Eremya Çelebi Kömürcüyan

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Eremya Çelebi Kömürcüyan (1637-1695) bir Osmanlı şair, seyyah, diplomat ve tarihçisidir
İstanbul'un Langa semtinde doğan Eremya Çelebi Kömürcüyan annesinin amcası olan Hacı Ambağum tarafından yetiştirildi Ermenicenin yanısıra Türkçe, RumcaAvrupa dillerini öğrendi Hacı Ambağum'un ölümünden sonra bir Ermeni tüccar olan Abro Çelebi'nin yanında çıraklık yaptı Abro Çelebi zamanın sadrazamı Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'ya çok yakındı Bu sayede Kömürcüyan devlet işlerini öğrendi ve çok nüfuzlu kişilerle tanıştı ve çok sayıda
Kömürcüyan'ın babası ve her iki kardeşi de papazdı O zamanlar Osmanlı Devletindeki Ermeni halk bilgisiz ve tutucu papazlar tarafından aldatılmaktaydı Kömürcüyan zekası, Hristiyanlık hakkındaki derin bilgisi ve açık görüşlülüğü sayesinde Ermeni toplumuna çok büyük katkılarda bulundu Halep, Kudüs ve Eçmiadzin'e sık sık giderek kilisenin sorunlarında arabuluculuk yaptı Langa'daki Surp Sarkis Kilisesinde bir okul ve matbaa açtı Bu matbaa İbrahim Müteferrika'nın matbaasından önce olmakla beraber sadece Ermenice basım yaptığı için Türk basın tarihinde yer almamıştır
Kömürcüyan çok sayıda kitap yazdı Bu kitapların çoğu Ermenice olmakla beraber çok miktarda Türkçe kelimeler ve deyimler de içermektedir Bu eserlerin çoğu Venedik Kudüs ve Eçmiadzin'deki çeşitli manastırlarda saklanmaktadır Eserlerinden bazıları şunlardır[*]Osmanlı Tarihi (Osman Gazi'den zamanın padişahı IV Mehmet'e kadar olan 19 Osmanlı padişahının hayat hikayeleri)[*]İstanbul Yangınının Tarihi (1660 Yangını hakkında bilgiler)[*]İstanbul'un Tarihi (Ermeniceden 1988'de Türkçeye çevrildi)[*]Ruzname (1648-1663 yılları arasındaki olayların dökümü)[*]Vekayiname (Ruzname'ye benzer ancak 42 yıllık bir dönemi kapsar)[*]Beç (Viyana) Kuşatmasının Tarihi[*]Sahte Peygamber Sabetay (Sabetay Sevi olayı hakkında bir kitap)[*]Abro Çelebi'nin Hayatı (Kömürcüyan'ın ustası Abro Çelebi hakkında yazdığı 5 ciltlik eser)[*]Coğrafya (İran, Hindistan ve Anadolu'nun Coğrafyası)[*]Girit'teki Surp Karabet Kilisesi (Girit'in fethedilmesinden sonra yazılmuıştır)[*]Mizah hikayeleri[*]Dini Meseleler (Ermeni Kilisesinin Rum Ortodoks ve Yahudi dini ile karşılaştırılması)[*]Şiirler, Mektuplar ve Eleştiriler[*]Büyük İskender'in Hayatı (Osmanlıca) "Kitap Hikaye-i Cihangir İskender Zürlkarneyn, Lisan Ermenyandan Lisan Turkçe-i Est El-Hakir Eremya"

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Eremya Çelebi Kömürcüyan Eremya Çelebi Kömürcüyan (1637-1695) bir Osmanlı şair, seyyah, diplomat ve tarihçisidir İstanbul'un Langa semtinde doğan Eremya Çelebi Kömürcüyan annesinin amcası olan Hacı Ambağum tarafından yetiştirildi Ermenicenin yanısıra Türkçe, RumcaAvrupa dillerini öğrendi Hacı Ambağum'un ölümünden sonra bir Ermeni tüccar olan Abro Çelebi'nin yanında çıraklık yaptı Abro Çelebi zamanın sadrazamı Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'ya çok yakındı Bu sayede Kömürcüyan devlet işlerini öğrendi ve çok nüfuzlu kişilerle tanıştı ve çok sayıda Kömürcüyan'ın babası ve her iki kardeşi de papazdı O zamanlar Osmanlı Devletindeki Ermeni halk bilgisiz ve tutucu papazlar tarafından aldatılmaktaydı Kömürcüyan zekası, Hristiyanlık hakkındaki derin bilgisi ve açık görüşlülüğü sayesinde Ermeni toplumuna çok büyük katkılarda bulundu Halep, Kudüs ve Eçmiadzin'e sık sık giderek kilisenin sorunlarında arabuluculuk yaptı Langa'daki Surp Sarkis Kilisesinde bir okul ve matbaa açtı Bu matbaa İbrahim Müteferrika'nın matbaasından önce olmakla beraber sadece Ermenice basım yaptığı için Türk basın tarihinde yer almamıştır Kömürcüyan çok sayıda kitap yazdı Bu kitapların çoğu Ermenice olmakla beraber çok miktarda Türkçe kelimeler ve deyimler de içermektedir Bu eserlerin çoğu Venedik Kudüs ve Eçmiadzin'deki çeşitli manastırlarda saklanmaktadır Eserlerinden bazıları şunlardır[]Osmanlı Tarihi (Osman Gazi'den zamanın padişahı IV Mehmet'e kadar olan 19 Osmanlı padişahının hayat hikayeleri)[]İstanbul Yangınının Tarihi (1660 Yangını hakkında bilgiler)[]İstanbul'un Tarihi (Ermeniceden 1988'de Türkçeye çevrildi)[]Ruzname (1648-1663 yılları arasındaki olayların dökümü)[]Vekayiname (Ruzname'ye benzer ancak 42 yıllık bir dönemi kapsar)[]Beç (Viyana) Kuşatmasının Tarihi[]Sahte Peygamber Sabetay (Sabetay Sevi olayı hakkında bir kitap)[]Abro Çelebi'nin Hayatı (Kömürcüyan'ın ustası Abro Çelebi hakkında yazdığı 5 ciltlik eser)[]Coğrafya (İran, Hindistan ve Anadolu'nun Coğrafyası)[]Girit'teki Surp Karabet Kilisesi (Girit'in fethedilmesinden sonra yazılmuıştır)[]Mizah hikayeleri[]Dini Meseleler (Ermeni Kilisesinin Rum Ortodoks ve Yahudi dini ile karşılaştırılması)[]Şiirler, Mektuplar ve Eleştiriler[]Büyük İskender'in Hayatı (Osmanlıca) "Kitap Hikaye-i Cihangir İskender Zürlkarneyn, Lisan Ermenyandan Lisan Turkçe-i Est El-Hakir Eremya"