Amasya Tamiminin Milli Mücadeledeki Yeri Ve Önemi

Amasya Tamiminin Milli Mücadeledeki Yeri ve Önemi
Türk halkının başlattığı direniş hareketlerinin tek merkezden toplamayı amaçlayan bu genelge Mustafa Kemal ve arkadaşlarınca hazırlanmıştır Mustafa Kemal tarafından önceden hazırlanmış metin üzerinde yapılan çalışmalardan sonra Amasya Tamimi kabul edilmiştir 21-22 Haziran 1919 yılında genelge halini alarak tüm illere duyurulmuştur

Bu tamimin önemli hükümleri şunlardır:
Yurdun bütünlüğü, vatanın bağımsızlığı tehlikededir İstanbul Hükümeti, yenen devletlerin etkisi altında bulunduğundan sorumluluklarını yerine getirememektedir Bu durum Ulusumuzu yok olmuş tanıttırıyor

Ulusun bağımsızlığını yine Ulusun azmi ve kararı kurtaracaktır

Ulusun durumunu saptamak ve halkın sesini dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak bir ulusal kurulun varlığı şarttır

Bunun için Anadolu’nun en güven verici yeri olan Sivas’ta ulusal bir kongrenin acil olarak toplanması kararlaştırılmıştır

Bu amaçla tüm Osmanlı İllerinin her livasından, parti anlaşmazlıkların göz önünde tutulmadan, yetenekli ve ulusun inancını sağlamış, üç kadar kişinin yola çıkarılması gerekmektedir Her ihtimale karşı bu ulusal bir sır olarak saklanacak, gerekli görülen yerlerde yolculuk gizli tutulacaktır

Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır Bu illerin Müdafaa-i Hukuk-i Milliye ve Redd-i İlhak derneklerinden seçilen üyeler zaten Erzurum’a doğru yola çıkarılmışlardır Bunlar uygun görecekleri tarihte, genel toplantıya katılmak üzere Sivas’a hareket edeceklerdir

Temsilciler, Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak dernekleri ve belediyeler tarafından seçilirler

Bu derneklerin verecekleri telgrafların çekilmemesi yasağı reddedilecek, haberleşmenin serbest bırakılması için gösteriler yapılacaktır

Askeri ve ulusal örgütler hiçbir biçimde lağvedilemeyecek, komuta devredilmeyecektirkomutanlar işgal eylemlerini derhal birliklerine haber verecek, silah cephane ve diğer araçlar hiçbir şekilde elden çıkarılmayacaktır

Tamime, bu kararların uygulanması ile görevlendirilen sivil ve asker kişilerin isimleri de eklenmiştir

Bu tamimin amacı yurdu kurtarmaktır Bu tamim ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolunda atılan ilk adımdır İlk kez ulusal egemenlik ilkesinden burada söz edilmiştir Kurtuluş savaşı için atılmış ilk önemli adım olup, Türk ulusu ilk kez hem anlaşma devletlerine hem de Osmanlı Hükümeti’ne karşı ayaklanmaya davet edilmiştir Bir “İhtilal Beyannamesi”dir Türk halkına, ulusal egemenliğe kavuşması için yapılan bir çağrıdır Türk Ulusuna bu çağrının yapılmasının gerekçesini ve uygulanacak planı açıklamaktadır; Vatan ve ulus tehlikededirforumsinsinet Hükümet bir önlem almamaktadır Şu halde halk kendisini ve vatanını kurtarmalıdır

Bu amaca ulaşmak için ulusal dernekler ve belediyeler üyeler seçerek kongrelere yollamalıdır Ulusal iradenin belirleneceği bu toplantılar, yeni bir devletin kurulmakta olduğunu göstermektedir Çünkü ulusal irade, Padişah iradesinin yerine geçmekte, Padişahın bu tehlike karşısında uyulmasını istediği emirlere karşı çıkmakta, haberleşme yasağına diretilmektedir Şu halde Amasya Tamimi, hem ihtilalin neden programını, hem de ihtilalin başladığını gösteren bir bilgi niteliğindedir

Artık yüz yıllardır Türk ulusunun hükmetmiş olan padişah iradesine karşı ayaklanma başlamıştır Nitekim tamimle birlikte İstanbul’a yollanan mektuplarda, artık İstanbul’un Anadolu’ya egemen değil, bağımlı olmak zorunda olduğu belirtilmiştir Türk ulusu işgale tepki göstermeden katlanmak yerine, bağımsız yaşamayı seçmiştir Bu savaş hem emirlerine karşı çıkılan Padişaha, hem de düşman askerlerine karşı verilecektir

Ordunun Amasya’da alınan kararların uygulanması ile görevlendirilmesiyle ordu da ihtilalin içinde yer almıştır

Mustafa Kemal’in bu faaliyetleri İngiltere’nin baskısının artmasına yol açmıştır İngilizlerin baskısı sonucu, dahiliye nazırı (içişleri bakanı) Ali Kemal, 23 Haziran tarihli bir yazıyla Mustafa Kemal’in 9 ordu müfettişliğinden alındığını, kendisiyle hiçbir ilişkiye girilmemesini sözünün dinlenmemesini bütün ülkeye duyuruyordu Bununla da yetinmeyerek, Elazığ Valisi olarak Anadolu’ya Ali Galip adlı bir Kurmay Albay gönderiyordu

Mustafa Kemal 8-9 Temmuz 1919’da askerlik mesleğinden ayrıldığını İstanbul’a bildirmiştir Mustafa Kemal daha sonra da Erzurum’a hareket etmiştir