Hadewijch

Hayatı :
Hadewijch'in yaşamına dair , neredeyse hiçbir şey bilinmemektedirOnun hakkında kesin olan tek gerçek , 13 yüzyılın ilk yarısında , Hollanda'nın güneyindeki Brabant bölgesinde yaşamış olduğudurSoylulukla ilgili bilgi ve görgüsüne bakılırsa ; onun , soylu bir aileden geldiği varsayılabilir
Hadewijch'in yaşadığı çağda , yazı yazmanın öğretildiği ve yazılanların saklandığı yerler olan dini topluluklar ve manastırlar , birer kültür merkeziydiHadewijch , Nivelles'deki bu tip manastırlardan birinde yaşamaktaydıAyrıca , 12 yüzyılın başında Hollanda'da kurulmuş olan Laik Hemşirelik Örgütüne e üye olmuştur
Hadewijch , ortaçağ kadın mistiklerinden olan ; Hildegard von Bingen , Elisabeth von Schönau , Gertrud von Helfta , Mechtild von Hackborn ve Sienalı'lı Catherina'dan daha çok tanınmış ve eserleri daha çok ön plana çıkmıştır
Eserleri :
1) Uyaklı çift dize ve kıtalardan oluşan şiirler :
Hadewijch'in bu şiirleri 45 adettirÖlçülü ve akılcı olan şiirlerin çoğu , bir kır manzarasının betimlendiği , kısa bir parçayla başlarŞair , bu parçada , bahara ya da havanın durumuna dair birkaç dizeyle , konuyu ve şiirin temel taşı olan ruh durumunu anlatır
Onun "Doğada Gezinti" adlı şiirinde , ilk üç dize , uyak düzeninin dışında kalıp , şiire ; yapısal olarak da , belirgin biçimde bir giriş niteliği katmaktadırParçada , 6 kez yinelenen "yeni" sözcüğü , Hadewijch'in anahtar sözcüklerinden biridir ve sıklıkla ; "Doğru" , "Gerçek" ikinci anlamlarını da içerir
Hadewijch , Provanslı şiirlerinden etkilenmiş ve onların kıta yapılarını yenilemiştirOnun , kıta biçiminde yazılmış bu şiirlerinde ; ruhla tanrı arasında hiçbir aracı kabul etmediği görülürHadewijch , dinsel sadaka (Kefalet) konusundan da asla söz etmez
2) Mektuplar :
Hadewijch'in mektupları 31 adettir ve onun kendi teolojisini ortaya koyarOnun anlayışının özü , çağdaşı olan şair Beatrijs'inkiyle benzerdirOna göre , Tanrı tarafından kendi imgesinin bir yansıması olarak yaratılmış olan ruh ; ilahi aşka , bütünüyle boyun eğme ve sofuca kendinden geçme yoluyla , Tanrı'yla yeniden bir olmaya çalışmaktırBu ilahi aşk ve ona aracılık eden arzu , onun eserinin omurgasını oluşturur
Hadewijch , bu ilahi aşkı , "Minne" sözcüğü ile tanımlarAncak , "Minne" sözcüğünün kesin bir tanımını yapmak zordurKimi yerde Tanrı aşkı , kimi yerde Tanrı'nın kendisi , başka bir yerde kutsal ruh ya da salt ruh anlamına gelmektedir"Minne" sözcüğünün bu kadar çok karşılığı olması , karışık ve bulanık düşüncenin belirtisi değil aksine ; bu anlamların , aynı şeyin farklı yönleri olmasıdırHadewijch , "Minne" 'nin kendi üzerindeki etkisine , sıklıkla tensel tanımlarla ve kösnül anlatımlarla dile getirir
Bu mektuplardan , şairin ; yönetmeye ve öğüt vermeye alışkın , güçlü bir kişiliği olduğu anlaşılmaktadırKendine , asla katıksız ve saf bir kadın demeyen ve sanatını küçümsemeyen , başına buyruk bir kadındır oAyrıca , onun mektuplarından , bir hemşire örgütünün ruhsal lideri olduğu da anlaşılmaktadırBu topluluğun edimsel ve ruhani özerkliğinin , Hadewijch'in doğuştan gelen liderlik niteliğini ve düşünce özgürlüğünü desteklemiş olduğu söylenebilir
3) Düşler :
Düşler , düz yazı olarak kaleme alınmıştır ve 14 adettirYazar , bu eserinde , mistik imgeleminin tüm gücüyle , kıyamet günü inancından esinlenirAyrıca , mektuplarında kullandığı "Minne" kavramını bu eserinde de kullanırHadewijch'in bu sözcükten söz ederkenki tutkusu ve coşkusu ; onun , bu eserini , Batı Avrupa orta çağ edebiyatında öne çıkaran bir özelliktir
Eserin , göze çarpan özelliklerinden bir diğeri ise ; arzularına rağmen aklın kılavuzluğunu benimseyerek , kendisini , "Minne" 'ye zamanından önce boyun eğmekten alıkoymuş olmasıdırOna göre, Tanrı'ya giden yolda ; akıl , ruha kılavuzluk etmelidirBu anlayış , onun eserine , güçlü bir analitik ve entellektüel derinlik katarak ; eseri , diğer mistik yazarların eserlerinden ayırır
Eserin bütünlüğüne bakıldığında , dili sadedirİmge ve ikincil anlamlar çok az kullanılmıştırBuna karşılık , eserde , Hadewijch'in karmaşık duygularını sözcüklere dökmek ve tanımsız olanı anlatmak için kullandığı bu dil , modern şairleri bile kıskandıracak derecede çarpıcıdır
"7 Düş" 'te ; dev bir kartal , mihraptan uçarak , şaire Tanrının gelişini haber verirTanrı , genç bir adam şeklinde gelirÖnce , şairle söyleşir ; daha sonra , onu kucaklarŞair , Tanrı'yla olan bu mistik birleşmeyi fiziksel terimlerle tanımlar ve betimlerBu fiziksel ve ruhsal aşk deneyimi , Orta çağın dinsel yazarlarının sıkça işlemiş oldukları bir motiftir"9 Düş" 'te ise , "Kraliçe Akıl" ve onun önünde giden 3 genç kadın betimlenirBu düz yazıdaki kozmik imgeler , esere ; şaşırtıcı derecede modern bir ivme kazandırmaktadır

Sanatı :
Hadewijch'in eserleri , Fransız ruhçuluğunu derinden etkilemiş , Fransız lirizmini besleyerek , din dışı lirik şiirin geleneksel temalarını tümüyle korumak kaydıyla , daha incelikli şiirsel bir sanata ve mistik bir lirizme dönüştürerek ; ona , daha yüce ve daha kişilikli bir anlam katmıştırÖte yandan , onun , zaman zaman coşku ve ümitsizlik durumu arasında gidip gelen tutkulu karakteri ; bu şiirsel anlayışa , otantik bir hava katmıştır
Onun aşka dair mistisizminde , aklın rolünün daima ağır bastığı görülürYeni - Platoncu gelenek içinde , Hadewijch'in Tanrı'yla kurmaya çalıştığı birlik düşüncesi ; yaratılış eylemiyle birlikte Tanrı'yla bağlarını koparmış olan ruhun , yaratana bir geri dönüşüdürBu geri dönüş ruhun ülküsel anlamda , sonsuza dek dinlenişini ve esenliğini simgelemektedirBu yeni-Platoncu ülkü yüzündendir ki , Hadewijch'in Ortadoks'luğundan kuşku duyulabilir
Hadewijch'in ruhçuluğu , köktenci bir içe dönüştürBireysel ruh , Hadewijch'in biricik teması olan ; kutsal olan ile karşılaşma deneyiminin sahnesi olarak sunulmaktadır
Hadewijch , bir şövalye anlayışıyla yazmıştırYöneldiği ve yücelttiği ; cesaret , bağlılık , onur gibi erdemler ve neşeli , cömert ve ölçülü olma gibi nitelikler , ince ve soylu bir şövalyelik modeline uymaktadır
Eğer Hadewijch , şiirleriyle Ortaçağ Batı Avrupa'sının en büyük lirik şairleri arasında yer almışsa ; taşıdığı müzikal nitelikler ve ritmik , plastik etkilerle göz doldurduğu düz yazılarıyla da , yine Batı Avrupa'nın halk diline dayanan en büyük düz yazı yazarı olmuştur
Hadewijch'in , Hildegard von Bingen ile sıcak bir yakınlaşma içinde olduğu görülürAyrıca , onun , Alman mistisizmini etkilemiş olduğuda söylenebilirÇünkü , şairin Adelwip adıyla tanındığı Bavaria'da , birkaç mektubunun özeti bulunmuşturOnun eserleri , Jan van Ruysbroeck'in düzyazılarıyla birlikte Ortaçağın gizemci başyapıtları arasında yer alır
Hangi yönüyle olursa olsun , Hadewijch , Jacob van Maerlant'tan daha iyi bir şairdirÇünkü , onun söyleyecek daha çok şeyi ve yetkin bir biçim bilinci vardırO ; dili , ekonomik olarak kullanmayı bilmiştir ve özgün bir imgeleme sahiptirTüm bu unsurlar , Hadewijch'in şiirinde birleşip , onu sadece Hollanda'da değil , bütün Batı Avrupa edebiyatının doruklarına çıkarmıştır
Kaynakça :
- Literature Of Low Countries Reinder P Meijer / 1971
A short historie of Dutch Literature in the Netherlands and Belgium
- Dutch and Flemish Feminist Poems Maaike Meijer / 1998
From the Middle age to the Presents
- Dictionnaire des Litteratures Philippe van Tieghem / 1984
- Büyük Larousse Gelişim Yayınları / 1986