Ülkeler Tarihi: Fas

Yapılan araştırmalar çok eski çağlardan beri Fas ta insanların yaşadığını göstermiştir Mağaralarda ve arkeolojik kazılarda bulunan çeşitli eşya ve taşlar üzerine çizilmiş olan resimler bu iddianın delilleridir MÖ 2000 yıllarından itibaren Berberiler ülkeye gelerek yerleşmişlerdir

Daha sonraları MÖ 2 yüzyıldan itibaren de Akdeniz in denizci ve deniz ticaretinin önde gelenlerinden Fenikeliler Fas a gelerek burada ticari koloniler kurmuşlardır İlerleyen tarih çağlarında gelişen devletlerden Kartacalılar Fenikelileri Romalılar ise Kartacalıları yapılan savaşlar sonucunda yenerek ülkeye hakim olmuşlardır

Miladın ilk yüzyılında İspanya dan gelen Vandallar zayıflayan Romalıları yenerek ülke üzerinde yeni bir hakimiyet tesis etmişlerdi Yedinci yüzyıldan itibaren İslamiyeti bütün dünyaya yaymaya çalışan Müslüman Araplar o zamanın şartlarında sadece cihad yani Allahü tealanın dinini yaymak için geldikleri bu ülkede İslamiyeti yaymışlar ve bu ülkeye yerleşmişlerdir Müslümanlar burada da kalmayıp İspanya ya geçmişlerdir

Sekizinci yüzyılda Fas ta ilk Müslüman hükümdar hanedanlığı Sultan Birinci İdris tarafından kuruldu Daha sonra başa geçen Sultan İkinci İdris Fes şehrini kurdurarak burasının önemli bir İslam kültür merkezi haline gelmesini temin etti Burada ilk İslam üniversitesi olan Keyruvan Üniversitesi kuruldu On birinci yüzyılda Büyük Fas devleti olan ülkenin toprakları doğuda Tunus dahil olmak üzere kuzeyde İspanya yı da hükümdarlığı altında bulunduracak şekilde genişlemişti

Bu zamanda ülke başşehri Merakeş oldu Birkaç asır varlığını muhafaza eden devlet daha sonraları zayıflayarak gücünü kaybetti Bu zayıflamanın neticesinde sınırları her geçen gün daralmaya başladı ve nihayet Portekiz veİspanyol istilasına uğradı Daha sonra yapılan savaşlarla on altıncı yüzyılda ülke Portekiz ve İspanyol işgalinden kurtulmuş on dokuzuncu asra kadar varlığını devam ettirebilmiştir

Fransa sömürgeleri arasına katmak için 1830 da Cezayir i işgal etti Buradan Fas ı da sömürge yapmak gayreti içerisine girdi Bunun yanında İngiltere İspanya ve Almanya da Fas ı sömürge yapmak isteyen Avrupa ülkelerinin başında geliyordu Bu gayret ve çabaları sonunda 1912 senesinde ülkenin kuzeyini İspanyollar kalan büyük kısmını ise Fransızlar işgal etti

Sömürge haline gelen Fas İkinci Dünya Savaşında müttefik ordularının önemli bir askeri üssü olarak kullanıldı Bu savaş yıllarında Amerika Atlas Okyanusu kıyılarında ülkeye çıkartma yaptı İkinci Dünya Savaşı sonunda diğer sömürge ülkelerinde olduğu gibi Fas ta da bağımsızlık için sömürgecilere karşı mücadele cephesi meydana getirildi Bu mücadele kurulan İstiklal Partisi ile hız kazandı İstiklal partisinin ve dolayısiyle bağımsızlık mücadelesinin en ileri geleni olan Sultan Beşinci Muhammed 1953 senesinde Fransızlar tarafından sürgüne gönderildi

Fransızların Fas taki bağımsızlık mücadelesini kırmak için yaptıkları bu davranış ülke halkı ile Fransızlar arasında iki sene devam eden kanlı bir iç savaşa sebep oldu Savaş Sultan Beşinci Muhammed in serbest bırakılıp tahta çıkması ile son buldu

1956 senesinde Fas bağımsızlığını bütün dünyaya ilan etti Bir sene sonra ise Fas ın emirlik olduğu ve Sultan Beşinci Muhammed in emir ünvanını aldığı duyuruldu Yapılan çeşitli çalışmalar neticesinde İspanya ülkenin işgal altında tuttuğu kuzey bölgelerini terketmek zorunda kaldı 1969 senesinde Atlas Okyanusu sahillerindeki İfni Üssünü de Fas a bırakmasıyla ülke bugünkü sınırlarına sahip oldu


ALıntı