Alfabetık Tıp Sözlüğü....

ÖDEM:Vücutta anormal miktarda su toplanmasıdırKalp, damar ve böbrek hastalıklarının bir belirtisi olabildiği gibi bazı allerjik durumlarda ve beyin travmalarında ciddi sonuçlar doğurabilir

ÖDİPUS KOMPLEKSİ:Bkz ODİPUS KOMPLEKSİ

ÖSTAKİ BORUSU:Orta kulakla nazofarenksi birleştiren, atmosfer basıncı ile orta kulak içi basıncı dengeliyen yola verilen isimdir

ÖSTROJEN:Yumurtalıklardan salgılanan ve insanlarda sekonder cinsel karakterlerin gelişmesini sağlıyan hormondur

ÖTENAZİ:Kısaca ölüm hakkı da denilebilirTedavisi mümkün olmayan kronik hastalıklarda, hayattan umudunu kesmiş hastanın ağrısız bir metotla ölümüne izin verilmesidirYasal değildir

ÖZEFAGUS:Yemek borusuna verilen isimdir, yutak ile mideyi birleştirir

PAKİMENENJİT:Beynin en dış zarının (dura mater) iltihabıdır

PANDEMİ:Salgın bir hastalığın kıta düzeyinde çok geniş bir alana yayılmasına verilen isimdir

PALİLALİ:Psikolojik bir bozukluk olup, aynı cümle veya kelimenin bir çok defa tekrarlanmasıdır

PALYATİF:Hafifletici

PALPASYON:Elle dokunularak yapılan muayene

PALPİTASYON:Kalp çarpıntısı

PALSY:Felç, inme

PAN:Bütün

PANARTERİT:Bütün arterleri kapsayan iltihabi durum

PANKARDİT:Kalbin bütün zarlarının iltihabı

PANKREAS:Karın boşluğunun üst tarafında ve bel omurlarının ön kısmında yerleşik bir organdırSalgılarıyla sindirm fonksiyonuna yardımcı olur ve kan şekerini düzenler

PANKREATİT:Pankreas iltihabıdır

PANOFTALMİ:Gözün bütün tabakalarının iltihabı

PANSİNÜZİT:Bütün yüz sinüslerinin iltihabı

PAPİLLOM:Meme başı gibi çıkıntılar yapan iyi huylu tümörler

PAPİLLOKARSİNOM:Kötü huylu papillom

PAPAVERİN:Opiumdan elde edilen, düz kasların spazmını çözücüetkiye sahip bir alkaloid

PAPİLLİT:Görme sinirinin retinaya girdiği yerin(optik papilla)ödemli iltihabı

PAPÜL:Ciltteki, sınırları belirgin, kabarık, 1 cm'den küçük çaplı lezyonlardır

PARA:Yanında, yan Örn (Para-aortik aortun yanında)

PARAKARDİAK:Kalbin yanında, kalbe komşu

PARALİTİK:Felç olan, felçli kişi

PARALİZİ:Felç

PARAMEDİAN:Orta hattın yanında, orta hatta yakın

PARAMEDİKAL:Bir dereceye kadar tıpla ilgili, hekimliği kısmen ilgilendiren

PARANAZAL:Burun boşluğunun yanında, buruna komşu

PARANKİM:Bir organ yada bezin görev gören dokusudur Örneğin, karaciğer parankimi denildiği zaman, karaciğerin bütünü anlaşılır

PARAOZEFAGEAL:Özefagusun ( yemek borusu ) yanında yer alan

PARAPLEJİ:Belden aşağı her, iki bacağın tutmaması, felç hali

PARAPAREZİ:Belden aşağı her iki bacağın kısmi felci, örn hareket olup, yardımsız yürüyecek kadar güç olmaması

PARATİROİD:Tiroid bezi arkasında bulunan dört adet küçük beze verilen isim

PARATİROİDEKTOMİ:Paratiroidlerin ameliyatla çıkartılması

PARATRAKEAL:Nefes borusunun yanında yer alan

PARAVERTEBRAL:Omurganın ( Vertebral Kolon ) yanında yer alan

PARAZİTEMİ:Kanda parazit bulunması

PARAZİT:Asalak

PARASENTEZ:İçinde su veya cerahat toplanmış bir vücut boşluğundaki sıvıyı çıkarmak için yapılan delme ameliyatı

PARENKİM:Organın kendine özel doku yapısı

PARENTERAL:İlaç veya serumların ağız yolu ile değil damar yolu, adele içi gibi yollarla verilmesi

PARESTEZİ:Uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi gibi duyusal bozukluklar

PARİETAL KEMİK:Kafatasının her iki yan tarafındaki kemiklere verilen isim

PAROKSİSMAL:Ani ve geçici krizler halinde gelen

PARONİŞİ:Tırnak yatağı iltihabı, dolama

PARSİYEL:Bütününü kapsamayan, tam olmayan, kısmi

PARTİKÜL:Parçacık, zerre

PARTUS:Doğum

PAROTİS BEZİ:Kulak altı tükrük bezi

PAROTİTİS:Kabakulak

PATELLA:Diz kapağı kemiği

PATOJEN:Hastalık yapan madde veya mikroorganizmalar

PATOGENEZ:Hastalığın esas ve gelişimi

PATOGNOMONİK:Bir hastalık için çok özel belirti, bu varsa mutlaka o hastalık akla gelmelidir gibi

PATOLOJİK:Normal olmayan, hastalıklı

PATOLOG:Hastalık nedeni ile dokularda meydana gelen değişimleri inceleyen bilimle uğraşan kişi

PEDİATRİ:Çocuk hastalıkları ile uğraşan tıp dalı

PEDİATRİST:Çocuk hastalıkları uzmanı

PELVİS:Leğen kemiği

PENİS:Erkek cinsel organı

PERİTON:Karın içi organları çepeçevre saran, karın boşluğunun iç yüzünü örten zardır

PERİTONİT:Peritonun iltihabıdır

PERORAL:Ağız yolu ile

PETEŞİ:Ciltte nokta biçiminde kanamalar (Damar dışına kan çıkması)

PHENOTYPE:Kişinin kalıtsal yapısının dışa akseden görünümü, aynı tür fertlerini belirleyen, gözle görülebilen özelliklerin tümü

PITRIASIS:Daha çok gövdede ve uzuvların gövdeye yakın yerlerinde yerleşen, bazan kepeklenme gösteren bir cilt hastalığıdır Çeşitli türleri vardır, bunlardan PITRIASIS VERSICOLOR'da deniz mevsimlerinde hasta olan bölge güneş ışını almadığı için daha belirgin hale gelir

PLAK:Plak, dermatologlar için açık bir anlamı olan ancak başkaları tarafından genellikle anlaşılmayan bir terimdir Yüksekliğine oranla kapladığı alan geniştir ve keskin bir kenarı vardır Plaklar en sık sedef hastalığında (psöriasis) görülür

PLEVRA:Akciğerleri ve göğüs kafesinin iç yüzünü örten zar

PLEVRAL:Plevraya ait

PLÖREZİ:Plevra iltihabı Akciğerin üzerini örten plevra ile göğüs duvarını örten iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesi

PLÖRİT:Plevranın, sıvı birikmeksizin kuru iltihabı

POLİKİSTİK:Bazı organlarda çok sayıda içi sıvı ile dolu oluşumlara verilen addır Polikistik böbrek, polikistik meme gibi

POLİP:Organların ve vücut boşluklarının iç yüzünü kapsayan mukoza adı verilen tabakadan menşeini almış, saplı iyi huylu küçük ur

PROSTAT:Erkeklerde mesanenin altında ve idar yolunun başlangıcında bulunan genital sisteme ait bir bez

PROSTATİT:Prostat iltihabı

PSORIASIS:Halk arasında sedef hastalığı olarak bilinir Sık rastlanan, özellikle diz ve dirseklerde ve vücudun diğer bölgelerinde rastlanan simetrik, kırmızı, kabuklanma ve pullanma gösteren bir cilt hastalığıdır Sebebi bilinmemektedir

PULMONER:Akciğer veya akciğerlerle ilgili

PULMONER ARTER:Akciğerin büyük besleyici arteri

PÜSTÜL:Ciltte, içerisinde cerahat bulunan kabarık lezyonlardır

RABİES:Kuduz

RADİUS:Ön kolun dış tarafında (baş parmak tarafında) bulunan kemiktir

RADİKAL:Sebebe yönelik, köklü

RADİKÜL:İnce dal, küçük kök

RADİKÜLİT:Omurilikten çıkan sinirlerin (spinal sinir) kök iltihabıdır

RADİKÜLOPATİ:Spinal sinir köklerini tutan herhangi bir hastalık

RADYOAKTİF:Radyasyon yayan özelliğe sahip

RADYODERMATİT:Işına maruz kalmış ciltte meydana gelen dermatit

RADYOLOJİ:Genel anlamda X ışınları,ses dalgaları veya diger yöntemleri kullanarak teşhis hizmetleri veren tıp dalıdır

RADYOTERAPİ:Işınlama kullanılarak yapılan tedavi yöntemi

RAHİM:Uterus, döl yatağı

RAŞİTİZM:D vitamini eksikliğinin neden olduğu, çocuklarda görülen bir hastalıktırKemik teşekkülünün tam olmaması nedeniyle tedavisi geciktirilmiş, ihmal edilmiş vakalarda uzun kemiklerde deformiteler teşekkül eder

RAYNAUD:Sebebi bilinmeyen, daha çok orta yaşlı kadınlarda rastlanan bir rahatsızlık olup, özellikle soğuğa maruz kalınca parmaklarda morarma ve hissizleşme ile karakterize bir damar rahatsızlığıdır

REFRAKSİYON:Kırılma

REFRAKTOMETRE:Görme bozuklukluklarını ölçen cihaz

REJENERASYON:Harap olmuş bir dokunun kendini yenilemesi, tamiri

REJİONAL:Bir bölgeye ait

REGRESYON:Bir hastalık belirtisinin gerilemesi, şiddetinin azalması

REGURJİTASYON:Yenilen yiyecek ve içeceklerin, kusma olmaksızın ağıza geri gelmesi

REHABİLİTASYON:Fiziki hareket kusurlarını düzeltme, yeniden kazandırma

RELAKSİN:Gebelik esnasında meydana gelen ve doğum işlevinde gevşetici rol oynayan hormon

REMİSYON:Hastalık belirtilerinin sönmesi

RENAL:Böbrekle ilgili

RENAL ARTER:Böbrek arteri

REPRODUKTİF :Çoğalabilen

RESPİRASYON:Solunum, nefes almak

RESPİRATUVAR SİSTEM:Solunum sistemi

RETANSİYON:Birikme, toplanıp kalma ( Örn İdrar retansiyonu;idrar tutulması, idrar yapamama)

RETİKÜLER:Ağ gibi, ağ biçiminde

RETİNA:Gözün en iç tabakası, ağ tabaka

RETİNİT:Retina iltihabı

RETROBULBER:Göz küresinin arka kısmı

RETROBULBER NÖRİT:Görme sinirinin, gözün arka kısmındaki bölümünün ani görme kaybı ile karekterize iltihabi durumu

RETROGRESSİV:Gerileyen

RETROPERİTONEAL:Periton zarının arkasında

RETROVERSİ:Bir organın normal konumda değil arkaya doğru eğik durumda olması

REVASKÜLARİZASYON:Yeniden damarlanma

REZEKSİYON:Bir organ veya vücut kısmının bir bölümünün veya tamamının çıkartılması

REZİDÜ:Artık, bakiye

REZİDÜEL:Kalan, artan ( Örn Rezidüel İdrar; İdrar yapıldıktan sonra çıkartılamıyarak geride kalan idrar)

REZİSTAN:Mukavim, dirençli

REZİSTANS:Direnç, mukavemet

REZORBSİYON:Emilme

SAFRA:Karaciger tarafından salgılanan, yeşilimsi kahverengi bir sıvıdırSafra, kısmen yağ sindirimine yarayan bir salgı, kısmende eskimiş alyuvarların tahrip olmaları sonucu oluşmuş bir atılma ürünüdür

SAFRA KESESİ:Karaciğerden salgılanan safranın toplandığı, karacigerin alt kısmında bulunan torba şeklinde bir organ-dırKesenin görevi, safrayı depolayıp, yoğunlaştırmak, ve gerekli aralıklarla oniki parmak barsağına safra salgılamaktır

SAK:Kese, torba

SAKKÜLER:Keseye benzer, torba gibi

SAKRUM:Kuyruk sokumu

SAKRALİZASYON:Beşinci bel omuru ile kuyruk sokumu kemiğinin birleşik olmasına verilen isimYapısal bir farklılıktır

SAKROİLİAK EKLEM:Sakrumla kalça kemiğinin, sağda ve solda yapmış olduğu eklem

SADİZM:Başkalarına acı vermekten cinsel haz duyma

SADİST:Başkasına işkence etmekten zevk alan kişi

SAGİTTAL:Vücudu sol, sağ şeklinde ortadan ayıran düzlem

SALİSİLİK ASİT:Ateş düşürücü etkisi olan ve aspirin yapımında kullanılan bir madde

SALMONELLA:Bir bakteri türü

SALPİNKS:Tuba uterina, rahimle yumurtalıklar arasındaki geçişi sağlayan, sağlı sollu iki tarafta bulunan tüplerTüplerin tıkalı olması kısırlığa neden olur

SALPENJİT:Tuba uterinaların iltihabı

SEDASYON:Hastanın sakinleştirilmesi

SİMPLEKS:Tek maddeden oluşmuş, basit, sade

SİNÜZİT:Sinüs adı verilen yüzdeki kemik boşlukların iç yüzünü kaplayan mukoza iltihabına ve boşlukta cerahat toplanmasına sinüzit adı verilir

SİROZ:Bir organda sertleşme ve nedbeleşme ile karakterize fibröz doku oluşumuna verilen isimdir Ancak bu terim hemen her zaman karaciğerin görevini yapamamasıyla ilgili, kronik karaciğer iltihabı için kullanılır

SİTOLOJİ:Hücre bilimi

SKOLYOZ (SKOLİOSİS):Omurganın sağ veya sola doğru eğrilikleri ile karakterize şekil bozukluğu

STERNUM:İman kemiği

SUBKARİNAL:Karinanın altında (Karina: Trakea'nın ikiye ayrıldığı yere verilen isim)

SUBPLEVRAL:Akciğer zarının altında

SÜT BEZESİ:Meme dokusu içerisindeki süt üreten bezler

TABES DORSALİS:Sfilizin ilerlemiş döneminde sinir sistemi tutulumuna bağlı olarak dengesizlik, yürüme güçlüğü görme bozuklukları ile seyreden tabloya verilen isimdir

TALAMUS:Orta beyindeki bir cekirdek grubuna verilen addır

TALASEMİ:Kalıtsal bir kan hastalığıdırakdeniz kıyılarında yaşayanlarda daha sık görülür

TAKİPNE:Çok hızlı solunum

TARTAR:Diş taşı

TELENJİEKTAZİ:Deride veya mukozalarda kırmızı lekeler şeklinde görülen kılcal, arteriol ve venüllerin genişlemesinden oluşan lezyonlar

TELEKARDİOFON:Kalp seslerini hastadan uzakta dinleten alet

TELEPATİ:Beş duyu işe karışmaksızın düşüncelerin, bu duyuların üstünde bir yolla aktarılması

TEMPORAL BÖLGE:Şakak bölgesi

TENDİNİT:Tendon iltihabı

TENDON:Kasların kemiklere yapışmasını sağlayan yapılar

TENESMUS:Rektum veya mesanenin iltihaplı durumlarında görülen, ağrılı işeme veya defekasyon duygusu

TENYA:Barsak paraziti, şerit, yassı solucan

TESTOSTERON:Erkek seks hormonuna verilen addır

TREMOR:İrade dışı titremelere verilen addır Örneğin, Hipertiroidi (Tiroid bezinin fazla çalışması) adı verilen rahatsızlıkta ellerde görülen ince amplitüdlü titremelere tremor adı verildiği gibi, Parkinson da görülen kaba ve büyük amplitüdlü titremelere de tremor denir

TROMBOZ:Kan damarlarının pıhtı veya ateron (kolesterol) plakları oluşarak tıkanmasıdır

ULNA:Önkolun iki kemiğinden içte (serçe parmağı tarafında)bulunanıdır

ULTRASOUND:İnsan kulağının duyamıyacağı kadar yüksek frekanslı ses dalgalarıUltra-ses

ULTRASONOGRAFİ:Ultra-ses kullanılarak elde edilen görüntülerBir çok hastalığın ön teşhisinde kullanılan, ancak daha çok karın organları gibi ses dalgalarının kolayca geçebileceği konumdaki organların tetkikinde etkili bir inceleme yöntemidirŞua söz konusu değildir

ULTRAVİOLE:Dalga boyu 2000-4000 arası olan mor ötesi ışınlar

UTERUS:Rahim, döl yatağı

UTERUS BİCORNİS:Uterusun iki boynuzlu olması anlamında bir terimdirUterusun üst kısmının çökük olması nedeniyle her iki uç kısımlarının beligin hal alması sonucu ortaya çıkan görünümdür

UVULA:Küçük dil

ÜLSER:Geniş anlamıyla deri ya da mukoza altı dokuları meydanda bırakan kronik yaralardır

ÜLSERATİF KOLİT:Kalın barsakla rektumun, kronik iltihabı ve ülserasyonudur

ÜREMİ:Kandaki üre oranının normalin üzerinde olması halidir

ÜRETER:Böbreklerle idrar torbasını birleştiren, idrarın torbaya ulaşımını sağlayan tüptürHer iki tarafta birbirinden bağlantısız olarak bulunur

ÜRETRA:İdrarın dışarıya atılmasını sağlayan ve ıdrar torbasından sonraki idrar yoluna verilen isim

ÜRETRİT:Üretranın iltihabıdır

ÜROLOJİ:Kadın ve erkeklerdeki idrar yolları ve üreme sistemleri ile ilgili hastalıkları inceleyen bilim dalıdırBevliye

ÜRTİKER:Hassasiyet sonucu ortaya çıkan deri döküntüleri ve kaşıntı ile belirgin bir durumdur

ÜRİN:İdrar

ÜROGENİTAL:Genital ve idrar yolları sistemi ile ilgili

ÜROGRAFİ:Damardan kontrast madde verilerek böbrekler,idrar torbası ve idrar yollarının belirli zaman aralıkları ile filmlerinin çekilmesidirÜriner sistem hakkında teşhis amaçlı yapılan işlemd

VAGOTOMİ:Vagus sinirinin etkisini ortadan kaldırmak amacıyla dallarından birisinin kesilmesidir

VAGUS:Nervus Vagus onuncu kafa siniridir, kafatasından çıktıktan sonra mide , barsak sisteminin bir kısmına, kalp ve akcigerlere dallar verirBu sistemlerin fonksiyonlarında önemli rol oynayan bir sinirdir

VAJEN:Kadın cinsel organı

VAJİNİT:Vajina iltihabı

VAKSIN:Aşı

VARİS:Kirli kan taşıyan damarların, fonksiyonel bozuklukları sonucu ya da kan akımının önündeki bir engel nedeniyle genişliyerek kıvrımlı bir hal almasıdırYüzeyel olduğu gibi derin venlerde de varis gelişebilir

VARİKOSEL:Erkeklerde spermatik kordon venlerinin genişlemesi sonucu torbalar içersinde varis oluşumu

VASKÜLİT:Damar iltihabı

VAZODİLATASYON:Damar genişlemesi

VAZODİLATATÖR:Damar genişletici etkiye sahip ilaç, madde

VAZOKONSTRÜKSİYON:Damarları büzülmesi, kasılması

VAZOKONSTRÜKTÖR:Damarları büzen etkiye sahip ilaç, madde

VAZOSPAZM:Damar kasılması, büzülmesi

VEJETERYAN:Bitkisel gıdalarla beslenen, etyemez

VEN:Kirli kanı kalbe taşıyan damarlar

VERTİGO:Genel anlamda baş dönmesi, hareket duygusu demektir Ancak tansiyon düşmesi ile ilgili baş dönmeleri bu kapsamda değildir Vertigodan kastedilen labirentit, iç kulak iltihabı, Meniere hastalığı gibi durumlarda olan baş dönmesi hissi Vertigo diye adlandırılır

VİTİLİGO:Bir cilt hastalığı olup, vücudun çeşitli bölgelerinde, yer yer renk (pigment) kaybı ile karakterize, normal bölgelerden keskin sınırlarla ayrılan beyaz lekeler

YABANCI CİSİMLER:Vücudun belirli bir yerinde, normalde bulunmayan her hangi bir madde yabancı cisimdir Bunlara özellikle çocuklarda, barsaklar, kulak ve burunda rastlanır Yutulan yabancı cisimler, yemek borusunda takılabilir, ya da tehlikeli olabilirBu nedenle bazen ameliyatla çıkartılmaları gerekebilir

YAĞ EMBOLİSİ:Büyük kemik kırıklarında görülebilen bir komplikasyondur Kemik iliğindeki yağın bir kısmı açığa çıkar ve yağ damlaları kan dolaşımına karışıp damar tıkanmasına neden olur

YAĞLI DEJENERASYON:En çok kalp, karaciğer ve böbreklerde görülür Bu organlarda, hücreler normal çalışma yeteneklerini kaybederler ve içlerinde yağ tanecikleri birikir

YALANCI GEBELİK:Tüm gebelik belirtilerinin olmasına rağmen, uterus boştur Bu duruma yalancı gebelik denir Daha çok psikolojik menşelidir

ZAR: Anatomide makroskopik ya da mikroskopik boyutlu, az ya da çok farklılaşmış ya da karmaşık yapıda, geniş ve yassı katman biçimli oluşumların genel adıdır

ZATÜRREE (PNÖMONİ): Akciğer dokusunun iltihabı Çeşitli etkenlere bağlı olarak gelişmekle birlikte, genellikle birincil ya da ikincil mikrobik etkenlerin yol açtığı akut ya da subakut hastalık tablolarını belirten bir terimdir

ZAYIFLIK: Kişinin vücut ağırlığının yaşına, cinsiyetine ve boyuna göre hesaplanmış normal değerlerden daha düşük olması

ZEHİR: Hücrelere ve yaşayan dokulara kimyasal ya da biyokimyasal nitelikte zararlar veren her türlü madde Zehrin en tipik özelliği bu zararlı etkisini en küçükdozlarda bile göstermesidir

ZEHİRLENME: Bir zehrin vücutta emilmesiyle ortaya çıkan belirtileri anlatan genel terim Görece küçük miktarlarda kimyasal ya da biyokimyasal etki gösteren zehir, süresi ve ağırlığı değişebilen bir hastalıkhaline ya da ölüme yol açar

ZEKA: Yeni sorunları karşılayarak uygun çözümler bulmak amacıyla, zihnin tüm ögelerini amaca uygun kullanabilme yeteneği ya da gücü

ZEKA GERİLİĞİ: Zihinsel gelişmenin yavaşlığı Doğuştan gelen ya da bebeklik çağında ortaya çıkan zihinsel yetersizliğe bağlı olarak ruhsal gelişimi duraklayan kişilerde görülür

ZEKA YAŞI: Psikolojide, zeka testleriyle saptanan ve takvim yaşından farklı olarak belirli bir yaş grubuna özgü becerilerle zihinsel yetkinliği ifade eden ölçü

ZİGOMA: Gözlerin alt ve yan kısımlarında, elmacık kemiklerine karşılık düşen yüz bölgesi

ZİGOT: Döllenme sırasında spermatozoitin yumurtayla birleşmesi sonucu oluşan hücre

ZONA: Etkeni su çiçeğine de yol açan virüs hastalığı Herpesvirüs

ZOOFİLİ: Hayvanlara karşı aşırı düşkünlükle belirlenen hafif bir duygulanım bozukluğu Genellikle aşırı duygusal, destek konusunda saplantılı ve normal yoldan bu desteği sağlayamamış kişilerde (bekarlar, çocuksuz çiftler vb) görülür