Ali Sait Akbaytugan

Büyük Kafkas sürgününde Anadolu'ya göç ederek Manyas yöresine yerleşen bir Vubıh ailesindendir 1872 yılında Hacıosman (Hunce Hable) Köyü'nde doğdu 1877-1778 Osmanlı-Rus Savaşı'na Çerkes Gönüllü Kuvvetleri ile katılmış olan Hunc Kasbolet Bey'in oğludur Harbokulu'nu 1896'da ve Harp Akademisi'ni 1898'de bitirdi Osmanlı-İtalyan Savaşı'na 1911 ve Balkan Savaşları'na 1912-13 yıllarında katıldı Birinci Dünya Savaşı'nda Yemen cephesinde İngilizlere karşı gösterdiği üstün başarılar nedeniyle tümgeneralliğe yükseltildi 1918'de Mondros Silah Bırakışması'nın imzalanması üzerine Osmanlı Hükümeti'nin emriyle, Aden'de kuşatmış olduğu İngiliz birliklerine teslim olmak zorunda kaldı


Esaretten döndüğünde 25 Kolordu Komutanlığı'na getirildi ve 1919'da İstanbul Muhafızı oldu Bu görevi sırasında Kuvay-ı Milliye'yi destekledi 14 Kolordu Komutanı Yusuf İzzet Paşa (kayınbiraderidir), Mareşal Fuat Paşa, Mareşal Berzeg Zeki Paşa, Big Ahmet Fevzi Paşa, Karzeg Salih Paşa gibi ileri gelen hemşehrileriyle işbirliği içinde, Anadolu'daki Kafkas göçmenlerinin karşı ihtilal hareketlerine katılmalarını engellemeye çalıştı İstanbul'daki birçok kişinin Ahmet Anzavurun güçlerine katılmak üzere Anadolu'ya göçmelerini önledi Anadolu ihtilalini destekleyen tutumu nedeniyle 16 Mart 1920'de İstanbul'u işgal eden İngilizler tarafından tutuklanarak Malta Adası'na sürgün edildi TBMM adına Bekir Sami Bey tarafından imzalanan Londra Anlaşması uyarınca serbest bırakıldığında Rauf (Orbay), Hatko İsmail Canbulat, Mürsel Baku (Paşa) gibi arkadaşları ile birlikte Ankara'ya giderek TBMM Ordusu'na katıldı Komutanlık görevi yanında Elviye-i Selase Soruşturma Kurulu Başkanlığı yaptı


Abhazca, Almanca, İngilizce, Fransızca ve Arapça'yı biliyordu"Çester Projesi Hakkında Bazı Tenkidat ve Mütealaat (1923)" adlı bir kitabı da vardır Çerkeslerin ilk kitap yazarlarından Hayriye Melek Hunc'un ağabeyidir 5 ve 6 dönem milletvekilliği yaptı 1950 yılında İstanbul'da vefat etti İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilmiştir


TERFİ TARİHLERİ:


28 Ocak 1896’da Teğmen,

16 Mart 1897’de Üsteğmen,

25 Aralık 1898’de Yüzbaşı (Kurmay),

4 Şubat 1901’de Kıdemli Yüzbaşı,

22 Ağustos 1907’de Binbaşı,

27 Nisan 1911’de Yarbay,

26 Ocak 1913’te Albay,

14 Aralık 1915’te Mirliva (Tümgeneral),

1 Eylül 1923’te Korgeneral,

30 Ağustos 1927’de Orgeneral


ASKERİ GÖREVLERİ:


25 Aralık 1898’de Genelkurmay başkanlığı 5 nci Şube’de,

14 Eylül 1899’da 2 nci Ordu Kurmay Heyeti’nde,

7 Ekim 1901’de Genelkurmay’da görev yaptı

17 Mart 1904’te 24 ncü Redif Tümeni Kurmayı,

22 Ağustos 1907’de 46 ncı Alay 1 nci Tabur Komutanı oldu

6 Mayıs 1909’da Genelkurmay 3 ncü Şube’de,

7 Ağustos 1909’da Fabrikalar Komisyonu’nda,

16 Ocak 11912’de Anadolu Demiryolları Hat Komiserliği’nde,

28 Ocak 1912’de Anadolu Demiryolları Hat Komiserliği Menzil Genel Müfettişi,

26 Ocak 1913’te 39 ncu Tümen Komutanı,

8 Aralık 1918’de Yemen’de İngilizler’e esir oldu

9 Eylül 1919’da esaretten İstanbul’a döndü

6 Ekim 1919’da 25 nci Kolordu Komutanı ve İstanbul Muhafızı,

16 Mart 1920’de İngilizler tarafından tutuklanarak Malta’ya sürgün edildi

31 Ekim 1921’de Malta’dan dönüşte, İnebolu’ya geldi ve Kurtuluş Savaşı’na katıldı

20 Aralık 1921’de Evliye-i Selâse Soruşturma Kurulu Başkanı,

10 Ağustos 1922’de Askeri Yargıtay Başkanı,

2 Eylül 1922’de 9 ncu Kolordu Komutanı,

6 Aralık 1922’de Doğu Cephesi Komutan Vekili,

4 Ekim 1924’te 4 ncü Kolordu Komutanı,

13 Kasım 1924’te 1 nci Ordu Müfettişi,

22 Kasım 1933’te 3 ncü Ordu Müfettişi,

24 Ağustos 1935’te Askeri Şuâ Üyesi oldu

14 Temmuz 1937’de emekliye ayrıldı


KATILDIĞI SAVAŞLAR:


1911- 1912 Osmanlı- İtalya Savaşı,

1912- 1913 Balkan Savaşı,

1914- 1918 Birinci Dünya Savaşı,

1919- 1922 Kurtuluş Savaşı ( 3 Kasım 1921’de katıldı)



Alıntıdır