İki İrmakta Gelişen Uygarlik

Mısır'da Nil vadisinde gelişen uygarlığın yanı-sıra, Dicle ve Fırat ırmakları havzasında da başka bir büyük uygarlık gelişmekteydi Göçebe koyun ve sığır çobanlan olan Sümerler bu iki büyük ırmağın deltasında zengin site devletleri kurdular MÖ 3500 yıllarında Ur, Lagaş ve Uruk gelişti Bunlar bataklıkları kurutup kurak alanları sulayarak, verimli tarım alanları elde ettiler Sümeriter'in çevresinde daha birçok başka devlet vardı Bunların en önemlileri Asurlular,Hititler, Elamlılar, Amoriteler ve İbraniler'di
Önce Ur öbür siteler üzerinde üstünlük kazan dı Sonra MÖ 2400 yıllarında Lagaş Ur'un yeri ni aldı Bir sonraki yüzyılda Sargon Akad'ı kurdu ve Sümerliler'le komşularını istilâ etti Sargon büyük bir imparatorluk kurarak sümer uygarlığı nı bütün ovaya yaydı Bu parlak kalkınma ve ge nişleme dönemi MÖ 2000 yıllarında sona erdi Amoritler yönetimi ele geçirerek güzelliğiyle ünlü Babil kentini kurdular; büyük bir yönetici olan Hamurabi'nin önderliğinde yasal bir hukuk dev letinin temellerini attılar
MÖ 1097 yılında o çağ dünyasının en güç lü askeri devleti olan Asurlular kuzeyde egemen liklerini ilân ettiler Asur krallarından biri olan Sennecherib, bilinen ilk su yolu kemerlerinden birini yaptırdı Bu su yolu kemeri Ninova kentine su taşıyordu Asur İmparatorluğu Asurbanipal (668-626) zamanında görkeminin ve kültürünün doruğuna erişti Ancak, Asurbanipal'in ölümün den kısa süre sonra Ninova Keldaniler'in eline düştü (MÖ 612) Nabukadnezar'ın başkanlığın nderleri Musa'nın ardından giderek sonunda "Vaad Edilmiş Topraklar"a, yani Filistin'e vardı lar Orada Kenanlılar la karşılaştılar Şair bir kral olan Davud bu iki ulusu birleştirdi Ancak ara dan daha bir yüzyıl bile geçmeden, krallık yeni den İsrail ile Yahuda olmak üzere ikiye bö lündü Kuzeydeki krallık olan İsrail'i Asurlular yıktı, ahalinin çoğunu da tutsak aldılar MÖ 586 yılında da güneydeki krallık olan Yahuda Kelda niler'ce yıkıldı; ahalisi Babil'e sürüldü Babil MÖ 538 yılında Persler'in eline geçince, tutsak İbraniler'in yurtlarına dönmesine izin verildi Ne var ki İbraniler bundan sonra da çeşitli istilâlar dan kurtulamadılar; sırasıyla Persler'in, Yunanlı-lar'ın, Mısırlılar'in, Selenkosların ve Romalılar'm efendiliğini kabul etmek zorunda kaldılar