Lucas Cranach

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

Lucas Cranach - Ressam

Alman ressamı ve gravürcüsü (Kronach, Bamberg yakınları, 1472-Weimar, 1553)

Oğlundan (Küçük Cranach) ayırt etmek için Büyük lakabıyla anılan Lucas Cranach'ın gençlik yıllarıyla ilgili bilgiler çok azdır

İlk resim bilgilerini, ressam olan babasından (günümüze hiçbir yapıtı kalmamıştır) aldığı sanılmaktadır

Cranach'ın sanat yaşamı, genellikle iki dönemde incelenir: Viyana'da geçirdiği yıllar (1500-1504); Wittenberg'e yerleşmesinden (1505) sonraki yıllar

Viyana döneminde yaptığı, "İsa'nın çarmıha gerilmesi"ni konu alan, bütün yeteneklerinin sergilendiği tablolarda, üslubunun Dürer'in, özellikle de Tuna okulu ressamlarının üslubuna yakın olduğu açıkça görülür; bazı eleştirmenler bu etkiyi kabul etmezlerse de, Cranach'ın ilk yapıtlarında, anlatımcı bir çirkinlik (kanlar içinde İsa, hırsızlık,vb

figürlerdeki biçimsizlik; vb

),vahşi doğal çevreden kaynaklanan bir sıkıntı, hattâ bir korku havası bulunduğu tartışma götürmez

Buna karşılık, 1503'te yaptığı bir başka çarmıha gerilme sahnesinde,üslubunun hafifleyip eski boğuculuğundan kurtulmasıyla, kompozisyonun da eski yoğunluğunu yitirmesiyle, Rönesans sanatçılarına yaklaşır: Bu dönemde yaptığı portreler arasında yer alan Doktor Cuspinian'ın Portresi (1502), Alman Rönesansı' nın en güzel tablolarından biri sayılır

Üslubunun başlıca özelliğiyse, bütün yapıtlarında manzaraya son derece önem vermiş olmasıdır

Cranach'ın 1505 yılında Wittenberg'e yerleşmesi, sanat yaşamında büyük rol oynamış, Luther'le tanışıp Protestanlığı benimsemesi, sanatına yeni bir yön vermiştir

Aynı dönemde, ünü büyük ölçüde yayılmış olduğu için, çok geçmeden Saksonya Seçici Prensi'nin saray ressamlığına atanmış,bütün yaşamı boyunca bu görevde kalarak, 1508 yılında yaptığı bir diplomatik gezide o sırada henüz sekiz yaşında olan İspanya veliahtının portresini yapma olanağı da bulmuştur

Son derece çalışkan bir insan olan, resim atölyesinin yanı sıra bir basımevi ve bir eczaneyi de yöneten (1537'den sonra Wittenberg belediye başkanlığını da üstlenmiştir) Cranach, aldığı siparişlerin hiçbirini geri çevirmemiş, ardı arkası kesilmeyen siparişleri, öğrencileri ve oğullarıyla (Hans ve Lucas) birlikte çalışarak gerçekleştirmiştir

1547' de Mühlberg'de protestan prenslerin bozguna uğramasından sonra, koruyucusu Saksonya Seçici Prensi Johann-Friedrich'le birlikte iki yıl (1550-1552) boyunca tutsak kalan sanatçı, 1552'de özgürlüğe kavuşunca Weimar'a yerleşmiş ve ertesi yıl orada ölmüştür

Çok çeşitli konular işlemiş bir ressam olan Cranach'ın, dinsel konulu yapıtları (Azize Catherina' nın Din Uğruna Şehit Olması, Kutsal Akrabalık Mihrap Arkalığı, Meryem'in Üçlü Tablosu, vb

), İncil'den ve mitolojiden esinlenerek yaptığı nüler,özellikle de portreleri (Magdalena Luther, Dindar Heinrich ve Karısı, Gökbilimci Schöner, Kendi Portresi) ünlüdür

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Lucas Cranach Lucas Cranach - Ressam Alman ressamı ve gravürcüsü (Kronach, Bamberg yakınları, 1472-Weimar, 1553)Oğlundan (Küçük Cranach) ayırt etmek için Büyük lakabıyla anılan Lucas Cranach'ın gençlik yıllarıyla ilgili bilgiler çok azdır İlk resim bilgilerini, ressam olan babasından (günümüze hiçbir yapıtı kalmamıştır) aldığı sanılmaktadır Cranach'ın sanat yaşamı, genellikle iki dönemde incelenir: Viyana'da geçirdiği yıllar (1500-1504); Wittenberg'e yerleşmesinden (1505) sonraki yıllar Viyana döneminde yaptığı, "İsa'nın çarmıha gerilmesi"ni konu alan, bütün yeteneklerinin sergilendiği tablolarda, üslubunun Dürer'in, özellikle de Tuna okulu ressamlarının üslubuna yakın olduğu açıkça görülür; bazı eleştirmenler bu etkiyi kabul etmezlerse de, Cranach'ın ilk yapıtlarında, anlatımcı bir çirkinlik (kanlar içinde İsa, hırsızlık,vb figürlerdeki biçimsizlik; vb),vahşi doğal çevreden kaynaklanan bir sıkıntı, hattâ bir korku havası bulunduğu tartışma götürmez Buna karşılık, 1503'te yaptığı bir başka çarmıha gerilme sahnesinde,üslubunun hafifleyip eski boğuculuğundan kurtulmasıyla, kompozisyonun da eski yoğunluğunu yitirmesiyle, Rönesans sanatçılarına yaklaşır: Bu dönemde yaptığı portreler arasında yer alan Doktor Cuspinian'ın Portresi (1502), Alman Rönesansı' nın en güzel tablolarından biri sayılır Üslubunun başlıca özelliğiyse, bütün yapıtlarında manzaraya son derece önem vermiş olmasıdır Cranach'ın 1505 yılında Wittenberg'e yerleşmesi, sanat yaşamında büyük rol oynamış, Luther'le tanışıp Protestanlığı benimsemesi, sanatına yeni bir yön vermiştir Aynı dönemde, ünü büyük ölçüde yayılmış olduğu için, çok geçmeden Saksonya Seçici Prensi'nin saray ressamlığına atanmış,bütün yaşamı boyunca bu görevde kalarak, 1508 yılında yaptığı bir diplomatik gezide o sırada henüz sekiz yaşında olan İspanya veliahtının portresini yapma olanağı da bulmuştur Son derece çalışkan bir insan olan, resim atölyesinin yanı sıra bir basımevi ve bir eczaneyi de yöneten (1537'den sonra Wittenberg belediye başkanlığını da üstlenmiştir) Cranach, aldığı siparişlerin hiçbirini geri çevirmemiş, ardı arkası kesilmeyen siparişleri, öğrencileri ve oğullarıyla (Hans ve Lucas) birlikte çalışarak gerçekleştirmiştir 1547' de Mühlberg'de protestan prenslerin bozguna uğramasından sonra, koruyucusu Saksonya Seçici Prensi Johann-Friedrich'le birlikte iki yıl (1550-1552) boyunca tutsak kalan sanatçı, 1552'de özgürlüğe kavuşunca Weimar'a yerleşmiş ve ertesi yıl orada ölmüştür Çok çeşitli konular işlemiş bir ressam olan Cranach'ın, dinsel konulu yapıtları (Azize Catherina' nın Din Uğruna Şehit Olması, Kutsal Akrabalık Mihrap Arkalığı, Meryem'in Üçlü Tablosu, vb), İncil'den ve mitolojiden esinlenerek yaptığı nüler,özellikle de portreleri (Magdalena Luther, Dindar Heinrich ve Karısı, Gökbilimci Schöner, Kendi Portresi) ünlüdür