Dille İlgili Deyimler

Dille İlgili Deyimler

*Ağzı dili tutulmak
1) konuşamamak; 2) beklenmedik bir durum karşısında heyecanlanmak hayranlık duymak: “Kızları gördün ağzın dilin tutuldu gayri” -N Cumalı


*Ağzı var dili yok
1) “pek sessiz kendi hâlinde” anlamında kullanılan bir söz: “Benim gibi ağzı var dili yok bir kadınla ne zevkleniyorsunuz?” -B Felek 2) “konuşamayan derdini anlatamayan” anlamında kullanılan bir söz: “Hey zavallı balık diyor ağzın var dilin yok” -S F Abasıyanık


*(birinde) dil bir karış
Saygısızca karşılık verenler için kullanılan bir söz


*(birine) dil çıkarmak
Alay etmek eğlenmek


*(birinin) ağzını dilini bağlamak
Birini konuşamaz duruma getirmek: “O şıllık basmış büyüyü adamcağızın ağzını dilini bağlamıştı” -R N Güntekin


*(birinin) diline düşmek
Yermek veya alay etmek amacıyla birinin kötü veya yanlış davranışını sürekli söylemek: “Mahallede acubelerin diline düşmekten korkuyorum” -P Safa


*Dil ağız vermemek
Ağız dil vermemek: “Çocuk hâlâ dil ağız vermeden yatıyordu” -R N Güntekin


*Dil (diller) dökmek
Kandırmak inandırmak veya yararlanmak için tatlı sözler söylemek: “Ninniyi mutlaka söylemesi için ona bir sürü dil döktü” -O C Kaygılı


*Dil otu yemek
Çok konuşmak: “Mütemadiyen gülüp söylüyordum Hacı Kalfanın ellerini dizlerine vurarak: -Dil otu mu yedin be kızım? diye bir gülmesi var ki…” -R N Güntekin


*Dil tutmak
esk sorguya çekmek için düşman askeri yakalamak


*Dil uzatmak
Bir kimse veya bir şey için kötü söylemek: “Başka ulusların kabahatleri ne olursa olsun dost ve düşman bize nasıl dil uzatırlarsa uzatsın…” -T Halman


*Dilden düşmez olmak
Herkes tarafından sürekli tekrar edilir olmak: “Kapsamı iyice belirtilmeyen gerektiği gibi tanımlanmayan sanat sözü dillerden düşmez oldu” -S Hilav


*Dilden düşürmemek
Sürekli tekrar etmek


*Dile (dillere) düşmek
Hakkında dedikodu yapılmak: “Yâr adını desem olmaz / Düşer dillere dillere” -Erzurumlu Emrah


*Dile dolamak
Bir şeyi veya konuyu sık sık tekrar etmek


*Dile gelmek
1) dile düşmek; 2) konuşma kudreti yeteneği olmayan varlık konuşmak dillenmek lisana gelmek: “Günlerce elin dile gelmeyen çocuğunu bağrına basan fabrika sahibine acındı” -L Tekin


*Dile getirmek
1) konuşturmak: “Yıllar yılı bu amaçları devlet adamlarımız basınımız sanat âlemimiz dile getirip durmuştur” -T Halman 2) belirtmek anlatmak açıklamak ifade etmek: “Kendi kendime adlı şiirinde bunu şöyle dile getirir” -S Birsel


*Dile vermek
Gizli tutulması gereken bir şeyi açığa vurmak duyurmak yaymak