Cevat Dereli - Ressam

Cevat Dereli - Ressam

Rüştiye ve İdadi'de okuduğu yıllar­da, resim sanatına ilgi duyan ve res­sam Nazmi Ziya'nın özendirmesiyle Sanayi-i Nefise Mektebi'ne (Güzel Sanatlar Akademisi) giren Cevat Dereli, resim konusundaki ilk bilgi­leri, atölye hocası Hikmet Onat'tan aldı; bir yıl sonra da İbrahim Çallı' nın yanında çalışmaya başladı Os­manlı Ressamlar Cemiyeti'nin (Gü­zel Sanatlar Birliği) grup sergilerine katıldı; cumhuriyetin ilan edildiği sı­ralarda yakın arkadaşlarıyla Yeni Resim Cemiyeti'ni kurdu 1923'te Maarif Vekâleti tarafından açılan Avrupa yarışmasını kazanarak Pa­ris'e gidip, 1928 yılına kadar, Julian Akademisi'ndeki Paul Albert Laurens atölyesinde öğrenim gördü Türkiye'ye dönüşünde, ilk sergileri­ni Ankara Etnografya Müzesi'nde düzenleyen Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliği'ne katılan, aynı zamanda da Nazmi Ziya atölyesinde yardımcı öğretmen olarak göreve başlayan, 1932'de Akademi'den ay­rılarak, yedi yıl Tıp Fakültesi'nde desinatörlük yapanbir ara Resim ve Heykel Müzesi'nde de görev alan sanatçı,Fransız Leopold Levy'nin Aka­demi'de giriştiği yenileştirme hare­ketleri sırasında, göreve çağrılarak Çallı atölyesinde öğretmenlik üstlen­di (Çallı'nın 1947'de emekliye ayrıl­masından sonra atölye hocalığını tek başına yürüttü) Düzenlenen yurt gezilerine katılarak Sinop'a gi­dip, orada yaptığı resimlerle 1939' da birincilik kazandı Ertesi yıl dü­zenlenen 2 Devlet Sergisi'nde Pey­zaj adlı tablosuyla bir birincilik daha aldı 1956 yılında Venedik İki-yıldabir Sergisi'ne, Paris, Amsterdam, Moskova, vb sergilerine katıl­dı 1958'de Brüksel'de düzenlenen 50 Yıllık Modern Sanat Sergisi'ne, Türkiye'den Zeki Faik İzer'le birlik­te seçilerek girdi Belçika'daki "Sa­nat ve Çalışma" konulu uluslararası sergiye Balıkçı adlı kompozisyonunu verdi Avrupa'nın sanat merkezle­rinde gezdirilen çağdaş Türk sanatı sergilerinde yapıtları yer aldı Son­radan İstanbul Resim ve Heykel Mü­zesi arşivine kaldırılan portre de­senleriyle Akademi salonlarında ilk kişisel sergisi 1970 yılında düzenlen­di 1976'dan günümüze kadar İstan­bul'da çeşitli kişisel sergiler açtı 1977'de Sedat Simavi Vakfı birinci­lik ödülünü, Zühtü Müridoğlu'yla paylaştı

SANATI
Cevat Dereli'nin sanat yaşamı, 1930 yıllarına doğru Müstakiller Grubu' aun ortak hareketiyle başlamış, 1950 yıllarında içerik yönünden yö­resel bir anlayışa, biçim yönünden lekeci bir duyarlığa bağlı olarak sü­rekli bir gelişme evresi geçirmiştir İlk resimleri kübist çizgi ve hacim et­kilerini düşündürmekle birlikte, kü­bizmin katı kuralcılığım yöresel bir bakış ve değerlendirmeyle kırma ça­basına yöneliktir Bu çaba, sonraki resimlerinde daha da belirgin bir görünüş kazanacak olan, özgün ve kişisel kalma amacının somut belir­tilerinden biridir Cevat Dereli, içinde figürlerin hareketli bir ortam yaratacak biçimde yer aldığı bir peyzaj ressamıdır Bu peyzaj, yaşanan çevrenin canlı izle­nim ve anılarını içerir, hazır biçim kalıplarına dayanmaz, renkçiliğin leke değerleriyle yüklüdür Konak ve kaplıcalar, ekmeğini denizden ve topraktan kazanan iddiasız insanla­rın renkli yaşamları, sokak fotoğ­rafçıları önünde resim çektiren Karadeniz köylüleri, sandalın kü­reklerine yapışmış balık avcıları, tablalarına balık istiflerinin dizildi­ği balık satıcıları, kasaba meydan­ları, faytonlu kıyı kasabaları, sakin yazlıklar, kıyıya çekilmiş sandallar, ilgi duyduğu ve içten bir anlatımla yoğurduğu konulardır Figürler, ço­ğunlukla işlek bir fırça darbesiyle sürülmüş uçuk bir mavi, nefti, gri ya da yeşil bir leke üstünde, eski "hat" ustalarının kıvrak dokunuşlu çizgile­riyle yer alır Yüzey ve derinlik, sa­tıh ve perspektif, Dereli'nin resimlerinde birbirini tamamlayan, birbiri içine geçmiş değerler olarak yer alır İyimser ve yumuşak bir görün­tüleme tutkusu, kendiliğinden oluş­muş izlenimi veren rahat bir anla­tım, eski Karagöz tasvirlerini anım­satan ince bir figürcülük beğenisi, gerçekle efsaneyi bağdaştırmaya çalışan çekici bir resmetme aşkı, renkçilikte anlamını bulan zengin bir gönül coşkunluğu, Dereli'nin sanatı için ilk akla gelebilecek sap­tamalardır Yeterince duygulu, çev­reye ve insanlara açık, şiirsel de­ğerlerle yüklü olan Dereli'nin resim­leri, çağdaş Türk sanatının seçkin ve kişilikli örnekleri arasında yer alır