Tavuk Yumurtasının Faydaları

Tavuk Yumurtasının Faydaları


Tavuk Yumurtasının Yapısı

Oval şekilde olan tavuk yumurtalarının ağırlığı yaşa ve ırka bağlı olarak 50-60 g arasındadır Renkleri beyazdan sarıya kadar değişir Asya ırkları ve melezlerinde kahverengimsidir Parlak renkli olan porlar belirgindir
Tavuk Yumurtasının Kimyasal Bileşimi

Yaklaşık 50-60 gr ağırlığında olan ve beyaz, sarı ve kahverengi olabilen tavuk yumurtası oval şekillidir

• Kalori: 158 kkal
• Protein :1214 gr
• Lipit: 1115 gr
• Karbonhidrat: 120 gr
• Kül: 094 gr

Yumurtanın Besleyici Faydaları

Yumurta, anne sütünün haricinde insanın ihtiyacı olan tüm besin öğelerini bulunduran tek besinimizdir Yeni bir yaşamın özü olduğu düşünülecek olursa, besleyici değerinin yüksek olması hiç de şaşırtıcı değildir
Yumurta düşük enerji içeriğine karşın (büyük boy yumurta=75 kkal), birçok esansiyel besin öğesini yüksek oranda bulundurması nedeniyle “besleyici değeri yüksek” besin olarak tanımlanmaktadır Yeterli ve dengeli beslenmede, özellikle mental ve fiziki yönden hızlı bir büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların, protein tüketimlerinin en az yarısının hayvansal kaynaklı olması önerilmektedir Bu nedenle çocuk beslenmesinde örnek protein kaynağı olan yumurtaya gereken önem verilmelidir
Yumurta tüm besinler içerisinde en kaliteli proteine sahiptir Çünkü yumurta proteini insan vücudunda sentezlenemeyen ve kesinlikle besinler ile dışarıdan alınması gerekli olan “esansiyel amino asitleri” yeterli ve dengeli miktarlarda bulunmaktadır
Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir Hatta bu özelliğinden dolayı, diğer besinlerin protein kalitesinin hesaplanmasında da kullanılmaktadır Yumurta proteininin biyolojik değeri yani proteinden elde edilen fayda % 93,7 iken bu değer sütte % 84,5, balıkta % 76, sığır etinde % 74 3′dür
Yumurtanın Morfolojik Yapısı

Morfolojik bakımdan bir yumurta dıştan içe doğru başlıca

• Yumurta kabuğu
• Yumurta akı
• Yumurta sarısı olarak üç ana bölüme ayrılır

Yumurta Kabuğunun Yapısı


Yumurta kabuğunun rengi ait olduğu hayvana göre farklılık gösterir Bazı tavuk ırklarının esmer olan kabuk rengi porfirinden ileri gelir Yumurtanın kabuk rengi ile bileşimi arasında bir ilgi yoktur
Yumurta Kabuğunun Kimyasal Bileşimi

Yumurta kabuğunun kimyasal bileşimi Unsur Miktar (%) Kalsiyum Karbonat 93,7 Magnezyum Karbonat 1,0 Kalsiyum Fosfat 1,0 Organik Maddeler 3,3 Su 0,1 Yumurtanın büyüklüğüne göre % 7 8-13 6’sını yumurta kabuğu oluşturur Kabuk mineral ve organik maddeler ile sudan ibaret olup % 3-4 oranında bir protein ağı ve % 95-96 oranında birikerek yerleşmiş anorganik tuzlardan oluşmuştur
Yumurta Akının Yapısı

Bütün yumurtanın % 66-70′ini oluşturan yumurta akı ortalama % 88 su ve % 12 (% 9-15) oranında kuru maddeden oluşur Yumurta akının kaba kimyasal bileşimi Tabloda gösterilmiştir
Yumurta Akının Kimyasal Bileşimi

Yumurta akının kaba kimyasal bileşimi Unsur Miktar(%) Su 88 Protein 11 Yağ 0 2 Karbonhidrat eseri Kül 0 8 Yumurta akı tam bir yumurtada; yumurta sarısına yapışık şalaziferöz tabaka, iç seyreltik tabaka ,koyu kıvamlı tabaka ve dış ince tabaka olmak üzere dört bölümden oluşmuştur Yumurta akının dörtte üçü kalın ve dış ince tabakalardan oluşmaktadır
Yumurta Sarısının Yapısı

Yumurta sarısı hem miktar bakımından hemde kimyasal bileşimi açısından yumurta akından çok farklıdır Yumurta sarısı % 48 7 su,% 32 6 yağ,% 16 6 protein,% 1 karbonhidrat ve % 1 1 oranında mineral içerir Sarı veya sarı-kırmızı renktedir Dışta yumurta sarısını yuvarlak şekilde tutan şeffaf ve ince bir zar vardır Bu zar her iki kutupta yoğunlaşan helezoni birer bağ ile yumurtanın kutuplarına bağlıdır Bu bağların görevi sarıyı orta yerde asılı tutmaktır

Yumurta, anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan tüm besin öğelerini bulunduran tek besindir Yeni bir yaşamın özü olduğu düşünülecek olursa, besleyici değerinin yüksek olması hiç de şaşırtıcı değildir

PROTEİN DEĞERİ

Yumurta tüm besinler içerisinde en kaliteli proteini içermektedir Çünkü yumurta proteinin de insan vücudunda sentezlenemeyen ve kesinlikle besinler ile dışarıdan alınması gerekli olan "elzem amino asitleri" bulunmaktadır Sindirilebilirliği yüksektir, tamamına yakını vücut tarafından kullanılmakta ve vücut proteinlerine dönüşebilmektedir
Uzmanlar; yeterli ve dengeli beslenmede, hızlı bir büyüme ve gelişme döneminde olan çocukların, protein tüketimlerinin en az yarısının hayvansal kaynaklı olması önermektedirler Bu nedenle çocuk beslenmesinde protein kaynağı olan yumurtaya gereken önem mutlaka verilmelidir

VİTAMİN DEĞERİ

Yumurta başlıca A, D, E ve B grubu vitaminleri olmak üzere diğer vitaminleri de önemli oranda içermektedir Yumurta sarısındaki A vitamini gözün iyi görmesini sağlar, kemik gelişimi ve sağlıklı dişler için de gereklidir Vücut hücrelerinin gelişmesine yardım eder Solunum ve sindirim sisteminin sağlıklı olmasını ve enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar
D vitamini, insan vücudunda kalsiyumun kullanılmasına yardımcı olur Yumurta sarısı, D vitamini sağlayan birkaç besinden biridir ve güneş ışınlarından da yeterince faydalanıldığı takdirde yumurta özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğu oluşmasını engeller
Yumurta E vitamini yönünden de oldukça zengindir E vitamini oksidasyonu önleyici etkisinden dolayı, vücudumuzu zararlı maddelere karşı korur
B grubu vitaminleri bazı besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesi için gereklidir Yumurta özellikle B2 vitamini açısından çok zengindir Bu vitamin deri ve göz sağlığı için de gereklidir
Ayrıca yumurta da bulunan kolin, beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynamaktadır

MİNERAL DEĞERİ

Yumurta, demir ve çinko gibi sağlığımız için çok önemli olan mineralleri de içermektedir Demir, kan yapımı için gereklidir Demir yetersiz alındığında anemi (kansızlık) oluşur Ayrıca demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan koruma rolü vardır Yetersizliğinde çocukların öğrenme yeteneği ve okul başarısı azalır
Yumurtada C vitamini bulunmamasına rağmen C vitamini açısından zengin bir besinle tüketilirse yapısındaki demirin emilimini artırmış olursunuz
Yumurtadaki çinko minerali özellikle büyüme-gelişme ve bağışıklık sisteminde rolü olduğu için çok önemlidir

YUMURTANIN YAĞ İÇERİĞİ

Yumurtanın yağ içeriği düşüktür Büyük bir yumurtada 45 gram civarında yağ bulunur Bunun 15 gramı doymuş yağ asitleri, kalan kısmı ise, doymamış yağ asitleridir

YUMURTA KOLESTEROLÜ ARTTIRIR MI?

Bir adet yumurtanın beyazında, kolesterol ve yağ yoktur ancak sarısında 213 mg kolesterol bulunur Besinlerdeki yüksek kolesterolün, kan kolesterolünde direkt artışa neden olduğu düşünülmüş ve bu nedenle yumurta tüm diyetlerden uzak tutulmuş ve az tüketilmiştir
Gerçekte kan kolesterolünün büyük bir kısmı vücut tarafından yapılır Kolesterol; insanlar ve tüm hayvanlarda vücutta sentezlenen yağ benzeri bir maddedir Sinir liflerinin yalıtımı, hücre duvarının bütünlüğünün sağlanması, D vitamini sentezi, çeşitli hormonların ve sindirim salgılarının oluşumu için gereklidir
Yapılan bilimsel çalışmalar ile kan kolesterol seviyesinin düzenlenmesinde; beslenme şeklinin, genetik özelliklerin ve yaşam biçiminin önemli olduğu ortaya çıkmıştır
Eğer kolesterol metabolizması bozukluğunuz yoksa, yeterli ve dengeli olarak tüm besin gruplarını tüketiyorsanız, vücudunuz ideal ağırlığında ise, fiziksel olarak aktifseniz ve sigara kullanmıyorsanız, yumurtanın yüksek kolesterol içeriğinden dolayı endişe duyulmasına gerek yoktur

BUNLARA DİKKAT EDİYOR MUSUNUZ?

Yumurtanın marketlerde soğuk bölümlerde muhafaza ediliyor olmasına dikkat edilmelidir
Çatlak ve kırık yumurtalar satın alınmamalıdır; çünkü bu yumurtalar çok çabuk bozulur ve ayrıca mikroorganizmaların oluşmasına meydan verirler Yumurtanın kabuğu temiz, düzgün görünüşlü, yeterli kalınlıkta ve az pürüzlü olmalıdır
Yumurta evde buzdolabında ve alınan orijinal karton kutusu içerisinde, yıkanmadan saklanmalıdır Yıkandığında doğal koruyucu tabakasını kaybeder Bu nedenle yumurta kullanılacağı zaman yıkanmalıdır
Yumurta buzdolabında güçlü kokusu olan besinlerin yakınında saklanmamalıdır Çünkü yumurtanın kabuğu gözeneklidir ve yumurta güçlü kokuları emebilmektedir
Yumurtaların, iyi kaliteli olma özelliğini kaybetmeden önce yani 3-4 hafta içerisinde tüketilmesi gerekir


BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

Yumurta kabuğunda 17000 adet küçük delik bulunur
Buzdolabında bir hafta bekletilmiş yumurta, oda ısısında bir gün bekletilmiş yumurtadan daha tazedir
Yumurta uzun süre bekletilirse su ve karbordioksit kaybı nedeniyle ağırlığı azalır Taze ve bayat yumurtaları ağırlığından da test edebilirsiniz
Yumurta %10 tuzlu suya (yarım litre suya 60 gr tuz) atılacak olursa taze yumurta dibe çökerken, bayat yumurta yüzeyde kalır
Taze yumurta kırıldığında yumurta akı ve sarısı tamamıyla yayılmaz ve birbirine karışmaz Ayrıca yumurta sarısı yüksek görünümdedir
Yumurta hazırlanılan yiyeceklerin besleyici değerini arttırmada da kullanılabilir Sebzelerin protein miktarı düşüktür Bu nedenle sebzelere yumurta kırılması protein, vitamin ve mineral açısından dengeli karışımların oluşmasını sağlar
Yumurta tahıl grubundaki besinler ile tüketildiğinde (örneğin; makarnaya kırılırsa, böreklerde kullanılırsa vb) protein kalitesini arttırmış oluruz
Yumurta akı proteinlerinin fom oluşturucu ve bu yolla kabarmayı sağlayıcı özelliği vardır Bu nedenle kek hazırlamada doğal kabartıcı olarak tercih edilmektedir
Yumurta proteinleri ısı ile katılaştığı için sütlü tatlılarda ve çorbalarda koyulaştırıcı ve kıvam sağlayıcı olarak kullanılır

YUMURTA PİŞİRİRKEN

Yumurtalı yemekler hazırlanmadan önce ve sonra eller, kullanılacak kaplar ve araçlar yıkanmalıdır
Çiğ yumurtalar temiz kaplara kırılmalıdır
Kullanılacak sayı kadar yumurta buzdolabından çıkartılmalıdır
Yumurta içeren ve yumurtadan zengin yiyecekler hazırlanması sürelerinin haricinde iki saatten fazla buzdolabının dışında tutulmamalıdır
Yumurta kabuklu olarak pişirildiğinde 4 dakikada beyazı, 12 dakikada tamamı katılaşır
Yumurta içeren bütün tarifelere pişirilme işlemi uygulanmalıdır Çiğ yumurtanın hem sindirimi güçtür hem de mikroorganizmaların bulaşma riski vardır Salmonella enfeksiyonları en çok rastlanılanıdır
Çiğ yumurtanın beyazındaki avidin, sarısında bulunan B grubu vitaminlerden biyotini bağlayarak kullanılmasını engeller Pişirme ile bu olumsuz etki önlenir
Yumurtanın pişirilme süresinin iyi ayarlanması gereklidir Örneğin; yumurtayı haşlama süresi uzarsa ve yumurta bayatsa sarıdaki demir, beyazdaki sülfür ile birleşerek yumurta sarısının etrafında yeşil bir halka oluşur
Uzun süre pişirilen yumurtaların sindirimi güçleşir ve uygulanan pişirme yöntemine göre B grubu vitaminlerde kayıplar oluşur Kayıpları önlemek için yumurtayı yağa kırma yerine, diğer yöntemler ile pişirme tercih edilmelidir


Kaynak : TC Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü