Johannes Vermeer

Johannes Vermeer - Ressam

Delftli Vermeer olarak da adlandırı­lan Johannes Vermeer'in yaşamıyla il­gili pek bilgi yoktur Doğduğu kentte yaşadığı, sınırlı bir başarıya ulaştığı ve yoksulluk çektiği bilinir Vermeer' in yaşadığı dönemde Delft, büyük bir resim okulu merkezi değildi ama yü­ze ve natürmorta ağırlık veren ressamlanyla da belli ölçüde tanınmıştı 1650'ye doğru, Carel Fabritius gibi bir usta yetişmiş ve çalışma biçimiyle Vermeer'in haberciliğini yapmıştı Ca­rel Fabritius'un öğrencisi olduğu sa­nılan Vermeer'in pek fazla yapıtı yok­tur, günümüzde kendisine kırk kadar tablo mal edilir Zaten yapıtlarının bütünü tartışma konusu olmuştur ve bu arada, sürekli Vermeer tabloları üreten sahteci Van Meegeren olayını anımsatmak gerekir Çok ağır çalıştı­ğı bilinen Vermeer'in bir yapıtını ta­mamlayabilmesi için aylarca çalışma­sı gerekiyordu Sanatçının yalnızlık­tan ve tek basına olmaktan hoşlandı­ğı da sanılmaktadır Yaklaşık iki yüzyıl boyunca unutulmuş olan Vermeer 1860'ta eleştirmen Thore-Bürger tarafından yeniden keş­fedilmiş ve o tarihten sonra, izlenim­ci ressamlar tarafından hayranlıkla benimsenmiş, geniş bir kitleye de M Proust tarafından duyurulmuştur

Sanatçının gerçekleştirmiş olduğu ilk tuvallerin, caravaggiocu ressamlarla İtalyan sanatçıların etkisinden kaldı­ğı görülür (Diana üe Su Perileri, 1654'e doğru); resim alanındaki evri­mi çok kısa sürmüştür; çalışmalarının en başından beri tabloyu aydınlatma­ya yönelmesi ve fırça darbelerindeki çarpıcı yoğunluk açıkça fark edilir; ışığa bu ustaca egemen oluşuyla Ver­meer, Van Eyck'i anımsatmakta­dır
Sanatçı uzam ve optik sorunlarıyla da ilgilenmiştir Yapmış olduğu yirmi al­tı enteryör kompozisyonuyla, hareket­siz nesnelerin ve kişilerin yerlerini saptayan ana eksenlerin belirlediği bu ideal uzamı vermeyi bilmiştir Çün­kü Vermeer, çok sonra Cezanne'da görüleceği gibi zamansal olmayan bir sakinlik içinde taşlaşmış nesnenin ressamıdır Hacim oyunları hep dikkati­ni çekmiştir, özellikle oda duvarların­daki dikdörtgenlerle bunları süsleyen tablolar, vb arasında kurulan uyum­ları vermede özellikle başarılı olmuş­tur Vermeer, ev içi samimiyetini yan­sıtmaktan hoşlanan bir ressamdır ve yapıtları XVII yy Hollanda'sının gün­lük yaşamıyla ilgili belgeler niteliğin­dedir

Bu yapıtlarda bir sükûnet duygusu, bir taşra kenti yaşamında geçeri za­manın ağırlığı yansıtılmıştır

BİR KADIN RESSAMI

Vermeer'in yapıtlarında erkek figür­lerine az raslanır (Astronom, Atölye­sinde Çalışan Ressam) Vermeer özel­likle kadınları konu alan resimler yap­mıştır; yapıtlarında kadınlar, İnci Küpekli Kız ister ev­rensel olsun (Sütçü Kadın, 1658'e doğ­ru), ister Hollanda'ya özgü (Dantelci Kadın, 1665), gündelik işlere kendile­rini kaptırmış olarak sunulmuştur Öte yandan, yapıtlarında müzik de büyük rol oynar, nesneler ve insanlar arasında kurulan gizli uyumu vurgu­lar (Virginali [küçük klavsen] Başın­da Ayakta Duran Kadın, Müzik Der­si, vb)Vermeer'in yalnızca iki manzarası kalmıştır Bunlardan ünlü Delft Gö­rüntüsü (1658) adlı tablosu, aydınlatılmasındaki gizemli gücü ve büyüsüyle izleyicileri son derecce etkilemek­tedir