Osmanlı Devleti’Nde Divan-İ Hümayun Nedir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Osmanlı Devleti’nde Divan-ı Hümayun Nedir?
Osmanlı Devleti’nde padişahın başkanlı*ğında önemli devlet işlerini görüşmek üzere top*lanan meclise “Divan-ı Hümayun” denirdi Or*han Bey döneminde Divan’ın varlığı kesinlik ka*zanmıştır
Divan Orhan Bey zamanından Fatih‘in ilk devirlerine kadar her gün toplanırdı Toplantı*lar sabah namazından sonra başlar ve öğlene ka*dar devam ederdi 15 yüzyılın ortalarından itiba*ren toplantılar haftada dört güne (Cumartesi Pa*zar Pazartesi Salı) inmiş Pazar ve Salı günleri de arz günleri olarak tespit edilmiştir
Divan hangi din ve millete ait olursa ol*sun kadın erkek herkese açıktı Ülkenin herhan*gi bir yerinde haksızlığa uğrayan veya kadılarca haklarında yanlış hüküm verilmiş olanlar vali ve askerî yetkililerden şikâyeti bulunanlar için Divan daima açıktı Divan’da önce halkın dilek ve şikâ*yetleri dinlenir ondan sonra devlet işleri görüşü*lüp karara bağlanırdı
Divan’da idari ve örfi işler sadrazam şer’i ve hukuki işler kazasker mali işler defterdar ara*zi işleri de nişancı tarafından görülürdü Divan üyelerinden başka o gün Divan’a gelmiş bulunan halka da din ve milliyet farkı gözetilmeksizin ye*mek verilirdi
Divan’da son söz padişaha aitti Ancak padişah devlet işleri ile ilgili Divan üyelerine danı*şıp fikirlerini alırdı
Osmanlı Devleti’nin en önemli yönetim organlarından olan Divan-ı Hümayun Yükselme Dönemi’nden sonra bozulmaya başladı 19 yüzyıl*da II Mahmut bu teşkilatı kaldırarak yerine Avrupa usulünde düzenlenmiş olan bakanlıkları kurdu

Egemenliğin Millete Ait Olduğu Devletler
Egemenliğin Bir Kişi
Ya da Gruba Ait Olduğu Devletler
Halk

yönetimde tek söz sahibi durumundadır

Halk

ülkeyi yönetme hak*kına sahip değildir

Meşruti yönetimlerde ise bu hak sınırlı olarak verilmiştir

Halk eşit haklara sahiptir

Toplumsal eşitlik ilkesi benimsenmiştir

Toplumu oluşturan sınıflar farklı haklara sahiptir

Sosyal alanda eşitsizlik vardır

İnsan hakları ve özgürlük*leri yasalarla güvence altına alınmıştır

Düşünce

ifade ve inanç özgürlüğüne kısıtlamalar getirilmiştir

Devlet birçok hizmeti hal*kın yararını gözeterek yapar

Birçok faaliyet halkın istek*lerinden çok

yöneticilerin istekleri doğrultusunda ya*pılır

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Devleti’Nde Divan-İ Hümayun Nedir? Osmanlı Devleti’nde Divan-ı Hümayun Nedir? Osmanlı Devleti’nde padişahın başkanlığında önemli devlet işlerini görüşmek üzere toplanan meclise “Divan-ı Hümayun” denirdi Orhan Bey döneminde Divan’ın varlığı kesinlik kazanmıştır Divan Orhan Bey zamanından Fatih‘in ilk devirlerine kadar her gün toplanırdı Toplantılar sabah namazından sonra başlar ve öğlene kadar devam ederdi 15 yüzyılın ortalarından itibaren toplantılar haftada dört güne (Cumartesi Pazar Pazartesi Salı) inmiş Pazar ve Salı günleri de arz günleri olarak tespit edilmiştir Divan hangi din ve millete ait olursa olsun kadın erkek herkese açıktı Ülkenin herhangi bir yerinde haksızlığa uğrayan veya kadılarca haklarında yanlış hüküm verilmiş olanlar vali ve askerî yetkililerden şikâyeti bulunanlar için Divan daima açıktı Divan’da önce halkın dilek ve şikâyetleri dinlenir ondan sonra devlet işleri görüşülüp karara bağlanırdı Divan’da idari ve örfi işler sadrazam şer’i ve hukuki işler kazasker mali işler defterdar arazi işleri de nişancı tarafından görülürdü Divan üyelerinden başka o gün Divan’a gelmiş bulunan halka da din ve milliyet farkı gözetilmeksizin yemek verilirdi Divan’da son söz padişaha aitti Ancak padişah devlet işleri ile ilgili Divan üyelerine danışıp fikirlerini alırdı Osmanlı Devleti’nin en önemli yönetim organlarından olan Divan-ı Hümayun Yükselme Dönemi’nden sonra bozulmaya başladı 19 yüzyılda II Mahmut bu teşkilatı kaldırarak yerine Avrupa usulünde düzenlenmiş olan bakanlıkları kurdu Egemenliğin Millete Ait Olduğu Devletler Egemenliğin Bir Kişi Ya da Gruba Ait Olduğu Devletler Halk yönetimde tek söz sahibi durumundadır Halk ülkeyi yönetme hakkına sahip değildir Meşruti yönetimlerde ise bu hak sınırlı olarak verilmiştir Halk eşit haklara sahiptir Toplumsal eşitlik ilkesi benimsenmiştir Toplumu oluşturan sınıflar farklı haklara sahiptir Sosyal alanda eşitsizlik vardır İnsan hakları ve özgürlükleri yasalarla güvence altına alınmıştır Düşünce ifade ve inanç özgürlüğüne kısıtlamalar getirilmiştir Devlet birçok hizmeti halkın yararını gözeterek yapar Birçok faaliyet halkın isteklerinden çok yöneticilerin istekleri doğrultusunda ya*pılır