Dünya Kadınlarından İnsan Manzaraları...

RUSYA

Adı, Zanna Kapralova Moskovanın 120 kilometre güneyindeki küçük Suzdal kentindeki bir ilkokulda müzik öğretmenliği yapıyor Aylık kazancı 100 dolar Eşini 5 yıl önce kaybetmiş ve bir daha da evlenmemiş Biri 16, diğeri 8 yaşında iki kızı var Tam dört kez kürtaj yaptırmış Bunu şöyle açıklıyor: Rus erkekleri bu konuda kadınlara hiç yardımcı olmuyorlar Sovyet rejimi döneminde bedava dağıtılmasına karşın, hiçbiri prezervatif kullanmaya yanaşmıyordu Zanna Kapralovanın birçok Rus kadını gibi hayatı işle ev arasında geçiyor Tek eğlencesi, komşularıyla zaman zaman toplanıp çay içmek ve geçmiş günlerden söz etmek Zhanna, kadının kurtuluşu mitinin, komünizm miti gibi, duvarla birlikte yıkıldığını söylüyor Oysa bu ülkede, bir zamanlar kadınlar erkeklerle eşit haklara sahipti Sovyet kadını örnek olarak gösteriliyordu Nitekim, 1963 yılında uzaya, yanında erkek meslektaşları olmadan giden ilk kadın astronot, Valentina Tereşkova adlı bir Rus kadınıydı


Meksika

Carmen Balderas de Castillo 27 yaşında Eşi ve 4 çocuğuyla birlikte, Orta Meksikadaki Guadalajara kentinde yaşıyor 15 yaşında evlendirilmiş ve 9 ay sonra ilk çocuğunu dünyaya getirmiş Hayatta iki amacı var: çalışmak ve bir ortaokul diploması almak Ancak kocası izin vermiyor Bütün gün evde oturan Carmen, sonunda kendisini İncil okumaya vermiş Şimdi Yahuda Çocukları örgütü üyesi Carmen, Meksika kadınları içinde bir istisna değil Bu ülkede ilk ve orta eğitimin parasız ve zorunlu olmasına rağmen, kadınların yüzde 80i ilkokuldan sonra eğitimini yarıda bırakıyor Kadınlar arasında okuma yazma bilmeyenlerin oranı yüzde 13 Erkeklerde ise, bu rakam yüzde 8e düşüyor Kadınlar aynı işte erkeklerden yüzde 80-55 oranında daha düşük bir ücret alıyorlar Birleşmiş Milletler Örgütünün 1997 raporuna göre, Meksikada her yüz kadından sadece 45 tanesi doğum kontrol hapını ve diğer korunma yöntemlerini biliyor Her 100000 doğumdan 112sinde anne hayatını yitiriyor Oysa bu rakam Avrupanın gelişmiş ülkelerinde 10u geçmiyor

ABD

Saat 08:00, çocukları okula bırakma 11:00, dişçiyle randevu 13:00, Julie ile lokantada buluşma 16:00, süpermarkette alışveriş 18:00, izci eğitimi Texas-Houstonlu 36 yaşındaki Patty Skeensin hayatından bir gün Baptist Kilisesinin sıkı savunucularından olan Bayan Patty, 90lı yılların tipik bir orta sınıf Amerikalı kadını Değer hiyerarşisinin en tepesinde aile yer alıyor Onun için eğlence, ailesiyle kamp yapmak, ailece televizyonda film seyretmek ve zaman zaman alışveriş yapmak İdeal kadın örneği ise Barbara Bush Onun hem iyi bir anne hem de iyi bir anneanne olduğunu düşünüyor 1920lerde oy hakkı için sokaklara dökülen, 60larda cinsel özgürlük sloganları atan ve daha sonra da kürtaj hakkını elde eden hemcinsleri feminist Amerikan kadınları için ise tek bir şey söylüyor: Onlar mı, hayatın içinde de-ğil, internet sitelerindeler Ama biz yine de onların internet sitelerini verelim

Çalışan anneler için wwwwomencom/work/best ,

kariyer sahibi kadınlar için wwwtpagcom/BWN/Products/Directoryhtml ,

çevreci kadınlar için
wwwwedoorg

ve mayın karşıtı eylemleri nedeniyle 1997 Nobel Barış Ödülü sahibi Jody Williams için wwwnobelse/announcement-97/peace97html


Brezilya

30 yaşındaki Maria dos Anjos Ferreiranın öyküsü, ne adındaki gibi melekleri (Anjos) ne de Brezilya dizilerinin kahramanlarını anlatıyor Onun öyküsü yoksulluk, dayak, acı ve şiddet dolu 7 yaşındayken annesi ve babası tarafından sokağa terk ediliyor Diğer 6 kardeşiyle birlikte 15 yaşında evleniyor, ama bir süre sonra kendisini her gün döven kocası aşırı dozda **********dan ölüyor Onun yaşadıkları her 100 Brezilyalı kadının 65inden farklı değil Bugün Brezilya halkının yüzde 40ının sığındığı favela adı verilen gecekondu mahallelerinden birinde 4 çocuğuyla birlikte oturuyor Favelalar tam bir sefalet ortamı Okuma yazma bilmeyen kadınların ülke ortalaması yüzde 16,7 iken, favelalarda bu rakam yüzde 45lere çıkıyor Bu gecekondu bölgelerinin bazılarına polis bile girmiyor Tam anlamıyla bir şiddet, ********** ve fuhuş yuvası Tam 125 Brezilya kenti favelalardaki olaylara müdahale etmek için özel polis birlikleri oluşturmuş durumda Ekmek parasını otobüs bileti satarak kazanan Marianın tek isteği, kızının üniversitede okuması ve doğum kontrol hapı kullanması Ne yazık ki ben hiç kullanmadım diyor


Guatemala

Güneş, Toliman Yanardağının arkasından sabahın beşinde yükselirken, San Antonio de Palopo kentinde yaşayan, eski Mayaların torunları kadınlar, rengârenk giysileriyle balık pazarına ve tarlalara yöneliyorlar 28 yaşındaki Lucia, içinde yaşadığı topluma isyan ediyor Bir Maya kadınının onlarca işi var Ve bunlar için ona tek kuruş öden-miyor Erkekler ise bir işte çalışıyorlar ve karşılığını alıyorlar diyor Ev işleri, mutfak ve 4 çocuğun yetiştirilmesinin dışında Lucia, Maya kültürünü yansıtan hediyelik eş-yalar yapıyor Bir düzine Maya bebeğinin karşılığında bir dolar kazanıyor Uzun yıllar süren iç savaş, Maya kadınları için tam bir felaket olmuş Tam 36000 kadın dul, 125000 çocuk babasız kalmış Bu kadınlar, ortalama ulusal gelirin 500 doların altın-da olduğu, her 2500 kişiye bir doktorun düştüğü Guatemalada, tam anlamıyla bir ölüm kalım mücadelesi veriyorlar


Çin

58 yaşındaki Gcu Yuxian, annesinden daha şanslı olduğunu düşünüyor Yunnandaki küçük evinde üç çocuğuyla birlikte yaşıyor 1960 yılından önce, bu ülkede yaşayan her kadına 5 çocuk düşerken, bugün 2 çocuğun düşmesini olumlu karşılıyor Kadınlar için bazı sınırların kalktığına, eşit haklar elde etmeye başladıklarına ve asıl önemlisi eşit işe eşit ücret sloganının hayata geçirildiğine inanıyor Rakamlar da kendisini destekliyor 1992 yılına ait bir istatistiğe göre, Çinde okuma yazma bilen kadınların oranı yüzde 70i geçmiş 1970 yılında ortalama kadın ömrü 63 yaş sınırında iken, bugün 70e çıkmış Ülkedeki evli çiftlerin yüzde 83ü doğum kontrol yöntemlerini kullanıyor Bu bağlamda Çin, yeryüzündeki en büyük ortalamaya sahip Kuşkusuz, kimileri bir devlet politikası haline getirilen doğumları sınırlama operasyonunu, özel hayata müdahale olarak görüyor Ama Yuxian, Maolu günlerin Konfüçyüslü günlerden daha iyi olduğunu düşünen bir Çin köylü kadını


Güney Afrika

Poppy, 37 yaşında, zenci, evli ve 3 çocuk annesi Irk ayrımı sisteminin çöküşünden bu yana, Johannesburgdaki bir büroda hademe olarak çalışıyor Eşi, birkaç ay öncesine kadar bir süpermarkette kasiyer olarak çalışıyormuş; ancak, beyaz patronu tarafından işten atılmış Siyah-beyaz sorunu tam olarak çözümlenmedi, ama, şimdi daha ivedi sorunlarımız var diyor Örneğin, kadın-erkek eşitsizliği belki yasalarda değil, ama, günlük yaşamdaki varlığını tüm hızıyla sürdürüyor Bugün Güney Afrika Parlamentosunun dörtte birini kadınlar oluşturuyor Sendikalarda ve kitle örgütlerinde kadınların sayısı her geçen gün artıyor Yeni rejim, eşit işe eşit ücret ilkesini benimsemiş durumda Ama Zulu ailelerinde erkeğin egemenliği var gücüyle devam ediyor Kadın, her zaman için ikinci sınıf aile üyesi Tabii bir de, bu ülkede kadınların içinde bulundukları ağır ekonomik koşullar söz konusu Kadınların üçte biri, ayda 150 dolardan az kazanan bir ailede yaşıyor Ülkedeki her 4 evden birinde içme suyu yok Her 10 kadından sadece bir tanesi ortaokul mezunu Ama umutları ve kendilerine örnek aldıkları bir isim var: Winnie Mandela

Hindistan

Mışrı Yadav ne kendisinin ne de 5 çocuğunun yaşını biliyor Okuma yazması yok Ülkenin Uttar Pradeş eyaletindeki Ahraura kentinde yaşayan Yadavı, ailesi 10 yaşındayken, 20 dolar ve bir bisikletten oluşan drahoma karşılığı evlendirmiş Hindistanda aileler, kızlarını evlendirmek için erkek tarafına drahoma vermek zorunda Amaç, kuşkusuz küçük bir kız çocuğunu vererek, drahomanın hacmini küçük tutmak Bu uygulama aslında yasadışı Ancak, ülkenin kırsal kesimlerinde hâlâ etkili UNICEFin bir açıklamasına göre, 1996 yılında 5000 kız çocuğu drahoma vermemek için kendi aile bireyleri tarafından öldürülmüş
Hindistan tam anlamıyla erkek egemen bir toplum Kız çocuklara oranla daha fazla süt ve yiyecek hakkına sahipler Doktor konusunda öncelik kesinlikle erkek çocuklarda Ülkedeki kadınların büyük bir çoğunluğu 18 yaşına gelmeden evlendiriliyor Erkeklerde okuma yazma bilmeyenlerin oranı yüzde 38 iken, kadınlarda bu rakam yüzde 66ya çıkıyor Kadınlarda ortalama yaşam süresi sadece 58 yıl Hindistan, doğum sırasında ölen kadınlar konusunda dünya birinciliğini elinde tutuyor Her 100000 ka-dından 570i doğum anında hayatını kaybediyor

Tayland

;Daha fazla para, daha büyük bir ev, yeni mobilyalar ve altın bir alyansÇiang Mai kentindeki bir inşaat şantiyesinde denetimci olarak çalışan Buaphet Kwenkaewin hayat felsefesi işte bu Ayda 80 dolar kazanıyor Tatil günlerinde pirinç tarlasında çalışan kocasına yardım ediyor ve zaman zaman başka tarlalarda gündelikçi olarak çalışıyor
Tayland bir kadınlar ülkesi 62 milyonluk nüfusun 40 milyonunu kadınlar oluşturuyor Kapitalizmin gelişmesiyle birlikte, kırsal kesimden kentlere çok hızlı bir kadın göçü yaşanmış Bu kadınların büyük çoğunluğu, sanayide düşük ücretli işçi ya da kamu dairelerinde hizmetli olarak istihdam ediliyor Son bir nokta Tayland, 500000 fahişeyle bir rekora imza atmış durumda Üstelik, yaklaşık 300000i başkent Bangkokda yaşayan bu fahişelerin yüzde 50si çocuk denecek yaşta


İtalya

Sienalı Daniela Pellegrini 44 yaşında ve 4 yıldır işsiz Çalıştığı öncü tiyatro grubu kapandığından bu yana iş bulamamış ve günlerini 6 yaşındaki kızının bakımıyla geçiriyor Tüm gelişmiş Batı Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, İtalyada da kadınların birinci sorunu işsizlik İtalyadaki işsizlerin yüzde 58ini kadınlar oluşturuyor Buna, sayıları 4 milyonu bulan ev kadınları dahil değil Gençler arasında iş arayanların içinde kadınların oranı yüzde 62 civarında Ama asıl sorun iş bulduktan sonra Birçok İtalyan kadını, erkeklerde aynı işi yapmalarına karşın, yüzde 20 oranında daha az ücret aldığını söylüyor
Cinsel konulara gelince İtalyan kadınları bu konuda büyük kazanımlar elde etmişler Bütün hamile kadınların bakımını devlet karşılıyor ve her kadın hastanelerde doğum yapma hakkına sahip İtalyan çiftlerin yüzde 32si doğum kontrol yöntemlerini, yüzde 46sı ise doğal korunma yöntemlerini kullanıyor Kadınlarda ortalama yaşam süresi 81 yaşına kadar çıkmış Erkeklerde ise bu rakam 75,1 İtalyada okuma yazma bilmeyen kadın yok ve yüksekokul mezunlarının yüzde 62si kadın Ancak İtalyan kadınları doğum yapmıyorlar Ülkenin bugün 57,2 milyon olan nüfusunun, 2025 yılında 51,7e düşeceği tahmin ediliyor Oysa çocuk bakımı konusunda İtalya çok ileri bir ülke Birçok gelişmiş toplumda kadınlara tanınan doğum öncesi izinden, İtalyada erkeklerde yararlanabiliyor Ama, şimdiye kadar evli erkeklerin sadece yüzde 2,8i bu haktan yararlanmak için başvurmuş

Japonya

Bahçe içinde bir villa İki parlak çocuk Eve ayda 3000 dolara yakın para getiren, sadık bir koca Ama, 46 yaşındaki Tokyolu Sayo Ukita, bütün bunlara rağmen mutlu değil Evlenmek üzere işinden ayrılmak zorunda kalmış ve bu yüzden çok pişman Yalnızlıktan müthiş sıkılıyor; kocasının izni olmadan anne ve babasını bile ziyarete gidemiyor Kişi başına yüksek bir ulusal gelire sahip, bu, yeryüzünün teknoloji cenneti toplumunda ne yazık ki kadınların söz hakkı hâlâ yok Ülkede doğum kontrol hapı kullanmak yasak olduğu için hamileliklerin yüzde 27si kürtajla sonuçlanıyor Üniversitede okuyan kadın sayısı erkeklerin tam yarısına eşit Ülkedeki üst düzey yöneticilerin sadece yüzde 18i kadın Parlamentodaki kadınların yüzdesi ise 15i bile bulmuyor Kısacası, Japonya zengin, huzurlu, ama mutsuz kadınlar ülkesi


Haiti

Ona, başkent Port de Princein birkaç kilometre güneyindeki küçük köyde, 41 yaşında olmasına karşın Dentes Ana diyorlar Kocası ve dört çocuğunun nafakasını o çıkarıyor Her gün üç uzun yolculuk yapıyor Birincisi eve içilebilir su taşıdığı çeşmeye, ikincisi tarlalara, üçüncüsü ise soğan satmak için Hinche kasabasındaki pazar yerine Ayda yaklaşık 15 dolar kazanıyor Bu para bile Haitili soyguncuların iştahını kabartmış Köy yolunda, tam dört kez eli bıçaklı kişilerin saldırısına uğradığını söylüyor
Dentes Ananın öyküsü sıradan bir Haitili kadın öyküsü O da diğer kadınlar gibi yoksul Bu ülkede yıllık kişi başına düşen ortalama ulusal gelir 90 dolar Erkeklerin yüzde 47si, kadınların yüzde 57si okuma yazma bilmiyor Köylerdeki tek saygın kişi, vodoo ayinleri düzenleyen yaşlı büyücü Ülkede her 10000 kişiye bir doktor düşü-yor Kadınlar hiçbir doğum kontrol yöntemini kullanmıyorlar ve çoğu zaman sağlıksız koşullarda kürtaja başvuruluyor


Ürdün

Leyla, Ammanın kenar mahallelerindeki iki gözlü apartman dairesini 5 çocuğu, kocası ve kayınvalidesiyle paylaşıyor Filistinin Nablus kentinde doğmuş Olaylar nedeniyle ailesi Ürdüne göç etmiş Kocası Ali, Gençlik Bakanlığında şoför olarak çalışıyor ve ayda 250 dolar kazanıyor Leyla bedevi bir aileden gelmesine karşın, kent yaşamına uyum sağlamış ve hayatını çocuklarının eğitimine adamış Ürdün, diğer Arap ülkelerine oranla çok daha ılımlı diyor Örneğin, kocası Ali örtünmesine karşı Ona göre, insanın inancı içinde Gerçekten de Ürdün, kadının göreceli olarak bazı haklar elde ettiği ender Arap ülkelerinden biri Ancak, ülkede namus hâlâ dokunulmaz bir tabu Ürdün Asayiş Bakanlığının raporlarına göre, yılda yaklaşık 1000 kadın zina yaptıkları ya da kocalarını aldattıkları nedeniyle öldürülüyor


Küba

Eulina Costa Aluis, 38 yaşında, dul İki çocuğunun tüm yükü omuzlarında Ama, hayata sarılan ve yılmayan bir kadın Ailesinden kalan evinde kuaförlük yapıyor Seçimini iyi yapmış Çünkü, kuaförlük Kübada oldukça kazançlı bir meslek Ülkede şampuan kullanma geleneği olmadığı, su ve elektrik sık sık kesildiği için, insanlar başlarını yıkama ihtiyacını kuaförde karşılıyor Eulinanın evinde bir video, bir televizyon var Çocuklarıyla haftada iki gün et yiyebiliyor Asıl önemlisi, boşandığı kocasının bıraktığı eski bir Amerikan otomobilini tamir ettirip çalıştırmayı başarmış
Küba Devriminin ilk yıllarında kadınların konumu oldukça iyiymiş 1995 yılına kadar ülkedeki mühendislerin ve üniversite doçentlerinin yüzde 50si, doktorların yüzde 60ı kadınmış Ancak, son yıllarda kadın nüfus içinde işsizliğin çok arttığı söyleniyor Bunun en trajik sonucu ise, ülkede özellikle üniversite mezunu fahişe sayısının hızla artması

Mali

Pama Kondo, 34 yaşında, 5 çocuğu var Fatma Ture, 28 yaşında 4 çocuğu var Bu iki Malili kadının ortak yanları ise, aynı kocayı, Süleymanı paylaşmaları Bunda şa-şılacak bir şey yok Çünkü, Malide kadınların yüzde 45i, varlığını çokeşlilik koşullarında sürdürüyor Üstelik bundan pek o kadar rahatsız değiller İkinci bir kadının, çok sayıdaki işin bir bölümünü üstlendiğini söylüyorlar
Malide kadınların durumu çok geri Yüzde 77si okuma yazma bilmiyor Ülkede her 67000 kişiye bir doktor düştüğü için, en küçük bir sağlık kontrolünden geçmiyorlar Her 100000 doğumda 2000 kadın hayatını kaybediyor Her 1000 çocuktan 180 tanesi daha üç yaşına basmadan ölüyor Doğan tüm çocukların üçte biri, ne yazık ki 5 yaşını göremiyor 1997 yılındaki 7 milyon dolarlık uluslararası yardım sayesinde, bugün halkın sadece yüzde 47si içme suyuna kavuşmuş Hükümetin, 1992 yılında kadınları hor gören bazı yasaları iptal etmesine karşın, cinsel ayrım tüm gücüyle varlığını koruyor Üstelik tüm yasaklara karşın, kadınların sünnet ettirilmesi, özellikle kır-sal kesimde her dört kız çocuğundan üçünde görülüyor



Etiyopya

Zenebu, 18 yaşındayken yabancı bir erkek tarafından dağa kaçırılıp tecavüze uğramış Önce kendisini öldürmeye denemiş, ama sonra korkmuş Ailesi lanetli olduğu için kendisini eve almamış, bahçede kalmasını istemiş Bir süre sonra, evlerine Getu adında bir kişi gelmiş Zenebuyu kaçıranın kendisi olduğunu söyledikten sonra, yaptığını telafi etmek için evlenmek istediğini söylemiş Zenebunun ailesi iki keçi karşılığında kızı adama vermişler Zenebu ve Getu bugün evli 29 yaşındaki Zenebunun tam 5 çocuğu var
Etiyopyadaki evliliklerin yüzde 50si böyle kaçırma olaylarıyla başlıyor Hükümet, kadının durumunu iyileştirmek için zaman zaman kırsal kesimde bilgilendirme; kampanyaları düzenliyor 7 yıl önce kadınlara doğum kontrol hapı dağıtılmış, ama yerel halkın tepkisi nedeniyle bu uygulamaya son verilmiş Etiyopyada kadınların çok azı, iki doğum arasında âdet görme şansına sahip Çünkü, sürekli doğum yapıyorlar Hükümet, bir süre önce çıkardığı yasa ile kadınların sünnet ettirilmesini yasaklamış Ancak, uygulama bütün şiddeti ve vahşetiyle sürüyor Bu işlem, köylerde, sağlıksız koşullarda yarım dolar karşılığında yapılıyor Etiyopyada sadece erkekler hasta olduklarında kliniklere gidiyorlar Kadınlar için hastaneye gitmek ve bir doktor önünde soyunmak günah kabul ediliyor


Türkiye

Ödemiş, Elmabağı köyünde yaşayan Fadime Nine, zamanının büyük bir kısmını elma, ceviz ve kestane toplayarak, sonra da bunların pazarda satılması için hazırlık yaparak geçiriyor Ama o, yaşadığı köyde bir devrim yaratmış Görücü usulüyle evlenme oranının yüzde 62 olduğu bir ülkede, yine kestane toplarken gördüğü Osman Amcayla evlenmek için büyük mücadeleler vermiş Sonunda isteğini babasına kabul ettirmiş, hem de 17 yaşındayken Bugün Türkiyede kadınların yüzde 77,9u, 15-21 yaş arası evleniyor
Hane Halkı İşgücü Anketine (1999) göre iktisadi açıdan faal olabilecek kadınların yüzde 29,7si işgücüne katılıyor 1955te bu oran yüzde 72ydi; azalmanın nedeni ise, tarımın egemen olduğu bir ekonomik yapıdan, sanayinin egemen olduğu bir yapıya geçiş şeklinde açıklanıyor Fadime Nine okula gidememiş Ancak, 6 çocuğunun da okuması için elinden ne gelirse yaptığını söylüyor 15 yaşından büyük her 100 kadından 23ü, bugün okuma yazma bilmiyor Laf arasında, Bugünkü aklım olsaydı bu kadar çocuk doğurmazdım diyor Türkiyede doğum kontrol hapı kullanan kadınların oranının sadece yüzde 7 olduğu düşünülürse, aile planlaması konusunda daha çok çalışmaya ihtiyaç olduğu kesin



Mete TÜRKBEN
Kaynak: focusdergisicomtr