Cumhuriyet Dönemi > Türkiye Cumhuriyeti'nin Temeli Kültürdür > Atatürk İnkilapları; Bir Kültürel Reform > Atatürk Kültür İnkılabı >

Atatürk'ün temel siyasî yaklaşımı inkılâplar yoluyla millîleşme ve
batılılaşma yönünde köklü bir değişimi gerçekleştirmektir Atatürk döneminin
kültür ve eğitim politikasını inceleyen Ali Ata Yiğit şöyle diyor:
Atatürk
inkılâpları, temelde kültürel yapının yeni baştan inşa edilmesi hareketidir Bu
bakımdan bütün inkılâplar, doğrudan veya sonuçları itibarıyla, kültür
politikasının kapsamında mütalaa edilebilir Tevhid-i tedrisat kanunu veya Harf
İnkılâbı, kültür açısından özel bir önem taşımakla birlikte, diğer inkılâplardan
daha özel bir önem taşımakla birlikte diğer inkılâplardan bağımsız bir zeminde
değildir

Bütün inkılâplar millîleşme ve batılılaşma yönünde bir değişiklik
getirmiştir Bu değişikliklerin toplamına sosyolojik olarak kültür değişmesi
denilebilir Değişiklikler devlet gücü kullanılarak gerçekleştirildiği için bu
tür kültür değişmelerine mecburî kültür değişmesi denilmektedir































Bir kültür
inkılâbı olarak da görülen Atatürk inkılâplarını Ali Ata Yiğit'in tasnifiyle
buraya aktararak inkılâplara daha yakından bakmaya çalışalım
1 Kasım 1922 Hilâfetin saltanattan ayrılarak, saltanatın kaldırılması

29 Ekim 1923
Cumhuriyetin ilânı 3 Mart 1924 Hilâfet ile Şer'iye ve Evkaf Vekâletlerinin
kaldırılması Tevhid-i Tedrisat Kanunun kabulü

25 Kasım 1925 Şapka İktisası (Giyilmesi) Hakkında Kanunun kabulü

30 Kasım
1925 Tekkelerin, zaviyelerin ve türbelerin kapatılması ve bunlarla ilgili
birtakım unvanların yasaklanması

26 Aralık 1925 Milletlerarası takvim ve saatin
kabulü

17 Şubat 1926 Batıdan çeviri yoluyla hazırlanan Türk Medenî Kanununun
kabulü

Mart 1926 Dârülelhanda alaturka musiki eğitiminin kaldırılması


1927 Orta
öğretimde karma eğitime geçilmesi

16 Nisan 1928 Anayasadan Türkiye Devletinin
dini; din-i İslâmdır maddesinin kaldırılması

24 Mayıs 1928 Milletlerarası
rakamların kabulü

1 Kasım 1928 Yeni alfabenin kabulü

1 Eylül 1929 Okullarda
Arapça ve Farsça derslerinin kaldırılması



1930 İmam-Hatip okullarının bütünüyle
kapanması ve orta öğretimden din derslerinin kaldırılması

3 Nisan 1930 Mahallî
seçimlerde kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi

15 Nisan 1931 Türk
Tarihi Tetkik Cemiyetinin (Türk Tarih Kurumu) kurulması

19 Şubat 1932
Halkevlerinin kurulması

12 Temmuz 1932 Türk Dili Tetkik Cemiyetinin (Türk Dil
Kurumu) Kurulması

18 Temmuz 1932 Ezanın Türkçe okunması

31 Mayıs 1933 İstanbul
Dârülfünununun kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesinin kurulmasına dair
kanunun kabulü Bu reform kapsamında İlâhiyat Fakültesinin yerine İslâm
Tetkikleri Enstitüsünün kurulması



21 Haziran 1934 Soyadı Kanununun kabulü


26
Kasım 1934 Efendi, Bey, Paşa gibi lâkap ve unvanların kaldırılması

3 Aralık 1934
Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanunun kabulü

5 Aralık 1934 Milletvekili
seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi

1935 Köy okulları
hariç ilk öğretimden din derslerinin kaldırılması



1937 Lâiklik ilkesinin
anayasada yer alması




Atatürk inkılâpları, özü itibarıyla, milliyetçi ve
medeniyetçi bir bakış açısının ürünüdür Peyami Safa, Türk İnkılâbına Bakışlar
adlı klâsik eserinde, inkılâpların bu ilkelere icra edilebileceğini ve bu
şekilde tasnif edilebileceğini kaydediyor





















Milliyetçilikten Doğma Milliyet Hareketleri
Medeniyetçilikten Doğma İnkılap Hareketleri