İmamı Gazali Kimdir Ve Hayatı

İmamı Gazali Kimdir ve Hayatı

İmamı Gazali Kimdir

İmamı Gazali nin hayatı

İmam-ı Gazali tam adı Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ahmed İslam âlimi Batı dillerinde ismi Algazel'dir Künyesi Ebu Hâmid, lakabı Huccet-ül-İslam ve Zeyneddin’dir Gazali nisbesiyle meşhurdur Müctehiddi İctihadı, Şafii mezhebine uygun oldu

İran’ın Tus şehrinin Gazal kasabasında 1058 (h450) yılında doğdu Babası fakir ve salih bir zattı Âlimlerin sohbetlerinden hiç ayrılmazdı Elinden geldiği kadar, onlara yardım ve iyilik eder ve hizmetlerinde bulunurdu Âlimlerin nasihatini dinleyince ağlar ve Allahü teâlâdan kendisine âlim olacak bir evlat vermesini yalvararak isterdi Babası yün eğirip, Tus şehrinde bir dükkanda satardı Vefatının yaklaştığını anlayınca, oğlu Muhammed Gazali’yi ve diğer oğlu Ahmed’i hayır sahibi ve zamanın salihlerinden bir arkadaşına, bir miktar mal vererek vasiyet etti ve ona dedi ki:

“Ben kendim, âlim bir kimse olamadım Bu yolla kemale gelemedim Maksadım, benim kaçırdığım kemal mertebelerinin, bu oğullarımda hasıl olması için yardım etmenizdir Bıraktığım bütün para ve erzakı, onların tahsiline sarf edersin!”

Arkadaşı vasiyeti aynen yerine getirdi Babasının bıraktığı para ve mal bitinceye kadar, onların yetişme ve olgunlaşmaları için çalıştı Sonra onlara; “Babanızın, sizin için bıraktığı parayı tahsil ve terbiyenize harcadım Ben fakirim param yoktur Size yardım edemeyeceğim Sizin için en iyi çareyi, diğer ilim talebeleri gibi medreseye devam etmenizde görüyorum” dedi Bunun üzerine iki kardeş medreseye gittiler ve yüksek âlimlerden olmak saadetine kavuştular

İmam-ı Gazali, çocukluğunda fıkıhtan bir miktarını kendi memleketinde okudu Sonra Cürcan’a gitti İmam Ebu Nasr İsmaili’den bir müddet ders aldı Sonra Tus’a döndü Cürcan’dan Tus’a dönerken başından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır: as “Bir grup yol kesici karşımıza çıktı Yanımda olan her şeyimi alıp gittiler Arkalarından gidip kendilerine yalvardım Ne olur işinize yaramayan ders notlarımı bana verin Reisleri; “Onlar nedir? Nasıl şeylerdir?” diye sorunca; “Onları öğrenmek için memleketimi terk ettim, gurbetlere gittim Filan yerdeki birkaç tomar kağıtlardır” dedim Eşkıyaların reisi güldü; “Sen o şeyi bildiğini nasıl iddia ediyorsun, biz onları senden alınca ilimsiz kalıyorsun” dedi ve onları bana geri verdi Sonra düşündüm, Allahü teâlâ, yol kesiciyi beni ikaz için o şekilde söyletti, dedim Tus’a gelince üç yıl bütün gayretimle çalışarak, Cürcan’da tuttuğum notların hepsini ezberledim O hâle gelmiştim ki, yol kesici önüme çıksa, hepsini alsa, bana zararı dokunmazdı”

Memleketinde geçirdiği bu üç seneden sonra, öğrenimine devam etmek için o zamanın büyük bir ilim ve kültür merkezi olan Nişabur’a gitti Zamanın bilimadamlarından olan İmam-ül-Harameyn Ebu’l-Meâli el-Cüveyni’nin öğrencisi oldu Üstün zekasını ve çalışkanlığını gören hocası ona yakın ilgi gösterdi Burada usul-i hadis, usul-i fıkıh, kelam, mantık, hukuk ve münazara ilimlerini öğrendi Ebu Hâmid er-Rezekani, Ebu’l- Hüseyin el-Mervezi, Ebu Nasr el-İsmaili, Ebu Sehl el-Mervezi, Ebu Yusuf en-Nessâc gibi devrin büyük âlimleri belli başlı hocalarıdır

Nişabur’da öğrenimini tamamlayınca, büyük bir ilim ve edebiyat hâmisi olan Selçuklu veziri üstün devlet adamı Nizamülmülk’ün daveti üzerine Bağdat’a gitti Nizamülmülk’ün topladığı ilim meclisinde bulunan zamanın bilimadamları, imam-ı Gazali'nin ilminin derinliğine ve meseleleri izah etmekteki üstün kabiliyetine hayran kaldıklarını itiraf ettiler O zaman ortaya çıkan muhalif fırkaların yüksek düşünsel seviyelerine ulaşarak kendilerine iktidarın "cevabını" verecek, halk nezdinde iktidarın "meşruiyetini" tedarik edecek alim olarak görüldüğünden saray tarafından şiddetle desteklendi Bu sırada otuz dört yaşında bulunan imam-ı Gazali'nin İslamiyet’e yaptığı büyük hizmetleri gören Selçuklu veziri Nizamülmülk, şimdiki tabirle, onu Nizamiye Üniversitesi rektörlüğüne tayin etti Bu üniversitenin başına geçen İmam-ı Gazali , üç yüz seçkin talebeye lüzumlu olan bütün ilimleri öğretti Yetiştirdiği talebelerin had ve hesabı yoktu Ebu Mansur Muhammed, Muhammed bin Esad et-Tusi, Ebu’l-Hasan el-Belensi, Ebu Abdullah Cümert el-Hüseyni talebelerinin meşhurlarındandır Bir taraftan da kıymetli kitaplar yazan imam-ı Gazali, ilim ehli, devlet adamları ve halk tarafından büyük bir muhabbet ve hürmet gördü Şöhreti gün geçtikçe arttı Nizamiye Üniversitesinde bulunduğu yıllarda, Kitabü’l-Basit fil-Füru, Kitab-ül-Vesit, El-Veciz, Meahiz-ül-Hilâf adlı kitaplarını yazdı

İmam-ı Gazali 1111 (h505) yılının Cemaziyelevvel ayının 14 Pazartesi günü büyük kısmını zikir ve tâat ve Kur’an-ı Kerim okumakla geçirdiği gecenin sabah namazı vaktinde abdest tazeleyip namazını kıldı, sonra yanındakilerden kefen istedi Kefeni öpüp yüzüne sürdü, başına koydu: “Ey benim Rabbim, Mâlikim! Emrin başım gözüm üzere olsun” dedi Odasına girdi İçeride, her zamankinden çok kaldı Dışarı çıkmadı Bunun üzerine oradakilerden üç kişi içeri girince, İmam-ı Gazali hazretlerinin kefenini giyip, yüzünü kıbleye dönüp, ruhunu teslim ettiğini gördüler Başı ucunda şu beytler yazılıydı:

Beni ölü gören ve ağlayan dostlarıma,

Şöyle söyle, üzülen o din kardeşlerime:

“Sanmayınız ki, sakın ben ölmüşüm gerçekten,

Vallahi siz de kaçın buna ölüm demekten”

Ben bir serçeyim ve bu beden benim kafesim

Ben uçtum o kafesten, rehin kaldı bedenim

Bana rahmet okuyun, rahmet olunasınız

Biz gittik Biliniz ki, sırada siz varsınız

Son sözüm olsun, “Aleyküm selam” dostlar

Allah selamet versin, diyecek başka ne var?