Halk Hikayesi Ve Mesnevi Arasındaki Benzerlik Ve Farklılıklar

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-01-2012

Halk Hikayesi ve Mesnevi Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar
Halk Hikayesi
Birtakım tarihsel şahsiyetlerin, âşıkların, halk arasında ünlü olmuş kahramanların serüvenlerini anlatan hikâyelerdir

Nazım-nesir karışıktır

Konuşmalar nazım, anlatımlar nesirledir

Destan geleneğinden hikaye geleneğine geçişi temsil eder

Fakat halk hikâyelerinde, düz yazı bölümleri destanlara oranla daha fazladır

Dede Korkut Hikayeleri, destan ve halk hikayesi öğelerini barındırması yönünden güzel bir örnektir

Orta Asya’da başlayan halk hikayeciliği geleneği, varlığını Anadolu’da sürdürmüştür

Halk arasında ortaya çıkan ve anlatma esasına dayalı bu hikayelerde anlatıcı ozandır

Ozanlar hikayeleri bağlama eşliğinde anlatır

Halk hikayelerinin bazıları kahramanlık bazıları da aşk konuludur

Kerem ile Aslı, Arzu ile Kamber, Aşık Garip… halk hikayelerinden bazılarıdır

Mesnevi
Klasik Türk şiirinde kullanılan nazım biçimlerindendir

Divan edebiyatı şiir geleneği içinde oluşan mesnevîler, günümüzün roman ve modern öykü ihtiyacını karşılayan metinlerdir

Beyit sayıları sınırsızdır

Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır ve her beyit kendi arasında uyaklıdır

(aa, bb, cc, dd…) bu özelliklerinde dolayı uzun manzum eserler yazılmasına olanak sağlar

Bir şairin, yazdığı beş ayrı mesnevîyi bir araya getirdiği esere hamse denir

Mesnevîler konularına göre ayrılır

Konularına ve seçkin örneklerine göre mesnevîler aşağıda verilmiştir

• Aşk konulu mesnevîler: Leylâ ile Mecnun (Fuzûlî), Yusuf İle Zeliha (Şeyyad Hamza)
• Dinî konulu mesnevîler: Mesnevî (Mevlânâ), Hüsn ü Aşk (Şeyh Galip)
• Didaktik mesnevîler: Risaletün Nushiyeye (Yunus Emre), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip), Nâbi (Hayriye)
• Savaş ve kahramanlık mesnevîleri
• Şehir tarihlerini anlatan mesneviler (şehrengizler) : Şehrengiz-i Bursa (Lamiî)
• Eleştiri (yergi, hiciv) içerikli mesnevîler: Harname (Şeyhi)

09-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Halk Hikayesi Ve Mesnevi Arasındaki Benzerlik Ve Farklılıklar Halk Hikayesi ve Mesnevi Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar Halk Hikayesi Birtakım tarihsel şahsiyetlerin, âşıkların, halk arasında ünlü olmuş kahramanların serüvenlerini anlatan hikâyelerdir Nazım-nesir karışıktır Konuşmalar nazım, anlatımlar nesirledir Destan geleneğinden hikaye geleneğine geçişi temsil eder Fakat halk hikâyelerinde, düz yazı bölümleri destanlara oranla daha fazladır Dede Korkut Hikayeleri, destan ve halk hikayesi öğelerini barındırması yönünden güzel bir örnektir Orta Asya’da başlayan halk hikayeciliği geleneği, varlığını Anadolu’da sürdürmüştür Halk arasında ortaya çıkan ve anlatma esasına dayalı bu hikayelerde anlatıcı ozandır Ozanlar hikayeleri bağlama eşliğinde anlatır Halk hikayelerinin bazıları kahramanlık bazıları da aşk konuludur Kerem ile Aslı, Arzu ile Kamber, Aşık Garip… halk hikayelerinden bazılarıdır Mesnevi Klasik Türk şiirinde kullanılan nazım biçimlerindendir Divan edebiyatı şiir geleneği içinde oluşan mesnevîler, günümüzün roman ve modern öykü ihtiyacını karşılayan metinlerdir Beyit sayıları sınırsızdır Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır ve her beyit kendi arasında uyaklıdır (aa, bb, cc, dd…) bu özelliklerinde dolayı uzun manzum eserler yazılmasına olanak sağlar Bir şairin, yazdığı beş ayrı mesnevîyi bir araya getirdiği esere hamse denir Mesnevîler konularına göre ayrılır Konularına ve seçkin örneklerine göre mesnevîler aşağıda verilmiştir • Aşk konulu mesnevîler: Leylâ ile Mecnun (Fuzûlî), Yusuf İle Zeliha (Şeyyad Hamza) • Dinî konulu mesnevîler: Mesnevî (Mevlânâ), Hüsn ü Aşk (Şeyh Galip) • Didaktik mesnevîler: Risaletün Nushiyeye (Yunus Emre), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip), Nâbi (Hayriye) • Savaş ve kahramanlık mesnevîleri • Şehir tarihlerini anlatan mesneviler (şehrengizler) : Şehrengiz-i Bursa (Lamiî) • Eleştiri (yergi, hiciv) içerikli mesnevîler: Harname (Şeyhi)