Ahlakimiz Düzelirse Ahvalimiz De Düzelir

AHLAKIMIZ DÜZELİRSE AHVALİMİZ DE DÜZELİR




Allah Teala Ra'd Suresinin başında, Kur'an'dan bahsederek ve insanların çoğu inanmasa da, onun, kendi katından indirilmiş gerçekler kitabı olduğunu söyleyerek söze başlar Sonra göklerin nizamının, Ay ile Güneşin düzeninin, yeryüzündeki tabii düzenin, yani kainattaki sistemin tamamen Allah'ın işi olduğunu hatırlatır Daha sonra insanları, körü körüne inanmak yerine, akıllarını kullanarak, yerlere ve göklere bakıp ibret almaya, içindeki yaşadıkları alemde Allah'ın delillerini görmeye davet eder Bunlar insanı, bu koskoca kainatın boşu boşuna yaratılmış olamayacağı düşüncesine götürdüğü için, "Biz (ölüp) toprak olduğumuz zaman mı, biz mi yeniden yaratılacağız?" (Ra'd, 5) diyerek ahmakça konuşanlara şaşılması gerektiğini belirtip, tarihten ders almaya çağırır Hak Teala ilmine, yani her şeyi bildiğine işaret ederek, toplumlarla ilgili bir kanundan bahseder:


"Bir millet kendilerinde olan halleri değiştirmedikçe, Allah da onların hallerini değiştirmez Allah bir millet için kötülük istediği zaman, artık onu engelleyebilecek yoktur Zaten onların Allah'dan başka bir dost (ve yardımcıları) da yoktur" (Ra'd, 11)

Allah Teala, bir başka surede de Firavn hanedanının, kusurlarına karşı ilahi cezaya çarptırılışını anlattıktan sonra, bu husustaki genel kanunundan bahsederek, "Bu böyledir, çünkü bir millet kendilerinde bulunan (güzel meziyeti) değiştirmedikçe, Allah onlara verdiği nimeti değiştirmez" (Enfal, 53)buyurur
Bu ayetlerde şöyle bir mana ihsas ettirilmekte: "Allah, durup dururken hiç kimseye azab ve zarar vermez O'nun verdiği belalar, işlenmiş bir takım günah ve kusurların karşılığıdır İnsanlar, işledikleri kusurlarla, nimetin gazabı ilahi ile; lütuf ve keremin de mihnet ve azab ile değişmesine sebeb olmuşlardır" (Razi, Tefsir-i Kebir, 11/342-343 (ter)) "Allah, insanlardan isyan ve fesat zuhur edince intikam alarak, içinde bulundukları nimeti değiştirir Kadi Abdulcebbar'ın ifade ettiği gibi, Allah dünyada olan her nimeti, kullardan olan bir sebebe bağlı olmadan verebilir Fakat cezalandırma böyle değildir Allah Teala, alabildiğine fesada dalmış ve kulluk etmede yollarını bozup değiştirmiş her milletten, -nimetlerini giderir ve onların üzerine çeşit çeşit, azablar indirir Hatta bazan bu kavimler içinde yaşamakta olan müminler de o azaba duçar olurlar Nitekim Hz Peygamber (a s) "Eğer insanlar bir zalimi görür ve ona engel olmazlarsa, Allah'ın herkese şamil bir azab indirmesinden korkulur" (Ebu Davud, melahim, 17; Tirmizi, fiten,
buyurmuştur (Razi, 13/410)

İnsanlar dünya hayatında iradelerinde serbesttirler ve mesuliyetleri iradeleriyle mütenasiptir Dolayısıyla insanlar bu iradelerini kullanarak hallerini değiştirmedikçe, Allah Teala, insanlara bahşettiği nimet ve ikbali veya iyi kötü herhangi bir hali değiştirmez (Elmalılı, 4/2964) İşte bu, yeni ilmî ifadesi ile "sosyal değişimin" kanunudur Tabiat kanunları dediğimiz, madde aleminin düzen ve intizamı nasıl tamamen Allah'a bağlı ise ve kainatta her şey, O'nun elinde ve O'nun kanuna göre ise, sosyal hadiselerde, milletler ve toplumlarla ilgili her türlü gelişmede de iş, Allah'ın kanununa göredir

Bazen toplum olarak insanların başına gelen iyi veya kötü her durum, zahiren kendiliğinden oluyormuş, ortada bir sebeb yokken çıkıyormuş gibi gelebilir Ama bu konuda Hak Teala geçen ayetleriyle bizi uyarıyor ve iyi-kötü her şeyin bir sebebi olduğunu bildiriyor Bir toplumda iyi veya kötü yönde bir değişim varsa, mutlaka o toplumun kendisinde buna sebeb, değişimin yönüne göre iyi veya kötü bir gelişme vardır Binaenaleyh toplumlar, içlerinde ve etraflarında kendileriyle ilgili olarak oluşan ve gelişen hadiselerin sebeblerini öncelikle kendilerinde aramalılar Çünkü Hak Teala, toplumlarla ilgili kanunu buna göre belirlediğim bildiriyor
Geçen ayetler ve hadis-i şerif, böyle ilahi bir kanuna işaret etmenin yan ısıra, insanlara toplumsal sorumluluklarını da hatırlatıyor ve demek istiyor ki: Ey insanlar, daha doğrusu ey ilahi mesaja kulak veren müminler, ferdi olarak kulluğunuzun gereğini yerine getiriyor, müslümanca namuslu, erdemli, kimseye zarar vermeyen bir hayat yaşıyor olabilirsiniz Ama içinde yaşadığınız cemiyete karşı da sorumluluklarınız var Sadece kendinizi ve ailenizi kurtarmakla vazifeniz bitmiyor, cemiyetinizi de kurtarmaya, erdemli bir hale getirmeye çalışmalısınız Zaten bunu yapmadığınız zaman, islamı ferdî olarak da hakkıyla yaşayamazsınız
Bizler rahatsız olduğumuz toplumsal bozuklukların kendiliğinden değişmesini bekler, ferd ve cemiyet olarak kendimizde bulunan aksaklıklardan rahatsızlık duymaz isek, Allah Teala'nın kanununu görmezlikten gelmiş oluruz ve boşu boşuna çok bekleriz Çünkü Rabbimiz yukarıdaki ayette, "Siz değişirseniz, ben de değiştiririm" mesajını veriyor Binaenaleyh etrafımızda bir aksaklık gördüğümüzde, dışımızda bir suçlu aramadan önce kendimize bakıp, "Acaba nerede veya neyi yanlış yaptık?" diye kendimizi kontrol edeceğiz

Problemleri çözebilmek için, sebebini doğru olarak tesbit etmeliyiz Bir hastalığı tedavi edebilmek de önce teşhisini doğru koymaya bağlıdır Bazan teşhis koyduğumuz halde tedavi edemeyeceğimiz hastalıklar da olur Toplumsal problem ve hastalıkların teşhis ve tedavisinde şanslıyız, çünkü Alemlerin Rabbi ve her şey kudret elinde olan Allah genel bir kanun olarak bunun teşhis ve tedavisini bize bildirmiş: "Toplumlar kendilerinde mevcud durumu değiştirirlerse, Allah da onların şartlarını-hallerini değiştirir" Yani Hakk Teala insanlara, problemleri karşısında, kenara çekilip Mehdi'yi beklemelerini emretmiyor, kendilerini kontrol edip, yanlış ve eksiklerini gidererek, Allah'ın bu genel kanununa göre tedavi olmalarıNI istiyor

Bu kanun genel olduğu için sadece müslümanlara değil, gayr-i müslimlere de uygulanmaktadır Sonra bu kanun daha ziyade dünya hayatı ile ilgilidir Dolayısıyla toplumlarındaki hak ve hukuk, çalışkanlık ve gayret, nizam ve intizam, bütün insanlara aynı standardın uygulanışı gibi hallerden dolayı eğer Hakk Teala kafir bir millete, dünyevi bir saadet, refah, medeniyet, güç vermiş ise, onlar bu avantajları sağlayan özelliklerini yitirmedikçe, Allah ellerindeki nimeti almayacaktır Binaenaleyh tarihteki büyük medeniyetlerin ve devletlerin çıkışı ve çöküşü, işte bu kanuna göredir ve tarih bu ilahi kanunun şahididir

Toplumların probleminin temelinde insan, yani o milleti meydana getiren fert yatmaktadır, Dolayısıyla toplumsal dertlerimizin tedavisinin başlangıç noktası insandır Nasıl her ev kapısının önünü temizlerse, sokak temiz oluyor ve sokaklar temiz olunca da bütün şehir temizleniyor ise, cemiyeti temizlemenin yolu işe şahıslardan başlamaktır Bizim anladığımız manada şahısları temizlemenin yolu da eğitimdir Cemiyeti meydana getiren fertleri veya fertlerin çoğunu, belli bir ideal çerçevesinde eğitirseniz, o ideal bu cemiyetin temel fikri olur ve bu fikir çerçevesinde bir düzene ulaşılır Fertlerin gönlünde eğitimle yer etmiş olan bu fikir, zayıflarsa ve yok olursa, onun sağladığı düzen de paralel olarak zayıflayıp yok olacaktır Bu bakımdan ulaşmak istediğiniz gayeye yönelik eğitiminizi ciddi yapmak mecburiyetindesiniz

Dünyada mümkün olan en güzel ve en insani bir cemiyet hayatı, inancımıza göre, İslam ile yaşanır Bu da İslamı topluma hakim kılmakla olur Böyle bir hakimiyet ise fertleri islam üzere eğitmek ile mümkündür Bununla kastımız, kesinlikle insanlara islamı zorla kabul ettirmek değil, bilakis akılları ve iradeleriyle, isteyerek ve canı gönülden sevgi benimseyerek, İslama teslim olup müslüman olmalarıdır Çoğu fert açısından böyle bir eğitimi başardığımız zaman, bir türlü hallolmayan problemlerimizin ya kendiliğinden veya kolaylıkla çözüldüğünü görürsünüz, Cenab-ı Allah, "O şehirlerin ahalisi iman edip, muttaki olsalar, elbette üzerlerine göklerin ve yerlerin bereket kapılarınıaçardık" (A'raf, 96) buyururken buna işaret etmektedir Hak Teala'nın "Emniyet ve huzur içinde bulunan, her yerden bol bol rızık gelen bir şehir, Allah'ın nimetlerine nankörlük edip onları inkar ettikleri için Allah onlara, yaptıkları bu kötü işler yüzünden açlık ve korku elbisesini tattırdı, giydirdi"
Kur'an-ı Kerim, toplumların kendilerinde meydana getirdikleri değişimlere paralel olarak, Allah Teala'nın onlara davranışının değiştiğini anlatırken, geçen ayetlerde de açıkça görüleceği gibi, toplumsal hadiseler ve değişimlerle tabii hadiseler arasında sık sıkıya bir bağ olduğunu gösterir Binaenaleyh yağmurun yağması ve yağmaması, bol veya az olması, tabî felaketlerin vuku bulup bulmaması gibi cemiyeti yakından alakadar eden tabiî hadiseler, inancımıza göre toplum olarak bizim hareketlerimiz ve değişimimizle alakalıdır

Ahlakî, iktisadî, askerî, siyasî, hukukî problemlerimizin altında, cemiyet olarak bizim yanlışlarımız yatmaktadır, İmam Malik'in Muvatta'ında yer alan şu hadis-i şerif, bunun peygamber dili ile güzel bir anlatımıdır: "Bir millet arasında hıyanet yaygınlaşırsa, onların kalplerine mutlaka korku ve endişe yerleştirilir Bir millet arasında zina artarsa, mutlaka onlar içinde ölümlerve tartıda hilekarlık yapan bir milletin rızkı kesinlikle azaltılır-kesilir Haksız muhakemede bulunan toplumda kan davaları yayılır Ahdini bozan kavme de Allah, mutlaka düşmanını musallat eder" (Muvatta, 1/305, Mel-Babi el-Halebi Matbaası, Mısır, 1951)

Demek ki gerek fert gerek toplum olarak hastalık veya sağlık; fakirlik ve zenginlik; zillet ve izzet; korku veya emniyet; zulüm veya adalet; düzen veya anarşi; refah veya sıkıntı; kardeşlik veya düşmanlık gibi sahib olduğumuz her hal, yine gönlümüzde ve kafamızda sahip olduğumuz fikirlerimiz, inançlarımız, niyetlerimiz, duygularımız, sevgilerimiz, zihniyetimiz ve bunların hayata yansıyan şekilleriyle yakından ilgilidir Bunları değiştirirsek, onlar da değişir Halimizden memnunsak, ahlakımıza ve inancımıza sahip olalım; değil isek sahip olduğumuz şekli ile ahlakımızı ve inancımızı değiştirelim; daha doğrusu adına sahip çıkıp kendisinden uzak durduğumuz gerçek İslam inanç ve ahlakına sahip olalım O zaman göreceksiniz ki problemler kolaylaşacak, dertler derman bulacak, hayat tatlanacak