Söz Öbeklerinde Anlam Ve Atasözleri Öss 'De Çıkmış Sorular

Söz Öbeklerinde Anlam ve Atasözleri ÖSS 'de Çıkmış Sorular
1 1984-ÖYS
Sözünü sakınarak, tartarak kullanmak güzel söz söyleme ustalığından daha değerli bir şeydir Karşımızdaki kişiyi düşünerek konuşmak ise, yerli yerinde söylenmiş derli toplu sözlerden yeğdir Konuya girmeden önce sözü uzun uzun ağızda gevelemek can sıkar; bir şeyi damdan düşer gibi söylemek ise etkiyi azaltır

Bu parçada savunulan düşünce ile doğrudan ilgi kurulabilecek atasözü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Söz var, iş bitirir; söz var baş yitirir

B) Söz dediğin yaş deridir; nereye çekersen oraya gider

C) Sözü söyle alana, kulağında kalana

D) Bülbülün çektiği dili belasıdır

E) Sözünü bil pişir, ağzını der devşir


2 1985 - ÖYS
Gülmece öğesini, belli bir oranda şiirimin hamuruna katarım; şiirime güleçlik kazandırmak için Hani acı ilaçlara birazcık şeker katarlar ya, içimi kolay olsun diye, onun gibi Amaç, boşu boşuna güldürüp eğlendirme değil, gerçekliğin içimini, algılanmasını kolaylaştırmak Bu katkıları iyi oranlayamadınız mı emeğiniz boşa gider Kelimelere ip atlatmaktan öte bir şey yapmamış olursunuz

Parçada geçen "kelimelere ip atlatmak" sözüyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Söz oyunları yapmak

B) Şiirin duygu yükünü artırmak

C) Anlaşılmayı zorlaştırmak

D) Anlatımı renklendirip zenginleştirmek

E) Şiirin etki alanını genişletmek


3 1986-ÖYS
Kendi hâlinde bir şehir olan Dehli'de bile resim sanatına gösterilen büyük ilgiyi görünce Ankara'daki durumu düşünerek üzüldüm ve doğrusu Dehlililere gıpta ettim

"Gıpta etmek" sözünün bu cümleye kattığı anlam aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?

A) Arkadaşının başarısını kıskanmak şöyle dursun, bundan büyük bir mutluluk duyuyordu

B) Bu şiirleri okuyor, onlara hayranlığı günden güne artıyordu

C) Başarısını kıskananları düşünüyor, bundan büyük bir acı duyuyordu

D) Bahçede neşeyle koşuşan çocuklara bakıyor, için için onlara imreniyordu

E) Anlatılanlara üzülüyor, üzüntüsü yüzünden okunuyordu


41987-ÖYS
Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerden hangisi ötekilerden farklı anlamdadır?

A) Acele hazırlanıp yola koyuldu

B) Haberi alınca yağmur kar demeden yola düştü

C) Sıcağa kalmamak için erkenden yola çıktı

D) Birkaç yıl sonra gerçekleri görerek yola geldi

E) İşini gücünü bırakıp yola düzüldü


51988-ÖYS
Bu ay, planladığımız kadar tasarruf yapamazsak —- demektir

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse, cümle "bir işte ölçüyü yitirmek, duruma hâkim olamamak" anlamı kazanır?

A) ipin ucunu kaçırdık

B) evdeki hesap çarşıya uymayacak

C) ipi kopardık

D) başımıza iş açacağız

E) sudan çıkmış balığa döndük


61988-ÖYS
Aşağıdaki dizelerde geçen ikilemelerden hangisi yüklemle birlikte deyimleşmiştir?

A) Bir kelime buldum çın çın öter

B) İplik iplik sarıyor sükûtu bir yumakta

C) Bir sırrı sürüklüyor terlikler tıpır tıpır

D) Uzun siyah saçlar tel tel çözülsün

E) Dalgaların gözümde tütüyor mavi mavi


71989-OYS
Bu işi nasıl olsa bitireceğim

Yukarıdaki cümleye, altı çizili sözün kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) İleri geri konuşmalarına hiç fırsat vermeyeceğim

B) Kaba davrananları hemen cezalandıracağım

C) Yola yorgun çıkmanın sakıncalarını anlatacağım

D) Evdeki eski eşyaların tümünü onaracağım

E) Olayın gerçek sorumlusunu er geç öğreneceğim


81989-OYS
I Hemen hemen yolu yarıladık

IIHafif hafif bir rüzgâr esiyor

IIIOlsa olsa on yaşındadır

IV Aşağı yukarı bir saat sonra gelirler

V Zaman zaman güneş açıyor

Bu cümlelerin hangilerindeki altı çizili sözler birbirine yakın anlamdadır?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V


91991 - ÖYS
Ben umudumu yitirmedim; acılarıma ezdirmedim kendimi

Attı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır?

A) Sıkıntılarımı dışa vurmaktan özellikle kaçınırım

B) Yaşadığım o acılı günleri yeniden yaşamak istemedim

C) Hiçbir zaman üzüntülerime yenik düşmedim

D) Elde ettiklerimle hiçbir zaman yetinmedim

E) Bu duruma gelebilmek için çok çaba harcadım


101991 - ÖYS
Resimlere bakarken, geride bıraktığım yıllar birer birer gözlerimin önünden geçti

Bu cümleye altı çizili sözün kattığı anlam, aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Olayları daha gerçekçi bir yaklaşımla değerlendirmeyi öğrendim

B) Kişi, başkalarının başına gelenlerden ders almasını bilmiştir

C) Bugün, geçmişte yaşadığım kimi olayların anlamını çok daha iyi kavrayabiliyorum

D) Okulun bahçesinde koşup oynayan çocukları görünce, öğrencilik günlerimi anımsadım

E) insan, zaman zaman yapmak isteyip de gerçekleştiremediği şeyleri düşünür


11 1993-ÖYS
Yaşamımızda çok önemli bir yeri olan ekmek sözcüğü pek çok deyimde kullanılmaktadır Örneğin, geçim sağlayacak bir iş bulmanın zorluğunu anlatmak için "ekmek aslanın ağzında" (I)kendisi çalışmayıp başkasının kazancıyla geçinme durumu için "ekmek elden su gölden" (II)deriz Geçimini sağlamada çok becerikli olmayı "ekmek kapısı"(III) deyimiyle karşılarız "Ekmeğine göz dikmek"(IV) deyimiyle, birinin geçimini sağlayan işi elinden almaya çalışmayı anlatmak isteriz Bir kişinin geçimini sağlamak için çalışmasına da "ekmek kavgası"(V) deriz

Bu parçada numaralanmış deyimlerden han*gisi yanlış açıklanmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V



12 1995-ÖYS
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "çok sıkıntı çekmek, çok yorulmak" anlamında bir deyim kullanılmıştır?

A) Suçsuzluğunu kanıtlayıncaya kadar akla karayı seçti

B) Yanlış yapmaktan korktuğu için her işi ince eleyip sık dokurdu

C) Kötü haberi alınca kafası allak bullak oldu

D) Söylediğimi yapmamak için bin dereden su getirdi

E) Savurgan davrandığı için iki yakası bir araya gelmiyordu


13 1996-ÖYS
O, kırsal kesim insanını, bir ressamın renklerle betimlemesi gibi ince ince işler öykülerinde Tiplerin kan dolaşımını bile görürsünüz neredeyse;………

Yukarıdaki sözler, düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülebilir?

A) öylesine canlı ve gerçektirler

B) öyle ki kendi yaşamlarını sürdürürler

C) olaylara sizin gözünüzle bakarlar

D) yaşadıkları olayların içine sizi de çekerler

E) aşırı ölçüde hareketlidirler


14 1997-ÖYS
Bitlis'ten Amerika'ya göçen bir ailenin çocuğu olan yazar, tarım işçiliğinden gazeteciliğe kadar, çeşitli işler yapmış biridir Çoğunlukla "küçük insanların" dünyasını anlattığı öyküleriyle üne kavuşmuştur

Yukarıdaki parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Herkesçe eleştirilen

B) Yaşamını değiştirmek isteyen

C) Sevilmeyen, mutsuz

D) Ayırıcı özellikleri olmayan, sıradan

E) Hiçbir işte başarı gösteremeyen


15 1998-ÖYS
Yazar, folklor ve halk edebiyatı araştırmalarının öncülerindendir Bu alandaki yapıtlarıyla ulusla*rarası bir üne kavuşmuştur Yaptığı çalışmalarla, bize bizdenliğimizi gösteren aynanın üstünde yılların biriktirdiği tozları silmiştir

Bu parçada belirtilenler göz önünde tutulduğunda, altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ulusal kimliğimizi oluşturan değerleri gün ışığına çıkardığı

B) Geçmişin ürünlerini bugünkülerle karşılaştırdığı

C) Zamanla unutulmuş olan bilgileri saptadığı

D) Doğruya ulaştıracak yolları gösterdiği

E) Toplumsal ve ulusal değerlerin önemini vurguladığı

16 2000-ÖSS
Bıkmadan, yorulmadan, yılgınlığa düşmeden sürekli okumalıyız Okurken bir yandan, daha önce okuduklarımızdan belleğimizdekalan izin üzerini örten tozu, kiri temizlemeli, bir yandan da bu izi derinleştirmeye çalışmalıyız

Bu parçada geçen "belleğimizde kalan izin üzerini örten tozu, kiri temizlemek" sözüyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Edinilmiş bilgilerin önemini anlamak

B) Doğruyu yanlıştan ayırmak

C) Gereksiz bilgilerle oyalanmamak

D) Unutulmaya yüz tutmuş bilgileri anımsamak

E) Yeniliklere açık olmaktan kaçınmamak

17 2000-ÖSS
Maviyle yeşilin kucak kucağa olduğu Kanlıca, hep kıpır kıpır, hep hayat dolu ve hep kendi gibi kalmak istiyor

Bu cümlede geçen "kendi gibi kalmayı istemek" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sahip olduğu özellikleri koruma çabası içinde olmak

B) Önemli bir yer olduğunu kanıtlamaya çabalamak

C) Benzerlerinden farklı olmaya çalışmak

D) En iyi biçimde tanıtılmayı istemek

E) Canlılığını çevresine hissettirmek


18 2000-ÖSS
Depremde evde değildik Eve gelince gördük ki dolaplar, kitaplıklar devrilmiş; binlerce kitap yerlerde Şimdi o kitaplar ne olacak? "Canını kurtarmışsın, yetmez mi?" demeyin Kitaplar da insnın canı gibi Birine bile zarar gelse içimden bir şeyler kopar

Bu parçada geçen "içimden bir şeyler kopmak" sözüyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Birdenbire aşırı heyecana kapılmak

B) Bedensel bir acı duymak

C) Yapabileceği bir şeyi yapamaz hâle gelmek

D) İstediği gibi davranamadığı için rahatsız olmak

E) Bir olay karşısında derin bir üzüntü duymak


19 2001 - ÖSS
Sözünü dinletmeyi sever, bunu başaramadığında sinirlenip hırçınlaşırdı Bunun için, hemen her zaman, hem çevresindekilerin kendisine, hem de kendisinin çevresindekilere karşı davranışlarında ipleri kendi istediği gerginlikte tutmayı başarırdı

Yukarıda geçen "ipleri kendi istediği gerginlikte tutmayı başarmak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çevresindekilere, kendi görüşlerinin doğruluğunu kanıtlamak

B) İsteklerinin gerçekleşmesi için her yola başvurmak

C) Her konuda kendisini bilgili ve yeterli görmek

D) İnsanlarla olan ilişkilerini, kendi ölçütlerine göre yönlendirmek

E) Kendini, olduğundan daha güçlü göstermeye çalışmak


20 2002 – ÖSS
Bu şairimiz, sanat yaşamında gelmiş geçmiş, eski yeni bütün şiir akımlarından, biçim denemelerinden, tekniklerden ustaca yararlanmasını bilmisti Yararlandığı kaynaklardan aldığı imgeleri, kendi şiir tezgâhında yeniden dokumuş; onlara, kendi boyasını vurmuştu

Bu parçada geçen "yararlandığı kaynaklardan aldığı imgeleri, kendi şiir tezgâhında yeniden dokuyarak onlara, kendi boyasını vurmak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Okurun dünyasını düşünsel ve sanatsal yönden zenginleştirmek

B) Bugüne değin yazdıklarıyla yetinmeyip sürekli yenilikler aramak

C) Kimi yapıtlardaki eksiklikleri, kendi yapıtlarında gidermeye çalışmak

D) Okurların, yapıtlardan daha çok tat almalarını sağlamak

E) Başkalarından aldıklarını, kişisel ve özgün bir biçime dönüştürmek


21 2002-ÖSS
Zaman zaman anılarla yaşamak güzeldir; eğer bu anılar yaşanılan günü renklendiriyorsa bir başka mutluluk verir insanaforumsinsinet

Bu cümlede geçen "anıların yaşanılan günü renklendirmesi" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eski günlere özlem duyulması

B) Dünün yargılanıp değerlendirilmesi

C) Geçmişin, içinde bulunulan zamanı güzelleştirmesi

D) Yaşananların, karşılaşılan güçlükleri yenmede etkili olması

E) Eski günlerin daha anlamlı olduğunun düşünülmesi


22 2003-ÖSS
Eleştiri alanında önemli eksikliklerimizden biri de eskiyi, içinde bulunulan dönemin koşulları içinde araştırmamak, "doğru" diye bellediğimiz birtakım kavramların, çıkarımların kabuğunu kırmamak, bunları yeni terimlerin bağlamı içinde incelememek

Bu parçada, "kabuğunu kırmamak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eskiden yazılmış yapıtların değerini ortaya çıkarmak için uğraşmamak

B) Doğruluğu, yanlışlığı kişiye göre değişen dü şünceleri eleştirmemek

C) Doğruluğu benimsenmiş yargıları tekrar ele alıp değerlendirmemek

D) Tartışılmış konularla ilgili görüşlerini açıklamaktan kaçınmamak

E) Tabu olarak bilinen düşünceleri tartışırken belirlenmiş sınırlar içinde kalmamak


23 2003-ÖSS
Bu romanında yazar, İstanbul sokaklarının artık tarihe karışmış o eski görünümlerini şiirli bir dille yeniden kuruyor Kahramanlarına sıcak bir sevgiyle, onların insani yanlarını araştırarak yaklaşıyor Onları derinlemesine kavramaya çalışıyor; aralarındaki farkları ortaya koyuyor Daha doğrusu kişilerin iç dünyalarındaki düğümleri iyi yakalıyor

Bu parçada, "kişilerin iç dünyalarındaki düğümleri iyi yakalamak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Günümüzde sayıları iyice azalmış insan tiplerini anlatmak

B) İnsanların gizli kalmış ayırıcı özelliklerini bulup göstermeyi başarmak

C) Kişilerin ortak özelliklerini belirlemeye çalışmak

D) Kahramanları, insanı yücelten bir tutumla ; oluşturmak

E) Yaratacağı tipleri sorunlu insanlar arasından seçmek


24 2003-ÖSS
Şiir sanatı üstüne çok düşünmüş ve bu sar her şeyden üstün tutmuş olan Paul Valery, şiir …… yazılır, demiş Bu sözüyle, şiire özenen ve çok bir ressam olan Degas'a, şiirin malzemesinin…… olduğunu anlatmak istemiş Tıpkı resmin malzemesinin kuşlar, ağaçlar, insanlar değil, renkler şekiller olduğu gibi

Bu parçada boş bırakılan yerlere düşüncen akışına göre aşağıdakilerden hangileri getir melidir?

A) sözcüklerle - duygu ve düşünceler değil sözcükler

B) benzetmelerle - şairin yaratıcılığıyla ilgili

C) duygularla - herkesçe anlaşılır nitelikte, açık seçik

D) olgunluk döneminde - özgün ve yoruma açık

E) uzun sürede - şairin yaşantısına değil düş gücüne bağlı


25 2003-ÖSS
Bir yazının tadı, sözcükleri giydirmekte, koşturmakta, sıçratmakta ve onlara diz çöktürmekte gizlidir Her sanatçı sözcüklere diz çöktürebilir mi? Üstesinden kolayca gelinecek bir iş değildir bu Öncelikle, o dilin bütün girdisini çıktısını çok iyi bilmeyi gerektirir Dilin olanak ve yeteneklerini tanımayan bir sanatçının önünde diz çökmez sözcükler

Bu parçada, "sanatçının sözcüklere diz çöktürmesi" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdaki*lerden hangisidir?

A) Söz dizimi bakımından özensiz cümleler arasında sıkışıp kalmamak

B) Sözcük seçimiyle, her yapıtına farklı bir boyut kazandırmak

C) Sözcükler üzerinde fazla durmadan üretken olmaya çalışmak

D) Okurun dil duyarlığını geliştiren yapıtlar ortaya koymak

E)Sözcüklerin gündelik kullanımlarıyla yetinmeyip onlara yeni ve özgün anlamlar yüklemek


26 2004 - OSS
Bu ozanımız, çevresini kuşatan varlıkların ayırıcı ve belirleyici özelliklerini inceden inceye algılıyor; bir bakıma şiirini, yüreğinden çok, gözleriyle yazyor

Bu cümledeki "şiirini, yüreğinden çok, gözleriyle yazmak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) GöRsel öğeleri ön plana çıkarmak

B) Belli bir iletiye yer vermekten kaçınmak

C) Belirli temaları kullanmak

D) Soyutlatlamalara başvurmak

E) Yaşananlardan yola çıkmak


27 2004 - ÖSS
Ardahan Kalesi'nin yanı başındaki bu eski mahalle kentin tarihsel çekirdeğini oluşturuyor

Bu cümledeki "kentin tarihsel çekirdeğini oluşturmak” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Güzelliğiyle herkesi etkilemek

B) Örnek bir mimarlık ürünü olmak

C) Yeniliğinden hiçbir şey yitirmemek

D) Çok amaçlı bir nitelik taşımak

E) Geçmişe kaynaklık etmek


28 2005 - ÖSS
Okuduğumuz romanlar, öyküler yazınsallığın toprağında üretilmiş uydurmacalardır bir bakıma Ne var ki okuma eyleminin doğasından gelen bir yönlendirmeyle unutuyoruz bunu Okurken, içinde bulunduğumuz ortamdan kopuyor, yazınsal ürünlerin bize sunduğu dünyayı gerçek yaşamın üstüne çıkarıyoruz

Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yansıtılan çirkinlikleri görmekten kaçınma

B) Asıl gerçeğin okuduklarımız olduğuna inanma

C) Anlatılanları düş gücüyle sınırlandırma

D) Yaşamı değişik boyutlarıyla algılama

E) Olayları, olguları kişisel ölçütlerle değerlendirme


29 2005-ÖSS
Bir yazar şöyle diyor: "Sözcüklerin dediğini anlıyorum, bütün özelliklerini biliyorum, hepsinin ta*dına varıyorum; ama onları yan yana getirirken yeni çağrışımlar yaratamıyorum"

Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çok kullanılan sözcükleri yeğlememek

B) Birbirinden kolayca ayıramamak

C) Yerleşik kullanımların dışına çıkamamak

D) Aralarında anlam ilişkisi kuramamak

E) Yapıtın içeriğine göre biçimlendirememek


30 2005-ÖSS
Bu sanatçımız için dili bilmek, o dilin edebiyatını bilmek demektir O edebiyatın gizli kalmış köşelerinde yatan şiirleri, öyküleri bilmek demektir Gerek Türkçe gerekse Fransızca yazdığı yazılarda, zaman zaman öyle alıntılar yapar ki şaşırır kalırsınız Halk şiirimizden, özellikle tekke şiirimizden; ama aynı zamanda bir Yunan, bir Bizans, bir İran şiirinden Resim, heykel, yazın gibi hangi sanat dalından bir ürün ortaya koyarsa koysun, bunu, oksijeni bol bir ortamda oluşturmuş bir sanatçımızdır o

Bu parçadaki altı çizili söz, anlatılan sanatçının hangi özelliğini belirtmek için kullanılmıştır?

A) Edebiyatın, bütün sanatların temeli olduğunu düşünme

B) Yapıtlarını oluşturmada ayrıntılara önem verme

C) Edebiyatımızla başka edebiyatlar arasındaki benzerlikleri yansıtma

D) Herkesçe bilinmeyen sanat ürünlerini ortaya çıkarma

E) Çok zengin bir sanatsal kaynaktan beslenme


CEVAP ANAHTARI:
1E 2A 3D 4D 5A 6A 7E 8B 9C 10D 11C 12A 13A 14D 15A 16D 17A 18E 19D 20E 21C 22C 23B 24A 25E 26A 27E 28B 29C 30E