi, bir boulevterion olduğu anlaşılan yapı ve gymnasion yörenin mermerleri ile inşa edilmiştir Kentin güneyinde, şimdiki Bağyaka köyünde Zeus Panamaros’un kutsal yeri vardı

Resimler



Nyssa



Alabanda antik kentinde kazı çalışmaları sürüyor Tiyatro ortaya çıkarıldı



Alabanda



Çine vadisi



Stratonikeia kalıntıları


Eskihisar köyünde kadın