Sahabenin Tabakaları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

BİSMİHİ TEALA

Sahabe peygamber’i (Sall

u aleyhi ve sellem) gören ve onun sohbetinde bulunan Müslümanlara verilen bir vasıftır

Temyiz yaşındaki çocuğun Müslüman olması ve bazı ibadetleri ( yedi yaşında namaz, on yaşında oruç vs) eda etmesi sahihtir

Bunu esas alan usûl âlimleri, ‘’ Bir kimsenin sahabi olabilmesi için buluğa ermiş olması şart değildir

Temyiz kabiliyetine sahip olan çocuklarda sahabi sayılırlar

’’ Demişlerdir

(Suyuti, tedribu’r-ravi, c:2, sh: 129)

Peygamber’i (Sall

u aleyhi ve sellem) doğuştan veya ârizi sebeplerden dolayı göremeyen, fakat onun sohbetinde bulunanlarda sahabi olarak vasıflandırıllar

Mesela Ümmü Mektum (radıy

u anh) ama olduğu için peygamber’i (Sall

u aleyhi ve sellem) görememiştir

Ancak sahabe-i kiram’dan olduğu sabittir

(Suyuti, tedribu’r-ravi, c:2, sh:129)

Muhaddisler sahabe-i kiramı derece, itibar ve fazilet bakımından muhtelif tabakalara ayırmışlardır

Bunların en meşhur olanı Nisaburi’nin (rahmetullahi aleyh) yapmış olduğu tasniftir

Bu tasnife göre sahabe fazilet bakımından oniki tabakaya ayrılırlar

Bunlar sırasıyla şöyledir:

Birinci tabaka: Mekke’de ilk defa Müslüman olanlar

İkinci tabaka: Daru’n-nedve üyesi olanlar

Üçüncü tabaka: Habeşistan’a hicret edenler

Dördüncü tabaka: Birinci Akabe bey’atında hazır olanlar

Beşinci tabaka: İkinci Akabe’de peygamber’e (Sall

u aleyhi ve sellem) bey’at edenler ki bunların çoğu ensardandır

Altıncı tabaka: Hicret esnasında Kuba’da Hz

Peygamber (Sall

u aleyhi ve sellem) Medine’ye girmeden önce mescidin inşası esnasında katılanlar

Yedinci tabaka: Peygamber’in (Sall

u aleyhi ve sellem) ‘’ İstediğinizi yapın muhakkak bağışlanacaksınız’’ müjdesine mazhar olan Bedir ashabı

Sekizinci tabaka: Bedir ve Hudeybiye (Hudeybiye savaşından önce) arasında hicret edenler

Dokuzuncu tabaka: Hudeybiye’de Bey’atu’r-rıdvana katılanlar

Onuncu tabaka: Hudeybiye ile Mekke’nin fethi arasında hicret edenler

Onbirinci tabaka: Mekke’nin feth edildiği gün Müslüman olanlar

Onikinci tabaka: Mekkenin fethi, Veda haccı ve diğer zamanlarda peygamber’i (Sall

u aleyhi ve sellem) gören çocuklar ve diğerleri

(Nisaburi, Ma’rifetu ulumil hadis, sh: 14,15)

Muhaddislerin yaptıkları ikinci tasnif ise rivayet ettikleri hadis sayısına göredir

Bunlar da iki gruba ayrılırlar:

Birincisi: En çok hadis rivayet edenler

Bunlarda:

5374 hadis ile Ebu Hureyre, 2630 hadis ile Abdullah b

Ömer, 2286 hadis ile Enes b

Malik, 2210 hadis ile Hz

Aişe, 1660 hadis ile Abdullah b

Abbas, 1540 hadis ile Cabir b

Abdullah, 1170 hadis ile Ebu Said el Hudridir

(radıy

u anhum ecmain) (Suyuti, tedribu’r-ravi) Bunlara ‘’Maksirun’’denilir

İkincisi: Bunların dışında kalan ve daha az hadis rivayet eden sahabilerdir

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sahabenin Tabakaları BİSMİHİ TEALA Sahabe peygamber’i (Sallu aleyhi ve sellem) gören ve onun sohbetinde bulunan Müslümanlara verilen bir vasıftır Temyiz yaşındaki çocuğun Müslüman olması ve bazı ibadetleri ( yedi yaşında namaz, on yaşında oruç vs) eda etmesi sahihtir Bunu esas alan usûl âlimleri, ‘’ Bir kimsenin sahabi olabilmesi için buluğa ermiş olması şart değildir Temyiz kabiliyetine sahip olan çocuklarda sahabi sayılırlar’’ Demişlerdir (Suyuti, tedribu’r-ravi, c:2, sh: 129) Peygamber’i (Sallu aleyhi ve sellem) doğuştan veya ârizi sebeplerden dolayı göremeyen, fakat onun sohbetinde bulunanlarda sahabi olarak vasıflandırıllar Mesela Ümmü Mektum (radıyu anh) ama olduğu için peygamber’i (Sallu aleyhi ve sellem) görememiştir Ancak sahabe-i kiram’dan olduğu sabittir (Suyuti, tedribu’r-ravi, c:2, sh:129) Muhaddisler sahabe-i kiramı derece, itibar ve fazilet bakımından muhtelif tabakalara ayırmışlardır Bunların en meşhur olanı Nisaburi’nin (rahmetullahi aleyh) yapmış olduğu tasniftir Bu tasnife göre sahabe fazilet bakımından oniki tabakaya ayrılırlar Bunlar sırasıyla şöyledir: Birinci tabaka: Mekke’de ilk defa Müslüman olanlar İkinci tabaka: Daru’n-nedve üyesi olanlar Üçüncü tabaka: Habeşistan’a hicret edenler Dördüncü tabaka: Birinci Akabe bey’atında hazır olanlar Beşinci tabaka: İkinci Akabe’de peygamber’e (Sallu aleyhi ve sellem) bey’at edenler ki bunların çoğu ensardandır Altıncı tabaka: Hicret esnasında Kuba’da Hz Peygamber (Sallu aleyhi ve sellem) Medine’ye girmeden önce mescidin inşası esnasında katılanlar Yedinci tabaka: Peygamber’in (Sallu aleyhi ve sellem) ‘’ İstediğinizi yapın muhakkak bağışlanacaksınız’’ müjdesine mazhar olan Bedir ashabı Sekizinci tabaka: Bedir ve Hudeybiye (Hudeybiye savaşından önce) arasında hicret edenler Dokuzuncu tabaka: Hudeybiye’de Bey’atu’r-rıdvana katılanlar Onuncu tabaka: Hudeybiye ile Mekke’nin fethi arasında hicret edenler Onbirinci tabaka: Mekke’nin feth edildiği gün Müslüman olanlar Onikinci tabaka: Mekkenin fethi, Veda haccı ve diğer zamanlarda peygamber’i (Sallu aleyhi ve sellem) gören çocuklar ve diğerleri (Nisaburi, Ma’rifetu ulumil hadis, sh: 14,15) Muhaddislerin yaptıkları ikinci tasnif ise rivayet ettikleri hadis sayısına göredir Bunlar da iki gruba ayrılırlar: Birincisi: En çok hadis rivayet edenler Bunlarda: 5374 hadis ile Ebu Hureyre, 2630 hadis ile Abdullah b Ömer, 2286 hadis ile Enes b Malik, 2210 hadis ile Hz Aişe, 1660 hadis ile Abdullah b Abbas, 1540 hadis ile Cabir b Abdullah, 1170 hadis ile Ebu Said el Hudridir (radıyu anhum ecmain) (Suyuti, tedribu’r-ravi) Bunlara ‘’Maksirun’’denilir İkincisi: Bunların dışında kalan ve daha az hadis rivayet eden sahabilerdir