Plân

Alm Plan (m), Fr Plan (m), İng Plan, scheme Bir düşünceyi, bir işi ve tasarıyı sonuçlandırmak için önceden belirtilen hususların çizgi, resim veya yazı ile gösterilmesi Plân çok çeşitli anlamlarda kullanılan bir kelimedir Plân genel anlamda yapılacak bir işin tasarıları toplamıdır İşin cinsine göre plân değişik isimler alır Şehircilikteki ismi nâzım plânı; iktisatta kalkınma plânı; gemi, uçak, binâ yapılmasında ölçü, yerleştirme, malzeme özelliklerini gösteren plân

Plân daha birçok sahada yapılmaktadır Meselâ; muhâsebe plânı, harekât plânı, atış plânı gibi (Bkz Pânlama) Şehircilikte kullanılan plân şehir ve mahallelerin düzenlenmesi, yolların ayrılması, okul, câmi, park vs gibi yerlerin her türlü incelikleri ve görünüşleri incelenip çizilmesi şeklindedir Bu çiziş, şehrin düzenlenmesini bütün teferruatıyla değil de ana hatlarıyle gösterirse Nâzım Plânı, bölge bölge, mahalle mahalle şehrin en ince özelliklerini içine alan plânlara da Teferruat Plânı denilmektedir

Plân; askerlik alanında da çok geçerlidir Askerlerin eğitilmesi, vatan savunmasına hazırlanması, atışların düzenlenmesi, bir askerî harekâtın nasıl gerçekleştirileceği gibi hususların hepsi bir plân ve program içinde yürütülür Eğer hazırlanan plânlara uyulmazsa istenilen sonuçlar alınamayabilir

Denizcilik sektöründe, gemilerin nasıl yükleneceği, hangi limanlara uğrayacağı, uğradığı limanlarda hangi malları bırakacağı, belli bir plân içinde yürütülmektedir Buna aynı zamanda İstif Plânı ismi verilmektedir

Bu plân ambarcılıkta ve buna benzer birçok yerlerde de geçerlidir (Arabaların vapura bindirilmesi indirilmesi vs gibi)

Plân inşaat sektöründe kendini daha çok göstermektedir Binâların yerlerinin belirlenmesi, yerleşime uygun olması, kullanımı ve insan sağlığına ve diğer hususlara rahatlıkla hizmet verebilir olması hep plânlarla sağlanan hususlardır Bunun için inşaat plânları ile sanâyi sektöründeki plânların hepsinin mütehassıs kişiler tarafından yapılması ve tâkip edilmesi istenen bir durumdur

Plân, ekonomi ve iktisat alanında; belli sonuçlar elde etmek için iktisâdî hayâtın hangi unsurlarına ne ölçüde müdâhale etmek gerektiğini gösteren bir vâsıtadır Bir başka ifâdeyle plân, belirli gâyeleri gerçekleştirmek için, bir iktisâdî karar merkezinin aldığı tedbirlerin bütünüdür Burada varılması istenen gâyelerle bunları gerçekleştirecek araçlar, plân tâbirinin iki ana unsuru olarak kendisini göstermektir

Modern iktisat ilminin kalkınma yolunda faydalandığı bir teknik olan plân, günümüz dünyâsında hemen her ülkede az veya çok kullanılmaktadır Ancak aynı ideolojiye sâhip olan ülkelere âit plânlar bile tek tip değildir Bir ülkeden diğerine değişiklikler arz eder

Plân çeşitleri iki ana grupta toplanabilir: 1) Emredici plânlar, 2) Yol gösterici plânlar, Emredici plânlara dağılmadan önceki Sovyet Rusya ve Kıta Çininde rastlanır Yol gösterici plânlara ise, batı ekonomilerinde, özellikle demokratik rejimi benimsemiş ülkelerde rastlanır