Pirinç(Oryza Sativa)

Alm Reis (m), Fr Riz (m), İng Rice (plant) Familyası: Buğdaygiller (Gramineae) Türkiye’de yetiştiği yerler: Anadolu’da yetiştirilen bir kültür bitkisi

Sulak yerlerde yetişen, 50-150 cm boylarında, yıllık otsu bir bitki Çiçek durumu bileşik salkımlıdır Başakçıklar tek çiçeklidir Diğer tahıl bitkilerinden farklı olarak erkek organ sayısı altıdır Pirinç tâneleri kavuz içerisinde kapalı olarak bulunur Hasattan sonra kavuzlarından ayrılır Kabuğu çıkarılmamış pirince çeltik denir Kavuzlardan sonra dış zarlar da çıkarılmaktadır Bu tarzda soyulmuş pirinç tânelerinde protein tabakası ayrılmış, yalnız nişasta kalmıştır Devamlı sûrette böyle soyulmuş pirinçler yenildiği taktirde, B vitamini noksanlığından beriberi hastalığı meydana gelmektedir Bu hastalığı B vitamini ihtivâ eden soyulmamış pirinçlerle tedâvi etmek mümkündür Beriberi hastalığına da en çok Çin’de rastlanmaktadır

Pirincin vatanı Asya’dır Hâlen tropik ve subtropik bölgelerde ekilmektedir Pirincin en çok yetiştirildiği yerler arasında Çin, Japonya, Filipinler, Kore, Güney Amerika, Hindistan, Mısır, Senegal başta gelmektedir Pirincin yetişmesi için nemli iklim ve bilhassa sulak arâziye ihtiyaç vardır Pirincin köklerini kaplayan devamlı bir su tabakası olması gerekmektedir Bundan dolayı suyu emmeyen killi topraklar, pirinç tarımı için elverişli olmaktadır Türkiye’de yaklaşık olarak 14 milyon hektarlık tarım alanı vardır Bunun 53000 hektarında pirinç ekimi yapılmaktadır Memleketimizde pirinç üretim alanları; Marmara, Karadeniz ve Ege bölgelerindedir En çok pirinç üretimi yapılan iller ise Edirne, Samsun, Sinop (Boyabat), Kastamonu (Tosya), Çorum, İzmir, Manisa ve Balıkesirdir Fakat bataklık gibi sulak yerler sıtmaya yol açtığından, pirinç yetiştirilmesi “Çeltik Kânunu” çerçevesinde müsâade ile olmaktadır

Pirinç, Çin’de takriben 5000 seneden beri besin olarak kullanılan çok eski bir tahıl bitkisidir

Memleketimizde bulunan pirinç çeşitleri şunlardır:

Kılçıksız çeltik: Maraş çevresinde yetiştirilir Çok verimli olup, hastalıklara dayanıklıdır

Kırmızı çeltik: Kılçıkları kırmızıdır Verim azdır, hastalıklara dayanıksızdır

Ak çeltik: Kılçıkları beyazdır Hastalıklara dayanıksızdır

Kasım beyazı: Marmara Bölgesinde yetiştirilir Büyük tâneli ve değerli bir pirinçtir

Onsen pirinci: Kılçıksızdır Değerli bir pirinçtir

Japon pirinci: Ufak tâneli, verimi yüksek bir pirinçtir

Misbak: Uzun tâneli, değerli bir pirinçtir

Memleketimizde yılda ortalama 235000 ton civârında pirinç üretilmektedir

Kullanıldığı yerler: Pirinçle hazırlanan pilav, şark mutfağının en karakteristik yemeğidir Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem pilav yemeyi severlerdi Bu bakımdan pilav yerken salevât getirilir Ayrıca pirinç unu yapılarak, tatlılarda ve çocuk beslenmesinde fazlaca kullanılır Pirinç, nişasta bakımından zengindir Tanelerdeki nişasta oranı % 72-80 gibi yüksek bir orandadır