Bakara Suresinin Meali Ve Açıklamaları

Bakara suresinin meali ve açıklamaları


Bakara sûresi Medine döneminde hicretten hemen sonra nâzil olmaya başlamış ve takrîben on yıla yayılan vahiy parçaları halinde devam etmiştir Kur’ân-ı Kerîm’in en uzun sûresi olup 286 âyettir Hacim itibariyle Kur’ân’ın 1/12 sini teşkil eder Kur’ân’ın, ayrıntılı bir özeti durumundadır Sûre bir mukaddime, dört ana maksat ve bir neticeden oluşur


Mukaddime: Kur’ân’ın şanını, görevini bildirir ve ondaki hidâyetin temiz kalb taşıyanlar nezdinde âşikâr olup kalbi hasta ve bozuk olanların ondan yüzçevireceklerini bildirir


Birinci maksat: Bütün insanları İslâma dâvet eder


İkinci maksat: Özellikle Ehl-i Kitabın yanlışlarını düzeltip Kur’ânı tasdik etmeye çağırır


Üçüncü maksat: Bu dinin ahkâmını ayrıntılı olarak bildirir


Dördüncü maksat: Bu hükümlerin yerine getirilmesini sağlayacak müeyyidelere ve teşvik edici hususlara yer verir Netice: Mezkûr maksadları içeren dâveti kabul edenleri tanıtır; onların dünya ve âhiretteki akıbetlerini açıklar




Bismillâhirrahmânirrahîm


1 – Elif, Lâm, Mîm


Kur’ân-ı Kerîm’in 29 sûresi huruf-i mukattaa denilen bu münferit harfler ile başlar Müfessirler, bunların mânasız veya tesadüfî olmadığını vurgular, onlar hakkında öne sürülen muhtemel çeşitli izahları nakleder, bununla beraber Allah ile Resulü (as) arasındaki bu şifrelerin kesin mânalarını Allah’a havale ederler Allah Teâla bu tonlu seslerle sinyaller verip beşeriyetin dikkatlerini çekmekte, bir an için her işi bırakıp gelecek muazzam gerçekleri dinlemelerini temin etmektedir Keza Kur’ânın da böyle harflerden ibaret olduğunu, yapabileceklerse bu harfleri kullanarak insanların da benzerini yapma çabaları hususunda meydan okuduğunu hatırlatmaktadır


el-Kitab: “Yazılı şey” demektir Böylece kitap adı verilerek zımnen Kur’ân vahiylerinin yazı ile tesbit edilmesi emredilmektedir Kur’ân o kitaptır ki kitap denilince, hatıra onun geldiği en mükemmel kitaptır ve diğer bütün kitaplar onun mânasını açıklamak görevindedirler


Takvâ: Korunma, sakınma demektir İnsanın, başta küfür ve şirk olarak kendisine zarar veren her türlü kötülükten, haram ve isyandan korunarak ta nihayette cehennem azabından da korunmasını sağlayan değer sistemidir Muttakî ise, takvâ sıfatını taşıyan kimsedir


Gayb sözlükte: “Görünmeyen, gözden gizli kalan şey” demektir Terim olarak “Duyulardan ve insanın ilminden gizli kalan” şeye denilmiştir Bir şeyin gayb olması, insanlar yönündendir; yoksa Allah için gayb yoktur Allah Teâla da bize göre gaybdır, fakat O’nun hakkında “gâib” denilemez


2 – İşte Kitap! Şüphe yoktur onda Rehberdir müttakîlere [32,1-2]


3 – O müttakiler ki görünmeyen âleme inanırlar Namazlarını tam dikkatle ifa ederler Kendilerine ihsan ettiğimiz nimetlerden infak ederler


4 – Hem sana indirilen kitabı, hem de senden önce indirilen kitapları tasdik ederler


Âhirete de kesin olarak onlar inanırlar


Burada Tevrat, İncil, Zebur gibi kitapların asıllarının Allah tarafından gönderildiğine iman etmenin, dinin temellerinden olduğu bildiriliyor


Bakara: Sûrenin bu ismi 67-71 âyetlerinde yer alan bakara kıssasından alınmıştır Bir ineği kesmek gibi cüz’î bir vak’anın ayrıntılı olarak anlatılması, hatta bu uzun sûreye adının verilmesi tuhaf gelebilir Fakat Kur’ân temel bir kanun ve prensibin tezahürünü ifade eden cüz’î olayları bazan ayrıntılı olarak anlatarak o genel prensibi zihinlere yerleştirmek ister Kur’ân-ı Kerîm, Hz Mûsâ (as) ın risaletiyle, İsrailoğullarının seciyelerine girmiş olan sığıra tapınma fikrini kesip öldürdüğünü, bu olay ile anlatmaktadır


5 – İşte bunlardır Rableri tarafından doğru yola ulaştırılanlar Ve işte bunlardır felah bulanlar




6 – İnkâra saplananları ise ister uyar ister uyarma onlar için birdir, imana gelmezler [10,96]


İnkâra saplananlardan burada maksat, Ebû Cehil, Ebû Leheb gibi imana gelmeyeceklerini Allah’ın bildiği muayyen kâfirlerdir Bütün kâfirler değildir


7 – Allah onların kalblerini ve kulaklarını mühürlemiştir Gözlerine de bir perde inmiştir Bunların hakkı büyük bir azaptır [61,5; 6,110; 4,155]


Bakara sûresinin ilk beş âyeti müminlerin, müteakip üç âyeti kâfirlerin, gelecek 8 âyetten itibaren onüç âyet ise münafıkların bariz sıfatlarını anlatmaktadır


8 – Öyle insanlar da vardır ki “Allah’a ve âhiret gününe inandık” derler; Oysa iman etmemişlerdir [63,1]


9 – Akılları sıra Allah’ı ve iman edenleri aldatmayı kurarlar Kendilerinden başkasını aldatamazlar da farkında değiller [58,18]


10 – Kalblerinde bir hastalık vardır Allah da onların hastalıklarını daha da ilerletti


Bu yalancılıkları, bu samimiyetsizlikleri sebebiyle bunlara gayet acı bir ceza vardır [9,124-125; 47,17; 47,20]


11 – Ne zaman onlara: “Yeryüzüne fesat saçmayın!” denilse “Biz sadece barışçıyız, ortalığı düzeltmekten başka işimiz yok!” derler [8,73; 47,11; 2,205]


12 – Gözünüzü açın, bunlar bozguncuların ta kendileridir, lâkin şuurları yok, farkında değiller


13 – Ne zaman onlara: “Şu güzel insanların iman ettiği gibi siz de iman edin” denilse “Yani o beyinsizlerin inandıkları gibi mi inanalım?” derler Asıl beyinsizler kendileridir de farkında değiller


14 – Bunlar iman edenlerle karşılaştıkları vakit “Biz de müminiz” derler Fakat şeytanlarıyla başbaşa kaldıklarında da: “Emin olun biz sizinle beraberiz, biz onlarla alay ediyoruz” derler


Şeytan: “Azgınlıkta, şer ve kötülükte kendi benzerlerini çok geçmiş kötü, inatçı” anlamında cins ismi olup cinlerden olduğu gibi insanlardan da olabilir Cin şeytanlarının ataları İblis olup, bazan özel isim olarak İblîs yerine eş-Şeytan kullanılır


15 – Allah da kendileriyle alay eder ve azgınlıklarında onlara mühlet verir; böylece onlar bir müddet başıboş dolaşırlar


Allah’ın alay etmesinden maksat, münafıkların alay etmelerinin karşılığını vermesidir Müşâkele babından olarak, benzer lafızla, tamamen farklı mâna kasdetme söz konusudur Mesela haylazlık ederken sinsice gülen çocuğunu tehdid eden annesi “Sen gül, ben de sana gülerim!” derken, onun gülmesinin tamamen farklı şekilde olması gibi


Kalbinde iman etmediği halde müslüman görünen kimseye münafık denir Bunlara İslâm toplumunda müslüman muamelesi yapılır Böylece:


1 İslâmın sabır ve müsamahası uygulanır


2 Onların nesillerinden gerçek müminlerin yetişmesine imkân hazırlanır


16 – İşte onlar hidâyeti alacaklarına, dalâlete müşteri oldular Ama bu, kârlı bir ticaret olmadı Çünkü kâr yolunu tutmadılar


17 – Bunların hali, o kimsenin haline benzer ki aydınlanmak için bir ateş yakar Ateş çevresini aydınlatır aydınlatmaz Allah onların gözlerinin nurunu giderir ve karanlıklar içinde bırakır, onlar da göremez olurlar [63,3]


18 – Sağır, dilsiz ve kördürler onlar, Onun için hakka dönmezler [22,46]


19 – Yahut onların durumu gökten sağnak halinde boşanan ve içinde yoğun karanlıklar, gök gürlemeleri ve şimşekler bulunan yağmura tutulmuş kimselerin durumuna benzer Yıldırımların verdiği dehşetle, ölüm korkusundan, parmaklarını kulaklarına tıkarlar Fakat Allah kâfirleri çepeçevre kuşatır [63,4; 9,56-57; 57,13-15]


20 – Şimşek nerdeyse gözlerini köreltecek Önlerini aydınlattı mı ışığında yürürler, karanlık çökünce de dikilir kalırlar Allah dileseydi kulaklarını sağır, gözlerini kör ederdi Allah gerçekten her şeye kadirdir


21 – Ey insanlar! Hem Sizi hem de sizden önceki insanları yaratan Rabbinize ibadet ediniz Böyle yapmakla her türlü zarardan korunmayı ümid edebilirsiniz [32,3; 30,41; 39,28]


Âyetin son kısmındaki ümidi ifade eden kelime

lealle olup Arapçada tereccî yani ümit ifade eden başlıca edatlardan biridir Allah Teâlanın sözünde tereccî, ilk bakışta tereddüde yol açabilir Hâşâ, sanki O’nun neticeleri kesin olarak bilmediği zannını uyandırabilir Fakat bu sathî bir anlayıştır Doğrusu şudur: 1Birçok durumda terecciyi muhataplar bakımından anlamak gerekir Nitekim meali buna göre vermiş bulunuyoruz 2Tereccî üslûbu, hem Allah, hem de kul yönünden matlub olan tutumdur Zira kulluk tavrı, ümit ve korku arasında olup âkıbetten emin olmamayı gerektirir Öte yandan bu üslupla, Allah, ilahî iradeyi hiçbir şeyin sınırlandırmayacağını bildirmek ister Kul: “Ben rabbimin şu emrini yaptım, O da benim için şunu yapar” diyemez


22 – O rabbinize ki yeryüzünü size bir döşek, göğü de bir kubbe yaptı


Gökten yağmur indirip, onunla size rızık olarak çeşitli mahsuller çıkardı


Öyleyse siz gerçeği bilip dururken sakın Rabbinize eş koşmayın


Atmosfer tabakası, portakalın kabuğunun portakalı sarması gibi dünyayı çevrelemektedir


Bu âyette İ’caz delillerinden bir cüz vardır Yer küresini çevreleyen ilk kısımda çeşitli hava tabakaları bulunur Bu tabakalar, evrenin muhtelif yerlerinden gelen zararlı ışınlardan dünyayı korur Sadece dünyadaki hayat için faydalı olanları geçirirler Binaenaleyh bunlar tavan veya gölgelik durumundadırlar İşte bulut ve yağmur da göğün bu tabakasında meydana gelir”


23 – Eğer kulumuza indirdiğimiz Kur’ânın Allah’ın sözü olduğu hakkında şüpheniz varsa, haydi onun sûrelerinden birine benzer bir sûre meydana getirin ve Allah’tan başka güvendiklerinizin hepsini çağırın, iddianızda haklı iseniz [10,37; 11,13; 17,88; 28,49]


Hz Peygamber (as)ın nübüvvetinin başta gelen delili, Allah tarafından kendisine verilen Kur’ân-ı Kerîm’dir Kur’ânın Allah’ın sözü olması, i’caz vasfına haiz olmasıyla tezahür etmiştir İ’cazı da itiraz eden kâfirlere tehaddi etmesi, yani benzerini yapmaları konusunda onlara meydan okuması ile ortaya çıkmıştır Bu âyet, tehaddi safhalarının sonuncusudur Şöyle ki: 1 Kur’ân ilk meydan okuduğunda, Kur’âna benzer bir söz istedi (Tur, 33-34) 2 Uydurma hikâyelerden de olsa on sûrenin benzerini (Hud, 13-14) 3 Hiç değilse bir sûrenin mislini getirmelerini istedi (Yunus, 38) 4 Tam misli olmasa da kısmen olsun, Kur’âna benzer bir söz söylemeye dâvet etti Ne nüzul asrında, ne de ondan sonra bir cevap çıkmadığından i’cazı sabit oldu


24 – Bunu yapamazsanız -ki hiçbir zaman yapamayacaksınız- çırası insanlarla taşlar olan ve kâfirler için hazırlanmış o ateşten sakının




25 – İman edip makbul ve güzel işler yapanları müjdele: Onlara içinden ırmaklar akan cennetler vardır Öyle cennetler ki ne zaman, meyvelerinden kendilerine birşey ikram edilirse: “Bu, daha önce de dünyada yediğimiz şey!” diyecekler Oysa bu, onların aynısı olmayıp, benzeri olarak kendilerine sunulacaktır Orada onların tertemiz eşleri de olacak ve onlar orada devamlı kalacaklardır


Cennetlikler için, cennetlerde tertemiz, pampâk eşler, yani erkekler için hanımlar, hanımlar için kocalar vardır Bunlar sadece temiz değil, her yönden temizlenmiştirler Hem her türlü maddî pisliklerden hem de ahlâksızlık, geçimsizlik gibi manevî kirlerden Dünyada da bu mutlulukların benzeri bulunabilir Fakat başta gelen önemli fark, dünyanın geçiciliğine karşı, cennetin daimî olmasıdır Birtakım kimseler, bu gibi müjdelerde, bilhassa yemek, içmekten, kadınlardan bahsedilmesine itiraz etmek istiyorlar ve: “Dine ait duygular, insanı bunlardan kesip, yalnız ruhanî lezzetler ile uğraştırmalı” diyorlar Fakat şurası gariptir ki, böyle diyenlerin hepsi bedene ait bu iki çeşit zevk için can verenlerin yanında ortaya çıkıyor Halbuki bu müjdeler, görüldüğü üzere, her yönü kapsayan eksiksiz zevkleri bir araya getirmektedir Ve âhiret zevklerinde dünyadaki zevklerden hiçbirinin benzerinin eksik olmadığını ve bunun karşısında dünyaya ait şehvetlerin âdiliğini, çirkinliğini de gösteriyor


26 – Allah gerçeği açıklamak için bir sivrisineği, hatta onun ötesinde olan bir şeyi misal getirmekten çekinmez İman edenler onun Rablerinden gelen gerçek olduğunu bilirler Kâfirler ise “Allah böyle misal vermekle ne kasdediyor” derler Allah bu misal ile birçoklarını şaşırtır, yine onunla bir çoklarını yola getirir; ancak bununla fâsıklardan başkasını şaşırtmaz [22,73; 29,41; 14,24; 74;31; 13,19-25]


Fısk kelimesinin sözlük anlamı “çıkmak, huruc etmek” dir Nitekim delikten çıkan farelere “fâsıklar” denir Dini terim olarak fâsık “büyük günah işlemek suretiyle Allah’a itaat çizgisinden çıkan” mânasınadır ki küçük günahlarda ısrar etmek de bu bölüme girer Şer’î bakımdan fıskın üç derecesi vardır Birincisi: Günahı çirkin saymakla beraber, ara sıra günah işlemek İkincisi: Üzerine düşerek devamlı günah işlemek Üçüncüsü: Çirkinliğini inkâr ederek yapmaktır Bu üçüncü tabaka küfür derecesidir Fâsık bu duruma gelmedikçe Ehl-i sünnet mezhebinde kendisinden mü’min adı alınmaz Şu halde fâsık vasfı içinde kâfirler bulunacağı gibi, imanını kaybetmemiş olanlar da bulunabilir Mu’tezile mezhebindekiler bu kısmı ne mümin, ne kâfir saymayıp, ikisi ortası saymışlar Hâriciler ise, üçünü de kâfir saymışlardır


27 – Bu fâsıklar o kimselerdir ki Allah’a kesin söz verdikten sonra sözlerinden dönerler Allah’ın riayet edilmesini emrettiği ilişkileri keserler ve yeryüzünde fitne ve fesat çıkarırlar İşte bunlar ziyana uğrayanların ta kendileridir [2,63]


28 – Ey kâfirler! Allah’ı nasıl inkâr edebilirsiniz ki siz ölü iken size hayatı veren O’dur Şunu bilin ki tayin ettiği vâde gelince sizi öldürecek, yine diriltecek ve sonunda O’nun huzuruna götürüleceksiniz [52,35; 76,1; 40,11; 45,26] {KM, Hezekiel 37,1-14; İşaya 26,19; Daniel 12,2-3 Yuhanna 5,21; Romalılara 4,17}


29 – O’dur ki yeryüzünde bulunan her şeyi sizin için yarattı Sonra iradesi yukarıya yönelip orayı da yedi gök halinde sağlamca nizama koydu O her şeyi hakkıyla bilir [41,9-12] {KM, Tesniye 10,14; I Krallar 8,27}


Yeryüzünde mevcut herşeyden insanlar için bir faydalanma yönü vardır Bu faydalanma şekli bazısında müsbet, bazısında menfi bir durumdadır Hepsinin faydalı olması, herbirinin, her şekilde ve herkes için faydalı olması demek olmaz Bir kısmında zararlı olma durumu da vardır


Haram kılınan şeyler ile kazanılmış şahsî mallar dışında dünyadaki herşey mübahtır Buna Fıkıh ilminde ibahe-i asliyye denir ki dayandığı başlıca naslardan biri bu âyet-i kerimedir “Canlar, ırz ve namusun dışında, varlıkta aslolan, mübah olmadır Özel bir haram delili bulunmadıkça, mübah ile amel olunur” şeklindeki fıkıh kaidesi bu âyetten alınmıştır Yalnız akıllara kalsaydı kimi hep mübah der, kimi hep haram der, kimi de şaşırır kalırdı Nitekim vahiy aydınlığından uzak yerlerde böyle olmuş ve olmaktadır Burada şuna dikkat etmek gerekir ki bu serbestlik, insanların tümüne eşit olarak yapılmış, insanlar insan için yaratılmamış ve birbirlerine


mübah kılınmamıştır Bunun için insanların canları, ırzları birbirlerine mübah değildir Hatta bir insan kendi canını, ırzını bile dilediği gibi kullanmaya izinli değildir İnsanlar, kendileri için değil Allah’a kulluk için yaratılmışlardır


Yedi gök: Müfessirlerin çoğuna göre dünyanın üstünde bütün yıldızların süslediği maddî âlemin hepsi bir gök olup, yedi semanın birincisidir Ve bunun ötesinde bundan başka altı sema daha vardır “Biz dünya semasını yıldızlarla süsledik” [37,6] âyeti de bu mânada açıktır


30 – Rabbin meleklere: “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım” dediği vakit onlar: “Â! Oradaki nizamı bozacak ve yeryüzünü kana bulayacak bir mahlûk mu yaratacaksın? Oysa biz sana devamlı hamd, ibadet ve tenzih etmekteyiz” dediler Allah: “Ben, sizin bilmediğiniz pek çok şey bilirim” buyurdu {KM, Tekvin 1,26}


Tesbih: Allah Teâlayı tenzih etmek, yani Zatını i’tikad, söz ve amel bakımından şanına lâyık olmayan her türlü kusurdan yüce tutmaktır


Hilâfet, “vekâlet” yani başkasına vekil olmak mânasına gelir Bu vekâlet, ya aslın kaybolmasından veya bir ihtiyaçtan veya aczden, yahut da sırf, asilin, vekiline bir şeref bahşetmek lütfunda bulunmasından ileri gelir Ve işte Cenab-ı Allah’ın yeryüzünde velilerini halife seçmesi, bu son nevidendir


31 – Ve Âdem’e bütün isimleri öğretti Müteakiben önce onları meleklere göstererek: “İddianızda tutarlı iseniz haydi Bana şunları isimleriyle bir bildirin bakalım!” dedi {KM, Tekvin 2,20}


32 – “Sübhansın ya Rab! Senin bize bildirdiğinden başka ne bilebiliriz ki? Herşeyi hakkıyla bilen, herşeyi hikmetle yapan Sensin” dediler


33 – Allah: “Âdem! Eşyanın isimlerini onlara sen bildir” dedi O da isimleriyle onları bildirince Allah buyurdu: “Ben size demedim mi ki göklerin ve yerin sırlarını Ben bilirim” Ve Ben sizin gizli açık yapmakta olduğunuz her şeyi de bilirim” [20,7; 27,25]


34 – O vakit meleklere: “Adem için secde edin!” dedik İblis dışındaki bütün melekler secde ettiler İblis bunu yapmadı, kibrine yedirmedi ve kâfirlerden oldu


35 – Ve dedik ki: “Âdem! Eşinle birlikte cennete yerleşin, oradaki nimetlerden istediğiniz şekilde bol bol yeyin, sadece şu ağaca yaklaşmayın Böyle yaparsanız zalimlerden olursunuz” [7,19-20; 20,120] {KM, Tekvin 3,6; 3,22; 2, 15-17}


“Bu cennet, dünyada bir bahçedir Zira Hz Âdem (as) dünyada yaratılmıştır” diyen müfessirler vardır Fakat ekseri müfessirlere göre maksat ebedî cennettir


36 – Derken Şeytan onların ayaklarını kaydırarak içinde bulundukları nimet yurdundan çıkardı Biz de: “Haydi, dedik, birbirinize düşman olarak yeryüzüne inin Siz orada belirli bir süre ikamet edip yararlanacaksınız”


37 – Büyük pişmanlık duyan Âdem, Rabbinden birtakım kelimeler öğrenip onlara göre hareket etti Rabbine yalvardı Allah da tevbesini kabul etti Zaten O tevbeyi kabul eder, merhameti boldur [9,104; 25,71; 4,17-18] Tevrat Hz Adem’in tevbe etmesinden bahsetmez


Allah insanın dünyadaki çilesini geçici kılmıştır Halife olmak üzere yaratılan Âdem’in fıtratından ilim gücü yok edilmemiştir Vuku bulan zelle henüz tabiat (huy) haline gelmemiştir Onun için bu musîbetten hemen sonra, bu yaratılışıyla Rabbine döndü ve O’nun kendisine bazı kelimeler telkin ettiğini sezdi ve o kelimeleri alıp onlarla amel etti Bu kelimeler 7,23’de bildirilmiştir


38-39 – Dedik ki: İnin oradan hepiniz! Artık ne zaman Ben’den size doğru yolu gösteren rehber gelir de kim ona uyarsa, onlara hiç bir korku olmayacak, hiç üzülmeyecekler de İnkâr edip âyetlerimizi yalan sayanlar ise cehennemliktirler, hem de orada ebedi kalacaklardır” [20,123; 7,24-35]


40 – Ey İsrail’in evlatları! Hatırlayın ve düşünün size ihsan ettiğim nimetimi


Bana verdiğiniz sözü yerine getirin ki Ben de size karşı ahdimi yerine getireyim ve yalnız Ben’den korkun! [44,30-34; 5,20] {KM, Tekvin 15,18; 17,2-14}


İsrail, Yâkub (as) ın lakabı olup İbranîcede “Allah’ın kulu” “Allah’ın seçkini” mânasına geldiği bildirilir Bu hitap tarzında, yahudileri iman etmeye bir teşvik vardır Yani: “Ey Allah’ın seçkin bir kuluna evlatlıkla bağlanmış olan Tevrat Ehli, bu vasfınıza ve o aslınıza lâyık bir tutum izleyin”


Allah Teâla Hz Âdem ve evladından, kendisi tarafından gelecek olan talimata uymalarını istemiştir Bunu bir ahid tarzında bildirmiştir (2,38) İsrail evlatlarının Tevratı kabul etmeleri ile de, bu ahid Tevratla pekiştirilmiş, geleceği bildirilen peygamberlere ve son peygamber Hz Muhammed (as) a iman ederek bu ahdi yerine getirmeleri emredilmiştir

41 – Sizin yanınızda bulunan Tevratı tasdik etmek üzere indirdiğim Kur’ân’a iman edin, onu inkâr edenlerin başını siz çekmeyin Âyetlerimi az bir fiatla, yani dünya menfaati karşılığında satmayın Asıl Bana karşı gelmekten sakının [2,899197101; 3,81; 4,47; 5,48; 6,92; 35,31; 46,1230]


Maksat: Tevratın asli şeklidir


42 – Hakkı batıla karıştırmayın, bile bile gerçeği gizlemeyin


43 – Hem namazı tam kılın, zekâtı verin, rükû edenlerle beraber siz de namaz kılın


44 – Halka iyiliği emredip kendinizi unutuyormusunuz yoksa?


Halbuki siz Tevratı okuyup duruyorsunuz


Artık aklınızı başınıza almayacak mısınız? [11,88]


45 – Sabır göstererek, namazı vesile ederek Allah’dan yardım dileyin Gerçi bu çok zor bir iştir, fakat içi saygı ile ürperenlere değil [29, 45]


Bütün bu emirler ve yasaklar İsrailoğullarına hitab etmekle beraber, hükmü onlara mahsus değildir “Bunlar İslâm şeriatında da vardır Siz de bunlara İman ve itaat ediniz” demektir Zira Tefsir usulündeki bir kurala göre “Sebebin hususiliği, hükmün umumiliğine mani değildir”


46 – İçi saygı dolu olan bu müminler, Rablerine kavuşacaklarını ve O’na döneceklerini iyi bilirler


47 – Ey İsrail’in evlatları! Size ihsan ettiğim nimetimi ve vaktiyle sizin atalarınızı diğer insanlara üstün kıldığımı hatırlayın


Kendi zamanlarında yaşayan insanlara üstün kılınmışlardı


48 – Öyle bir günden sakının ki o gün hiç kimse başkasının yerine birşey ödeyemez, kimseden şefaat kabul edilmez, hiç kimseden fidye alınmaz, hem onlara yardım da edilmez [31,33; 26,100-101; 37,25]


Mu’tezile bu âyetten, büyük günah işleyenlere şefaatin fayda vermeyeceği sonucunu çıkarmıştır Ehl-i sünnete göre âyet kâfirler hakkındadır ve hitap, küfürde ısrar edenlere mahsustur Zira İsrailoğulları, kendilerinin babaları ve dedeleri olan peygamberlerin, her hal ve durumda, kendilerine şefaat edeceklerini iddia ediyorlardı Bu âyet, bunu reddediyor Yoksa şefaatin muteber olduğuna dair âyetler mevcuttur İleride ele alınacaktır Ayrıca kesin hadisler de vardır Kabul edilmeyecek şefaat, herkesin kendiliğinden ve Allah’ın iznine bağlanmadan, yapılacağı düşünülen şefaatlerdir Şu halde kendiliklerinden şefaat edebilirler zannıyla nebîlere ve velilere tapılmamalı, ancak Allah’a ibadet etmelidir ki O, istediğine, istediği zaman şefaat ettirir




49 – Hem sizi en feci işkencelere uğrattıkları zaman Firavun’un adamlarından kurtardığımızı da hatırlayın Onlar sizin dünyaya gelen erkek çocuklarınızı kesiyor, kız çocuklarınızı ise kötülük için hayatta bırakıyorlardı İşte bunda size Rabbiniz tarafından çetin bir imtihan vardı {KM, Çıkış 1,15-16}


Firavun, Mısırda Amalika hükümdarlarının lakabıdır Çoğulu Feraine’dir Nasıl ki Türk krallarına hakan, Rum krallarının bazısına kayser, bazısına herakl (Herakliyus); Habeş krallarına necaşi, Yemen meliklerine tübba’, İran hükümdarlarına kisrâ deniliyordu


50 – Yine hatırlayın ki sizin geçmeniz için denizi yarmış, sizi kurtarıp, siz bakıp dururken gözlerinizin önünde Firavun hanedanını boğmuştuk {KM, Çıkış 14,16; 21-30; Mezmurlar 78,13; 106,9-11}


Bu âyet-i kerime, hürriyetin, başta gelen nimetlerden olduğunu hatırlatıyor “İnsanın başka birinin eli altında ve istediği tarzda çalıştırabileceği bir halde bulunması, üstelik bir de ağır, zor, pis işlerde kullanılması, azap şekillerinin en şiddetlilerinden olduğunda şüphe yoktur Hatta buna mâruz kalanlar ekseriya ölümü temenni ederler İşte Cenab-ı Allah’ın burada açıkladığı birinci nimet, bu kötü azaptan kurtulma nimetidir


51 – Ve bir vakit Mûsâ’ya kırk gecelik bir süre ayırmıştık Ama siz Mûsâ’nın ayrılmasından az sonra, buzağıyı ilah edinip öz canınıza kıymıştınız [7,142; 2,5492; 4,153; 7,148; 20,85-97] {KM, Çıkış 14,18; Tesniye 9,916}


52 – Bundan sonra Biz sizi affettik ki şükredesiniz


53 – Mûsâ’ya Kitap ve Furkan’ı verdik, ta ki doğru yolda yürüyebilesiniz [28, 52-53; 21,48; 3,4; 25,1; 8,29]


Furkan: Tevrat’ın bir sıfatı veya Tevrat’taki şer’i hükümler veya Tevrat’tan ayrı olarak yed-i beyza ve asâ gibi mûcizeler yahut bir zafer ve ferah olabilir


54 – Mûsâ kavmine dedi ki: “Ey kavmim! Sizler danaya tutulmakla kendinize çok yazık ettiniz Derhal yaradanınıza tevbe edin Nefsinizin kötü arzularını kesin Allah yolunda kendinizi öldürün Böyle yapmanız sizi yaratan nezdinde daha hayırlıdır” Böylece Allah da sizin tevbelerinizi kabul etsin Çünkü o tevbeleri çok kabul eder, merhamet ve ihsanı boldur {KM, Çıkış 32,27-28}


Âyetteki “nefislerinizi öldürün” mefhum olarak üç mânaya gelebilir 1-Hakikî mânası ki herkesin kendi kendini öldürmesi, yani intihar etmesidir Lakin böyle olsaydı muhatap olacak kavim kalmaz veya ancak âsiler kalırdı Şu halde kasdedilen mâna bu değildir 2-Esasen kardeş olan bir kavmin fertlerine, haydi bakalım şimdi birbirinizi öldürünüz demektir Tefsirciler çoğunlukla bu mânayı gözetmişlerdir Tur’a giden Hz Mûsâ (as) ın arkasından Samirî, altından buzağı heykeli yapmış, önce bağırtmış ve Apis öküzüne tapan Mısırlılar ve diğer puta tapıcılar gibi İsrailoğullarının bir kısmını, “İşte Mûsâ bunu aramaya gitti” diyerek ona taptırmış çok yakın bir zamanda bizzat şahid oldukları nimetlere karşı nankörlük edip bir bozgun ve karışıklık çıkarmış, kavmin diğer bir kısmı Hz Harun (as) ile beraber bu gidişi önleyememişlerdi Hz Mûsâ’nın dönüşüne kadar bu şirk iyice yayılmıştı O dönünce Furkanın hükmüyle, hem buzağıya tapanlara, hem de onları önlemeyip bekleyenlere hemen tevbe etmelerini ve tevbe edenlerin, etmeyenleri derhal öldürmelerini emretmiştir Bu iç savaş Allah’ın izniyle zaferle sonuçlanmıştı ki burada o nimet hatırlatılıyor 3-Sırf mecazî mânası ile “nefsani isteklerinizi öldürünüz” Bu gerçek tefsir olmayıp işarî bir mânadır “Yani günahlarınıza pişman olarak gam ve kederden canınızı çıkarın yahut şehvetlerden menetmekle riyazet ediniz”


55 – Bir zaman da: “Ey Mûsâ! Biz Allah’ı açıkça görmedikçe sana inanmayız” dediniz Bunun üzerine derhal sizi yıldırım çarptı, siz de bakakaldınız


56 – Siz bir müddet ölü vaziyette kaldıktan sonra, şükredersiniz ümidiyle sizi dirilttik


Bunu yapanlar, elbette İsrailoğullarının hepsi değildi Bu ısrar üzerine mikatta yıldırıma yakalananlar, seçilen yetmiş kişi idi


57 – Üzerinize bulutları gölge yaptık


Size kısmet ettiğimiz helâl hoş rızıklardan yiyesiniz diye kudret helvası ve bıldırcın indirdik


Fakat nankörlük etmekle onlar Biz’e değil, kendilerine yazık ediyorlardı [7,160; 20,80] {KM, Çıkış 13,21; 16,13-15}


58 – Bir zaman da şöyle dedik: “Şu şehre girin ve orada istediğiniz yerden bol bol yeyin


Şehrin kapısından secde ederek, saygılı bir tavırla girin ve “hıtta “başlıca dileğimiz affedilmektir” deyin ki suçlarınızı affedelim; muhsinlerin mükafatlarını daha da artıracağız [4,154; 7,161]


Maksat: Beyt-i Makdis veya Eriha şehridir

59 – Ne var ki o zalimler sözü değiştirip başka şekle koydular


Biz de o zalimlere, itaat dışına çıktıkları için, gökten acı bir azap indirdik


60 – Bir zaman da Mûsâ kavmi için su arayıp Allah’a yalvarmıştı


Biz de: “Asanı taşa vur!” demiştik


Bunun üzerine o taştan on iki pınar fışkırmış, her bölük kendine mahsus pınarı bilmişti


“Allah’ın rızkından yeyin için, fakat sakın yeryüzünde fesat çıkararak taşkınlık yapmayın” demiştik [7,160; 20,20; 26,45] {KM, Çıkış 17,6; 15,27}


61 – Bir vakit şöyle dediniz: “Mûsâ! Biz bir çeşit yemeğe imkânı yok katlanamayacağız


O halde bizim için Rabbine yalvar da yerin bitirdiği sebzesinden, kabağından, sarımsağından, mercimeğinden, soğanından çıkarsın”


Mûsâ da: “Ne o! dedi Siz, daha üstün olanı vererek daha düşük olanı mı almak istiyorsunuz?


Pekâla, şehre inin, işte istediklerinizi orada bulursunuz


Üzerlerine horluk ve yoksulluk damgası basıldı ve neticede Allah’tan bir gazaba uğradılar Evet öyle! Çünkü Allah’ın âyetlerini inkâr ediyor ve haksız yere peygamberleri öldürüyorlardı


Öyle oldu; çünkü onlar isyan ediyor ve sınırı aşıyorlardı


Mısr: hem özel isim olarak bu isimle bilinen bir ülke, hem de cins ismi olarak “şehir” anlamına gelebilir Fakat İsrailoğulları, Mısır’dan çıkışlarından sonra, oraya tekrar dönmediklerinden, tefsircilerimiz bunun cins isim olarak, Kudüs diyarındaki kasabalardan herhangi birinin olabileceğini söylemişlerdir M Hamidullah âyetin tefsirinde şöyle der: “Yahudiler, Kudüs diyarını çevreleyen şehirlere hücum etmekten korkuyorlardı Hz Mûsâ, onlara: “Canınız o sebzeleri istiyorsa onlar o şehirde Sıkı ise gidin oradan temin edin!” demek istemişti


62 – İman edenler, yahudiler, hıristiyanlar, Sabiîler Her kim Allah’a ve âhiret gününe (gerçekten) iman eder ve amel-i salih işlerse, elbette onların Rab’leri yanında mükafatları vardır Onlar için herhangi bir korku olmadığı gibi kendilerini üzecek bir şeyle de karşılaşmazlar [7,158; 11,17; 10,62; 41,30; 569, 22,17] {KM, Matta 2,23; Resullerin işleri 2,22}


Âyetin ilk kelimesindeki “İman edenler” den maksat, birçok müfessire göre, dış görünüşte iman ettiklerini söyleyen münafıklardır Zira daha sonraki kısımda gerçek iman edenlerin bulunması, bu tefsire bir karine teşkil etmektedir Âyetteki “her kim Allah’a ve âhiret gününe iman eder ve amel-i sâlih işlerse” cümlesiyle beyan buyurulan gerçek iman edenlerin, Hz Muhammed (as) ın peygamber olarak gönderilmesinden sonrakiler diye tefsir edilmesi lâzım geldiğinde hiç şüphe yoktur Hz Muhammed’in nübüvvetinden önce Allah’a ve âhirete iman eden ve iyi amel işleyenler bile, Tevrat ve İncîl hükmünce geleceğin büyük Peygamberine iman ile yükümlü idiler Böyle iken Hz Muhammed’in peygamberliğinden sonra onu inkâr edenler arasında gerçek iman ehli bulunduğu varsayımına imkân kalır mı?


Âyette zahirî îman sahipleri, Yahudi, Sabiî ve hıristiyanlarla bir tutulmuş ve hepsinin kurtuluşu, Kur’ân’da bildirilen rükünleriyle kâmil iman ve salih amel şartına bağlı kılınmıştır Böylece İslâm dininin dâvet ve hidâyetinde, bütün insanlara açık evrensel bir din olduğu âşikâr olmaktadır Demek doğumla ilgili olan, ırk gibi bir din anlayışı değil, tahkiki bir iman esastır


Yahûd: Arapçada bu kelime “tevbe etmek” veya “yahudi olmak” anlamına gelir Yahut cins ismi olup kavmin veya boyun adıdır Tekili ise Yahûdi olup o kavme mensup olan kişiye denilir


Nasârâ: Tekili nasrânî olup, hıristiyanlar mânasına gelir Hz Îsâ (as)’ın yaşadığı Nâsıra şehrine mensubiyeti belirtir


Sabiîn: Dilde “Sabie” “bir dinden çıkıp başka dine girmek” demektir Bazı Tefsirler İslâm, Yahudi ve Hıristiyanların dışında kalan diğer dinlerin mensupları diye açıklarlar Ayrıca meleklere veya yıldızlara tapan insanlar olduğu söylenmiştir Âlemin tek Yaratıcısına inanmakla birlikte, dünyanın ve insanların yönetiminin gök cisimlerine bırakıldığını ileri sürerler Hz İbrâhim (as) bunları irşad için gönderilmişti Günümüzde yıldız falına inanma ve yıldızların gücüne sığınma bunlardan kalmadır


63 – Ey İsrail’in evlatları! Bir vakit de Tevratı uygulayacağınıza dair sizden söz almış, sonra bu ahdi bozduğunuz için Dağı üzerinize kaldırarak demiştik ki: Size verdiğimiz Kitaba kuvvetle sarılın ve muhtevasını iyi inceleyip ders alın ki kötü akıbetten korunasınız [7,171; 23,20; 95,2] {KM, Çıkış 34,27}


Dağı: Yani “Sina dağını” (Tur-i Sinâ)


64 – Bundan sonra yine yüz çevirdiniz Eğer üzerinizde Allah’ın lütuf ve merhameti olmasaydı elbette hüsrana uğrayanlardan olurdunuz


65 – İçinizden sebt günü haddi aşanları elbette bilirsiniz Biz böyle yapanlara “Aşağılık maymun olun!” dedik [7,163-166; 5,60]


66 – Bunu, hem bu hâdiseye şahit olanlara, hem de sonradan gelecek olan nesillere bir ibret ve korunacaklara da bir öğüt kıldık


67 – Bir vakit de Mûsâ kavmine: “Allah, bir sığır kesmenizi emrediyor” demiş, onlar da: “Ay! Sen bizimle alay mı ediyorsun” diye cevap vermişlerdi Mûsâ da “Öyle cahillere katılmaktan Allah’a sığınırım” demişti {KM, Sayılar 19,1-3; Tesniye 21,1-38}


Sûrenin adı, bu âyette başlayan bakara kıssasından alınmıştır Bakara, “bakar”ın müennesi veya müfredidir Bakar, manda cinsine de şamil olmak üzere sığır cinsinin genel ismidir Buna göre bakara: erkek veya dişi sığır, yani bir inek veya bir öküz, bir deve veya bir tosun veyahut bir manda olabilir


68 – Bunun üzerine Mûsâ’ya: “Peki öyleyse rabbine yalvar da onun ne olduğunu bize açıklasın” dediler Mûsâ: “Rabbim şöyle buyuruyor: O sığır ne pek geçkin ne de körpe olmayıp orta yaşta dinç bir inek olacaktır” Haydi size emredilen işi yapın bakalım” dedi


69 – Bu sefer dediler ki: “Rabbine yalvar da onun rengini bize bildirsin” O da: “Allah diyor ki: “O, bakanların içini açan parlak sarı bir inek olacaktır” dedi


70 – Onlar yine dediler ki: Bizim adımıza Rabbine yalvar da onun nasıl olacağını bize iyice bildirsin


Zira istenen sığır, bize diğerlerine benzer geldiğinden tereddütte kaldık Ama inşaallah asıl istenen sığırı buluruz


71 – Mûsâ: “Rabbim şöyle diyor: O inek, ne toprağı sürmek için çifte koşulmuş, ne de ekin sulamada çalıştırılmış olmayan, salma ve her kusurdan uzak, hiç alacası bulunmayan bir inek olacaktır”


Onlar: “İşte şimdi gerçeği tam anlayacağımız tarzda bildirdin” diyerek nihayet sığırı kestiler ki az kaldı yapmayacaklardı


Tevrat bu olaya değinir (KM, sayılar 19,1-3) Fakat, yahudilerin gereksiz sorularla işi uzatıp bu görevi savsaklamaya çalıştıklarına yer vermez


72 – Hani siz bir adam öldürmüştünüz de peşinden katilin kim olduğu hakkında birbirinizle kavgaya tutuşup suçu üzerinizden atmıştınız


Halbuki Allah sizin gizlediğinizi meydana çıkaracaktı


73 – Bunun üzerine dedik ki: “Kestiğiniz sığırın bir parçasıyla o maktûlün cesedine vurun” (Vurulunca da o diriliverdi)


İşte Allah bunu nasıl dirilttiyse ölüleri de öyle diriltir


Aklınızı iyice kullanasınız diye âyetlerini size gösterir [2,259-260]


Allah Teâla inek kesme emri ile onların içlerine yerleşmiş sığıra tapma geleneğini kesmek istiyordu Taptıkları nesnenin âcizliğini gösteriyordu Ayrıca onun parçalarından biri ile ölüye vurulmasını emredip bir ölüyü dirilterek mûcize göstermek istiyordu Bunun topluca görülmesi için, böyle bir merasim düzenlendiği anlaşılıyor Buna benzer bir kıssa Tevrat’da yer alır (Tesniye, 21,1-9)


74 – Sonra bunun arkasından kalpleriniz katılaştı, artık onlar taş gibi, hatta ondan da katı!


Çünkü öyle taş var ki içinden ırmaklar fışkırır


Öylesi var ki çatlar da bağrından su kaynar


Ve öylesi var ki Allah’a olan tazimi sebebiyle yukarıdan düşüp parçalanır


Allah yaptıklarınızdan habersiz değildir


75 – Nasıl olur onların size güvenmelerini beklersiniz ki onlardan bir zümre vardı ki Allah’ın kelamını işitip akılları aldıktan sonra, bile bile onu tahrif eder, değiştirirlerdi [3,78; 4,46; 5,13] {KM, Yeremya, 8,8; 7,22-24}


76 – Onlar iman edenlerle karşılaştıklarında “Biz de iman ettik” derler


Kendi aralarında kaldıklarında ise: “Ne yapıyorsunuz? derler, Rabbinizin huzurunda aleyhinize hüccet edinsinler diye mi tutup Allah’ın size açtığı gerçeği onlara söylüyorsunuz?


Hiç aklınızı kullanmıyor musunuz?”


77 – Bilmiyorlar mı ki Allah onların gizlediklerini de bilir, açıkladıklarını da?


78 – Onların bir kısmı da ümmîdir Kitap nedir bilmezler


Bütün bildikleri, kendilerine anlatılan birtakım kuruntu ve uydurmalardır


Onlar sadece bir zan içindedirler


79 – Elleriyle kitap yazıp, biraz para almak için: “Bu Allah tarafındandır” diyenlerin vay haline!


Vay o ellerinin yazdıklarından ötürü onlara!


Vay o kazandıkları vebal yüzünden onlara!


80 – Bir de derler ki: “Cehennem ateşi, sayılı birkaç gün dışında bize asla dokunmayacak”


De ki: “Buna dair Allah’tan garanti mi aldınız? Aldıysanız ne âla, Allah vâdinden asla caymaz”


Yoksa kesin bilmediğiniz şeyi mi Allah adına söylüyorsunuz?


81 – Hayır, durum hiç de öyle değil


Günah işleyip de günahın kendisini her taraftan kuşatıp kapladığı kimseler var ya!İşte onlar cehennemliktir


Hem de orada ebedi kalacaklardır


82 – İman edip makbul ve güzel işler yapanlar ise,


İşte onlar da cennetliktir


Hem de orada ebedi kalacaklardır [4,124]


83 – Bir vakit İsrailoğullarından söz alıp: “Allah’dan başkasına ibadet etmeyin


Anneye babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara güzel muamele edin,


İnsanlara tatlı söz söyleyin, namazı hakkıyla eda edin, zekâtı verin” demiştik


Sonra pek azınız hariç sözünüzden döndünüz Hâla da yüz çevirmektesiniz [17,23-26; 31,13-15]


84 – Hani sizden, birbirinizin kanını dökmeyin, birbirinizi ülkenizden çıkarmayın diye söz almıştık, siz de bunu kabul etmiştiniz


Buna siz de şahitlik edersiniz


85 – Ama işte siz birbirinizi öldürüyor, bir kısmınızı yurdunuzdan çıkarıyor, onlara karşı günahta ve zulümde birbirinizi destekliyorsunuz


Bununla beraber, onlar esir olarak gelirlerse fidyelerini verip onları kurtarıyorsunuz


Halbuki aslında onların çıkarılması size haram kılınmıştı


Ne o, Kitabın bir kısmına inanıp bir kısmını red mi ediyorsunuz?


İçinizden böyle yapanların elde edeceği netice, dünya hayatında rüsvaylıktan başka bir şey değildir


Kıyamet günü ise en şiddetli azaba itilirler


Allah yaptıklarınızdan habersiz değildir


Hicretten önce Medine’deki Yahudi kabilelerinden Benî Kurayza Evs, Benî Nadîr ise Hazrec ile anlaşma yapmışlardı Bunlar, birbiri ile savaşınca Yahudi müttefikleri de savaşa katılıyor, Böylece Yahudiler de birbiri ile savaşıyorlardı Fakat esir düşenler arasında Yahudi varsa fidye alarak serbest bırakıyorlardı Fidye almaları ayıplanınca “Cevaz var” demeleri üzerine, onlar “savaşma” yasağını ne yapacaksınız?” diye sıkıştırılıp çelişkileri sergileniyor


86 – İşte onlar âhiretlerini harap ederek, ona mukabil dünya hayatına müşteri olmuşlardır


Onun için, bunların cezası asla hafifletilmez, kendilerine yardım da edilmez


Dünya, ednâ ism-i tafdilinin müennesi olup “en yakın” veya “pek alçak” mânasına bir sıfattır Kur’ân’da geçen el-hayatu’d-dünya aslında “dünya hayatı” değil, dünya hayat, yani aşağılık ve alçak hayat anlamındadır Veyahut bugün fiilen içinde bulunulmak itibariyle “en yakın bulunan hayat” demek olur


87 – Biz Mûsâ’ya kitap verdik Ondan sonra peşpeşe peygamberler gönderdik Meryem’in oğlu Îsâ’ya da mûcizeler, açık deliller verdik ve onu Ruhu’l-Kudüs (Cebrâil) ile destekledik


Demek size her ne zaman bir Peygamber gelip de nefislerinizin hoşlanmadığı bir şey getirirse kafa tutacak, onların kimine yalancı deyip kimini öldüreceksiniz ha! [5,44; 2,117; 3,4759; 19,35]


Hz Meryem, Kur’ân’da adı geçen tek hanımdır


Ruh’ul-Kudüs hakkında: 2,253; 5,115; 16, 102 {KM, Mezmurlar 51,13; İşaya 63,10-11}


Îsâ: Süryanîce İşû’dur Nitekim bazı hıristiyanlar Yesû, Frenkler Jesus derler Bunun ism-i mensubu (sıfatı) olan Jezvit (Jesuite) İsevî, diğer bir tabirle Yesûî demek ise de Katolik papazların özel olarak kurdukları cemiyete has bir isim olmuştur


Meryem: Süryanî dilinde “hizmetkâr” demektir Ruhu’l-kudüs: Kelime olarak, fevkalade temizlik, nezahet yahut bereket ruhu veya mukaddes ruh mânasına gelir Ekseri müfessirlerce Cebrâil (as) olarak tefsir edilmektedir


88 – “Kalplerimiz perdelidir” dediler Öyle değil! Kâfirlikleri sebebiyle Allah onlara lânet etti


Onun için pek az iman ederler [41,5; 4,155] {KM, Tekvin 17,7; Levililer 12,4; Tesniye, 30,6; Yeremya 9,26}


Âyette geçen gulf, ağlef’in çoğuludur Gulfe veya gılaf’dan “kabuklu” yani “sünnetsiz” ya da “kılıflı” demektir ki burada kelime “kaşarlanmış” mealindedir O Yahudiler böyle diyerek Hz Muhammed (as) ın dâvetine karşı kalblerinin kapalı olduğunu ve bunları dinlemeye, anlamaya yanaşmak niyetinde olmadıklarını, alay ve küçümseme ile söylemek ve akıllarınca iftihar etmek istediler


“Sünnetsiz kalb” tabirinin “nankör, inkârcı kalb, Allah’a verdiği ahdi bozan kalb” mânasına Tevrat’da da kullanıldığını görmekteyiz Bazı Beni İsrail peygamberleri Yahudileri “sünnetsiz kalb” taşıdıklarından ötürü acı bir şekilde kınamışlardır (Tesniye 30,6; Yeremya 9,26)


89 – Onlara, Allah tarafından, ellerindeki Tevrat’ı tasdik eden bir kitap gönderildiği zaman


Daha önce kâfirlere karşı zafer kazanmak için “ahir zaman Peygamberi hakkı için” diye dua ettikleri halde


Evet o tanıyıp bekledikleri Peygamber kendilerine gelince, onu inkâr ettiler


O sebeple, Allah’ın lâneti de kâfirlerin boynuna olsun


Yahudilerin kendi kitaplarındaki bilgilere dayanarak, yakında gelecek bir Peygamber bekledikleri Medine’de meşhur idi Şu söz devamlı ağızlarında idi: “Şu putperestler biraz daha hükmetsinler bakalım Peygamber geldiğinde onların hesabını göreceğiz” Fakat o gelince, sırf ırkçılık sebebiyle ona düşman oldular


90 – Ne kötü o, karşılığında kendilerini sattıkları şey ki,


Allah’ın kullarından dilediği birine kendi lütfundan vahiy indirmesini kıskanarak,


Allah ne indirdiyse hepsini inkâr ettiler de gazap üstüne gazaba uğradılar!


Kâfirler için zelil ve perişan eden bir azap da vardır


91 – Onlara: “Allah’ın indirdiği bu Kur’ân’a da iman edin” denildiği vakit:


“Biz sadece bize indirilene inanırız” derler


Kur’ân, ellerindeki Tevratı tasdik eden hak kitap olmasına rağmen,


kendi kitaplarından başkasını inkâr ederlerOnlara de ki: “Size gönderilen Tevrat’a inanma iddianızda samimi iseniz,


peki ne diye daha önce, Allahın nebîlerini öldürüyordunuz? [61,6]


92 – Mûsâ size en açık delil ve mûcizelerle geldi de, sonra kalkıp, onun yokluğunda buzağıyı tanrı edindiniz


Siz öyle zalimlersiniz işte!


93 – Bir zaman: “Size verdiğimiz kitaba kuvvetle sarılın ve onu dinleyin” diye Tur’u (Dağı) tepenize kaldırıp sizden kesin söz aldık


Onlar: “Dinledik ve fakat isyan ettik” dediler


Çünkü kâfirlikleri sebebiyle buzağıya tapma sevgisi iliklerine işlemişti


De ki: “Eğer mümin iseniz, imanınız size ne kötü şey emrediyor!”


94 – De ki: Eğer Allah katında âhiret yurdu (cennet) bütün insanlar içinde yalnız size ait ise ve bu iddianızda samimi iseniz haydi ölümü istesenize! [62,6-8; 19,75; 3,61]


95 – Fakat elleriyle yaptıkları işler ortada iken, ölümü asla istemezler


Allah o zalimleri pek iyi bilir


96 – İnsanlar içinde dünya hayatına en hırslı olanların onlar olduğunu görürsün


Hatta bu hırsta müşriklerden bile daha ileridirler


Onlardan her biri bin yıl yaşamak ister Fakat uzun ömür onu cezadan uzaklaştıracak değildir


Allah, onların bütün yaptıklarını görür


“Âhiret sırf bizimdir” demek, öldükten sonra herkes ya mahvolup yok olacak, sadece biz kalacağız; ya da herkes cehenneme gidecek, yalnızca biz cennete gideceğiz ve orada biz mutlu olacağız” demek olur Ölümden sonra böyle ebedi bir mutluluğun yalnız kendilerine ait olduğuna cidden inanmış olanların, zahmetler, elemler ve kederlerle dolu olan şu üç - beş günlük dünya hayatına sımsıkı sarılmalarının hiçbir anlamı yoktur Bu düşüncede olanların bir an önce ölümü temenni etmeleri gerekirken, onlar asla istemezler Zira âhiret için hazırladıkları şeyler zulümler, cürümler, cinayetlerdir Yani bunlar zaten sabıkalı kimselerdir O kirli ellerin neler yaptığını, âhirete ne yüzle varacaklarını vicdanları duyar da dünya cennetinden vazgeçmezler, ölümü isteyemezler Allah o zalimleri bilmez mi sanıyorlar ki, âhiret yurdu bizimdir, diyorlar Oysa Allah bütün zalimleri bilir


Bu ruh hali, kaçınılmaz olarak iki sebebin birinden ayrı değildir Ya bunlar: “Âhiret sırf bizimdir” derken, bunun yalan olduğunu bilerek söylüyorlar Böylece âhirete asla inanmıyorlar demektir Ya da bunların maksadı gerçek âhiret olmayıp bekledikleri dünyevî bir gelecektir Gerçekten yahudiler son devirlerde âhiret kavramını tahrif ve tevil ederek şu ideale sahip olmuşlardır: Kendilerine vaad edildiğini ileri sürdükleri kutsal topraklarda devlet kurduktan sonra, bütün dünyayı istila edecekler, dünyanın tek devleti olacaklardır


97 – De ki: “Kim Cebrâil’e düşman ise iyi bilsin ki, bu Kur’ân’ı daha önceki kitapları tasdik etmek, inananlar için bir rehber ve müjde olmak üzere, Allah’ın izniyle senin kalbine o indirmiştir [4,150-151; 19,64; 66,4] {KM, Daniel 8,16-26; 9,21-27 Luka, 1,26-37}


98 – Kim Allah’a, meleklerine, resullerine, Cebrâile, Mikâil’e düşman ise, iyi bilsin ki Allah da kâfirlerin düşmanıdır


Peygamber Efendimiz (as) Medineye hicret buyurduklarında Fedek yahudilerinin bilginlerinden Abdullah ibn Sûriya, münazara için bir grupla geldi Sorduğu dört müşkil soruya doğru cevaplar aldıktan sonra; vahiy getiren meleği sorup “Cebrâil” cevabını alınca “O bizim düşmanımızdır, o savaş ve şiddet getirir, bizim elçi meleğimiz Mikâil’dir ki o müjde, bereket, ucuzluk getirir Eğer sana o gelseydi iman ederdik” Bu uzun kıssa üzerine bu âyet nazil olmuştur Hz Ömer’le ilgili başka bir nüzul sebebi daha rivayet edilir


99 – Biz sana apaçık âyetler indirdik


Onları yoldan çıkan sapıklardan başkası inkâr etmez


100 – O fâsıklar hem bunları reddedecek, hem de ne zaman bir antlaşma yapsalar, içlerinden bir güruh onu bozup atıverecek öyle mi?


Hatta sadece az bir güruh da değil, onların ekserisi ahit tanımaz imansızlardır