Kapitülasyonlar Ve Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Kapitülasyonlar ve Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkileri Nelerdir?

Kapitülasyon; yabancı bir devlet uyruğunun oturduğu ve iş yaptığı ülkede o ülkenin vatandaşlarına tanınmayan bazı ayrıcalıklarda yaralanmasıdır Bu ayrıcalıklar ticari ekonomik kültürel vb olabilir Osmanlı Devleti’nin Kanuni döneminde Fransızlara verdiği kapitülasyonlar ticari nitelik taşımaktadır Buna göre Osmanlı Devleti’nin de ticaret yapacak olan Fransız tüccarları on yıl vergi vermeyecekler malların değeri üzerinden %3 gümrük alınacak Fransızlar arasında çıkacak ticari anlaşmazlığa anlaşmazlığın çıktığı yerdeki Fransız Konsolosu bakacak taraflardan biri Türk ise sorunu Osmanlı kadısı Fransız elçilinin bir görevlisinin gözetiminde çözecektir
Kanuni’nin ölümünden sonra bu ayrıcalıklar yenilenmiştirYenilenirken vergi muafiyeti süresiz olarak uzatılmıştırFransa’ya tanınan bu ayrıcalıklardan zamanla bütün Avrupa devletleri yararlanmışlardır
Avrupa’da teknolojik gelişim hızla ilerleyipSanayi İnkılabı yapılaraküretim maliyeti düşürülmüşfabrikasyon üretime geçilerekmal miktarı çoğaltılmıştırBu gelişme Batılılar içinucuz hammaddesikabalık nüfusukapitülasyonların kendilerine sağladığı düşük gümrük gelirleriyle Osmanlı Devletin’i cazip bir pazar haline getirmiştirAvrupa’da fabrikalarda üretilen mallarOsmanlı pazarına sürülüncekorumasızzayıf Osmanlı sanayisi bunlarla rekabet edememiş ve büyük darbe yemiştir
Osmanlı devlet adamlarınınkapitülasyonların zararlarını örtmek içinsanayi yi koruyucu önlem almak amacıyla gümrük vergilerini artırma istekleribüyük tepkilere yol açmıştırKapitülasyonlardan kurtulmak isteyen Osmanlı Devleti’nin bu yoldaki çabaları sonuç vermemiştirÖyle kiIDünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nin yanında yer alan Almanya ve Avusturya-Macaristan kapitülasyonların kaldırılmasınadiğer devletlerden daha fazla tepki göstermişlerdirTürkiye ancak Lozan da kapitülasyonlardan kurtulabilmeyi başarmış ve Türk Sanayiini korumayı gerçekleştirmiştir