Kaza Orucu Nasıl Tutulur

Kaza orucu nasıl tutulur
Yolculuk veya hastalık özrü ile Ramazan orucunu tutmamış olan kimse, bunları kaza etmeye elverişli bir vakit bulamadan önce ölse, üzerine kaza gerekmediği gibi, fidye vermesi de lâzım gelmez Ancak oruçları için fidye verilmesini vasiyet etmiş olursa, malının üçte birinden bu vasiyetin yerine getirilmesi gerekir

Fidye, fakir bir kismeyi sabah ve akşam doyuracak olan bir günlük yiyecektir Bu, bir fitre sadakasına eşittir

Yolculuk veya hastalık sebebi ile Ramazan orucunu tutamamış olan kimse, bunun tamamını veya bir kısmını kaza edebilecek bir zaman bulmuş olduğu halde, bunlan kaza etmeden ölürse, malı olduğu takdirde, kazaya kalan her gün için malının üçte birinden ödenmek üzere bir fidye ödenmesini vasiyet etmesi gerekir Bu fidye fakirlere verilir Bir özrü olmaksızın kasden Ramazan orucunu tutmayan kimse üzerine de, öldüğü zaman malının üçte birinden fidye verilmesini vasiyet etmelidir ki, bu vacibdir Kaza edecek zaman bulamasa da hüküm aynıdır Çünkü yapılması mümkün olan bir ibadeti terk etmiştir Vasiyet etmediği takdirde, varislerin bu fidyeyi vermeleri üzerine vacib olmaz İsterlerse kendi mallarından bir bağış olarak verebilirler Varisler ve varis olmayanlar, ölü adına orucu tutmak suretiyle kaza edemezler Böyle beden ile yapılan ibadetlerde, başkasına vekâlet edilemez Ancak kendileri için tuttukları oruçların sevabını ölüye bağışlayabilirler

(İmam Şafiî'ye göre, ölü vasiyet etsin veya etmesin, onun geriye bıraktığı malın tümünden kazaya kalmış oruçlarının fidyesi verilir Böyle bir ölü adına da velisi oruç tutabilir)

Tutulamayan oruçlardan dolayı fidye verilmesi, Ramazan orucu ile Ramazan ayından kazaya kalan oruçlara ve nezir oruçlarına mahsustur Yemin ve adam öldürme keffaretleri için gereken oruçları tutmaktan aciz kalan kimsenin, daha hayatta iken fidye vermesi caiz değildir Fakat bu oruçlar için vasiyet etmesi caizdir

Bozulan herhangi bir nafile orucun kazası gerekir İster bu orucu bozma, oruçlunun kendi isteği ile olsun, ister olmasın aynıdır Bunun için nafile oruç tutmaya başlayan bir kadın, âdet görerek olsa, sahih olan görüşe göre, bu orucu kaza etmesi gerekir Çünkü başlanmış bir ibadeti yarıda bırakmamak ve yüklenilen bir din görevini yok etmemek vacibdir, gereklidir

(Şafiîlere göre böyle bir oruçlu serbesttir, dilerse bu orucu kaza eder, dilerse etmez Çünkü üzerine vacib olmayan bir ibadete başlamıştır Yerine getirmediği fazladan bir ibadet için kendisine kaza gerekmez)

Bir kimse, fecrin doğuşundan sonra kaza orucuna niyet etse, bu oruç kaza yerine geçmez, nafile bir oruç olur Çünkü geceden niyet edilmesi gerekirdi Bu orucu bozacak olsa, ayrıca kazası gerekir

Ramazanın başından sonuna kadar baygın bir halde olan kimse, sonradan kendine gelince, üzerine kaza gerekmez Bunda ittifak vardır Çünkü bayılma hali bir hastalıktır Fakat böyle bir halin bu kadar uzaması da çok az olur Nadir olan şeylerdeki güçlük de izne sebeb olamaz

Delirmiş olan bir adam, Ramazan içinde kendine gelip iyileşse, geçmiş günleri kaza eder Fakat bir kimsenin delirmesi, Ramazanın başından sonuna kadar veya son günün zevalinden sonraya kadar devam etse, sonradan iyileşmekle kendisine kaza gerekmez Çünkü bunda güçlük vardır: sahih olan da, budur Yine böyle delirmiş olan kimse, Ramazan gecelerinden birinde iyileşip de, sonra fecirden itibaren yine delirse, üzerine kaza gerekmez

Delirmiş olan kimsenin iyileşmesi, kendisindeki delirmenin tamamen ortadan kalkması ile olur

(Malikîlere göre, delirme de bayılma gibidîr Onun için kazası gerekir)

Orucu kazaya kalan kimse, bunu kaza etmeden iler ki Ramazana yetişince, gelen ramazan orucunu, kaza orucundan önce tutar Çünkü kaza için zaman geniştir ve elverişlidir

(Şafiîlere göre, bir ramazana ait kaza orucunu, diğer Ramazan gelmeden önce tutmak gerekir Önceki Ramazan orucu tutulmadan ikinci bir Ramazan gelince, hem kaza ve hem de her gün için bir fidye vermek gerekir: Çünkü kaza vaktinden çıkarılmıştır Kazayı, vaktinden sonraya bırakmak ise, yerine getirilmesi gereken bir ibadeti sonraya bırakmak gibidir Hanefi mezhebinde, kaza için belli bir vakit gösterilmemiştir Buna dair âyet-i kerime kazayı herhangi bir vakitle sınırlandırmış değildir

Bir gayrimüslim Ramazan ayı içinde müslüman olduğu halde, geri kalan günleri oruç tutmayacak olsa, bakılır: Eğer küfür diyarında İslâma girmişse ve Ramazan ayı çıkıncaya kadar orucun farz olduğunu öğrenmemişse, özürlü sayılır İslâma girdikten sonra geçirdiği günler için kaza etmesi gerekmez Fakat İslâm yurdunda ihtida (İslâm dinini kabul) etmişse, her halde kaza etmesi lâzımdır Çünkü İslâm ilinde bu gibi cehalet özür sayılmaz

Çocuklar için oruç tutmak, namaz gibidir Bunun için on yaşında bulunan bir çocuğa oruç tutması emredilir Tutmasa hafifçe dövülebilir Bununla beraber tutmazsa, kaza etmesi gerekmez Bir de çocuğun oruca gücü yetmelidir Oruçtan zarar görecek olan çocuğa: "Oruç tut" diye emredilmez

Ramazan ayında oruç tutmak farz olduğu gibi, nefsimizi ve ruhumuzu terbiye edip, Allah´a daha da yaklaşmak için bazı günlerde oruç tutmak sü nettir

Nafile oruç günleri şunlardır:

1 Yolcu veya hacda olmayan kişi için Arefe günü oruç tutmak sünnet*tir

2 Muharrem ayının dokuz, on ve onbirinci günleri oruç tutmak sü*nnettir

Resulullah (sav) bu günlerde oruç tutulması hususunda şöyle buyu*ruyor: "Arefe günü oruç tutmak, ondan Önceki sene ile sonraki senelerin günahlarını Allah´ın bağışlayacağım umarım Aşure günü (Muharrem ayının onuncu günü) oruç tutmak, ondan önceki senenin günahını bağış*layacağını umarım" Resulullah (sav) devamla buyurdu ki: "Gelecek seneye sağ kalsam dokuzuncu günü de tutarım" Fakat Resulullah (sav) ondan önce vefat etti [1]

3 Pazartesi ile Perşembe günleri oruç tutmak ta sünettir Peygamberimiz (sav) buyuruyor: "Pazartesi ile perşembe günleri

ameller Allah´a sunulur Oruçlu iken, amelimin Allah´a arzedümesini se*verim" [2]

4 Her ayın onüç ondört ve onbeşinci günleri Peygamberimiz (sav) Ebu Zerr (ra)´a hitaben şöyle buyurdu:

"Her aydan üç gün oruç tutmak istediğinde onüç, ondört ve onbeşinci günleri tut" [3]

5 Ramazan ayından sonraki Şevval ayından altı gün oruç tutmak sün*nettir Ramazan bayramından sonra olan birinci günden itibaren arka ar*kaya tutulması daha faziletli ise de aralıklı olarak tutulsa da sünnet hasıl olur Ebu Eyyub el Ensari (ra)´dan rivayete göre Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur:

"Her kim ramazan orucunu tutar sonra da ardından şevvalin ikinci gününden başlayarak altı gün daha buna eklerse bütün sene oruç tutmuş gibi olur" [4]