Dil Kültür İlişkisi Nedir? |
08-25-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Dil Kültür İlişkisi Nedir?Dil Kültür İlişkisi Nedir? Kültürün çeşitli tanımları yapılmaktadır En genel anlamıyla kültür bir toplumun maddi ve manevi alanda ortaya koyduğu tüm eserlerdir Toplumların yaşam biçimleri gelenek-görenekleri kullandıkları araç gereçleri inançları dili sanat anlayışı vb kültürü oluşturur Toplumlar yüzyıllar boyu maddi ve manevi alanda çok değerli eserler üretmişlerdir Bu eserler gelecek kuşaklara dil sayesinde aktarılır Örneğin İslâmiyet’ten önceki döneme ait destan koşuk sağu savlar Orhun Yazıtları Dede Korkut Hikâyeleri Yunus Emre’nin şiirleri dil sayesinde günümüze dek yaşamışlardır Günümüz gençleri o eserleri okuyarak o dönemle ilgili bilgi sahibi olabilirler Bu bilgilenme dil sayesinde olmaktadır Bu bakımdan dil önemli bir kültür taşıyıcısıdır Dilin kültürle olan ilişkisini Mehmet Kaplan şöyle açıklamaktadır: DİL VE KÜLTÜR Ziya Gökalp dili kültürün temel unsuru sayar O bu görüşünde haklıdır Zira dil duygu ve düşüncenin âdeta kabıdır Bir milletin bütün duygu ve düşünce hazinesi dil kabına veya kalıbına dökülür ve bu dil kabı ile yerden yere nesilden nesile aktarılır Yazı dilin sesini kaybeden bir vasıta olarak dilin bir parçasıdır Fakat kültür söz ile de bir millet arasına yayılır Dil kültürün temeli olduğuna göre bir milletin dil ile ifade ettiği sözlü yazılı her şey kültür kavramına girer Sabahtan akşama kadar evde sokakta çarşıda iş yerinde konuşan halk farkında olmadan dil tarlasını eker biçer Dilin duygu ve düşünce ile dolmasının sebebi günlük hayata çok yakın olmasıdırAslında dili yaratan hayat daha doğrusu sosyal hayattır Anne çocuğuna bir oyuncak verir “Bak sana otomobil getirdim” der Böylece çocuk oyuncak otomobil ile beraber “otomobil” kelimesini öğrenir Fakat dil her zaman böyle bir eşya gösterilerek öğrenilmez Bebek etrafında manasını anlamadığı birtakım sesler duyar Zamanla onların bir şeye tekabül ettiğini öğrenirDil deyince konuşulan ve yazılan bütün kelime ve cümleleri anlamak lazımdır Halk günlük hayatında kelimeleri menşelerine göre ayırmaz Onu ilgilendiren kelimelerin manası işe yaramasıdır Bir bakkal dükkanında on dakika oturup halkı dinleyerek hangi kelimeleri kullandığını tespit edebilirsiniz Bir ülke sınırları içerisinde dil farklı biçimlerde kullanılabilir Bu farklılığın başında konuşma dili ile yazı dili gelir Konuşma dili: Günlük yaşamda evde sokakta çarşı pazarda kullanılan dile konuşma dili denir Konuşma dilinde el yüz ve vücut hareketlerine ses tonuna vurguya ve tonlamaya dikkat edilir Yani bu öğeler konuşmada sözün anlatım gücünü etkiler Konuşma dili işitme duyumuza hitap eder Konuşma dili kişilerin kültür düzeylerine ve bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir Okuma yazma oranı düştükçe dili kullanmada yöresel özellikler çoğalır Böylece konuşmada ağız şive ve lehçe farklılıkları görülür Bu farklılaşmada yöresel konuşma biçimlerinden biri yazı dili olarak kabul edilir Bugün Türkiye’de İstanbul ağzı yazı dili olarak kullanılmaktadır Çünkü İstanbul yüzyıllardan beri Osmanlı İmparatorluğu’na başkentlik yapmış bir kentimizdir İnsanlar yüzyıllardan beri imparatorluğun pek çok yöresinden buraya göç etmişler ve işleyip geliştirerek bir dil oluşturmuşlardır Dillerde coğrafya ve toplumsal ayrılıklar nedeniyle farklılaşmalar olur Sözcükler bölgeden bölgeye farklı biçimlerde söylenir Bu farklılaşmadan lehçeler meydana gelir: Çağatay lehçesi Azeri lehçesi Anadolu lehçesi gibi Bir lehçeye bağlı kentler ilçeler ve hatta köyler arasında dahi söyleyiş farklılıkları görülür Bu farklılıklardan şiveler ağızlar oluşur Yazı dili: Yazı dili resmî yazışmalarda gazete ve dergi yazılarında kullanılan dildir Yazı dili görme duyusuna hitap eden bir dildir Yazı dilinde noktalama işaretlerine ve yazım kurallarına dikkat edilir Konuşma diline göre uzun cümleler kullanılır ÖZET Duygu düşünce ve isteklerin anlaşılması için yazı konuşma görsel ve işitsel araçlarla iletilmesine iletişim denir İletişimin kurulmasında dört temel öge kullanılır Sözü söyleyen kişi kaynak söylenen söz (mesaj ileti) sözü alan bir alıcı ve iletişimin kurulduğu ortam vardır İletişimin en güçlü olanı dille yapılan iletişimdir Dil; duygu düşünce ve istekleri karşımızdaki kişiye aktarmak için kullandığımız bir iletişim aracıdır Dil insanlara özgü bir iletişim aracıdır Doğadaki canlılar birtakım sesler çıkartarak anlaşırlar İnsanlar da kendi aralarında konuşarak yazarak iletişim kurarlar Dilin kültürle güçlü bir ilişkisi vardır Bir toplumun maddi ve manevi alanda ortaya koyduğu eserlerin tümüne kültür denir Kültürel varlıklar dil sayesinde aktarılır Bir ülke sınırları içerisinde dil farklı biçimlerde kullanılabilir Bu farklılık konuşma dili ile yazı dilinde görülür Konuşma dili de lehçe şive ve ağız gibi bölümlere ayrılır |
|