Birleşik Zamanlı Fiiller

Birleşik Zamanlı Fiiller
Basit zamanlı fiil, fiilin tek bir zaman veya kip bildirecek şekilde çekimlenmesiydi Birleşik zamanlı fiil ise, fiilin birden çok kip ve zaman bildirecek biçimde çekimlenmesiyle oluşur Basit çekimli fiillere ekfiilin getirilmesiyle yapılır Üç grupta incelenir

a Hikaye Birleşik Zamanı
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “idi” şekli getirilerek yapılır

gel - miş - idi - m ® gelmiştim

Fiil Birinci İkinci Şahıs

zaman zaman eki

örneğinde, fiilin çekimini adlandırırken “gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının hikayesi” deriz

Biliyorduk (Bilmek fiilinin şimdiki zamanının hikayesi)

Çözmeliydik (Çözmek fiilinin gereklilik kipinin hikayesi)

Bazen ekfiille çekimli fiil arasına başka ekler girebilir

“Alacak mıydı?” sözünde araya “mi” soru edatı girmiş, “açmışlardı” sözünde ise araya

“-ler” çoğul eki gelmiştir

b Rivayet Birleşik Zamanı
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “imiş” şekli getirilerek yapılır

Gel - ecek - miş ® Gelecekmiş

Fiil Gelecek Rivayet

zaman Zaman

Geliyormuşum (gelmek fiilinin şimdiki zamanının rivayeti)

Gitmeliymişiz (gitmek fiilinin gereklilik kipinin rivayeti)

Sorarmış (sormak fiilinin geniş zamanının rivayeti)

Çözmüş müymüş (Çözmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının rivayeti)

c Şart Birleşik Çekimi
Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “ise” şekli getirilerek yapılır

Gel - ecek - se - k ® Geleceksek

Fiil Gelecek Şart kipi

zaman

Geliyorsanız (gelmek fiilinin şimdiki zamanının şartı)

Gelmişseniz (gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş za- manının şartı)

Gelmeliyseler (gelmek fiilinin gereklilik kipinin şartı)

* Ekfiilin geniş zamanda kullanılan eklerle birleşik zamanlı fiil yapılamaz

* Birleşik zamanlı fiillerde anlam kayması aranmaz: çünkü fiilin çekiminde daima ekfiilin zamanı hakimdir