Mehmed Emin Resulzade

“Bir kere yükselen bayrak, bir daha inmez”



Babası Hacı Molla Alekber Resulzade, annesi ise Zinyet Zal'dır İlk eğitim ve öğretimini ailesi yanında alan Mehmed Emin Resulzade, sonradan Teknik okula katılmıştır 1902'de "Müslüman Gençlik" kurumunu kurmuştur 1903'te ilk makalesi "Şark-i Rus" gazetesinde yayınlanmıştır Sonradan "Hayat", "İrşad", "Terakki" ve başka gazetelerde makaleler yazmış, "Tekamül" (Bakü), "İran-i Nov" (Tahran), "Açık Söz" (Bakü 1915-1917), İstanbul'da yayınlanan "Yeni Kafkasya" (1923-1928), "Azeri Türk" (1928-1929), "Odlu Yurd" (1929-1931) ve 1933-1939'da Berlin'de yayınlanan "Kurtuluş" dergilerinin ve "İstiklal" gazetelerinin kurucusu olmuştur 1952'de ise Mehmed Emin Resulzade rehberliği ile "Azerbaycan" dergisi kurulmuştur


İran'da kaldığı 1908-1911 dönemiinde meydana gelen İran inkılâbı sonrası isyancıların hürriyet ordusu Tahran'a girmiş ve İranda meşrutiyet ilan edilmişti Mehmed Emin Tahran'da günlük çıkardığı Batı'lı tarzdaki ilk gazete olan Yeni İran (İran-ı Nev) gazetesinin müdürü ve başyazarı olmasına rağmen, bu girişimden vazgeçerek Türkiye'ye gelmiştir


Mehmed Emin Resulzade'nin gazeteci kimliğinin dışında yazdığı, birtakım kitaplar da yayınlanmıştır Bunlardan biri olan, "Azerbaycan Cumhuriyeti" adlı kitabını 1922'de Türkiye'de yayınlamıştır


Rus-Japon savaşı'nda Çarlık hükümetinin yenilmesi Rusya'daki diğer milletler arasında hürriyet hareketleri yaratmış olmasına rağmen, hükümet toparlanıp 1907 sonlarında bu tip siyasi faaliyetler gösteren kişileri izlemeye almıştır Bu izlenenlerden biri olan Mehmed Emin Resulzade, 1908-1911 yılları arasında İran'da çalışıp, Sattar Han harekâtı ile yakından ilgilenmiştir


1911-1913'de İstanbul'da Türk Ocağı'nda çalışmıştır 1913 yılında Bakü'ye gelen Resulzâde, yine basın alanında faaliyetlere devam ettiği gibi, Musavat Partisi ile de politika yapmaya başlamıştır 1918'deki Bolşevik Devrimi sonrasında meydana gelen otoriter boşlukta, 28 Mayıs 1918'de Azerbaycan'ın bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Milli Konseyi'nin başkanı olmuştur


Toparlanan Sovyet Rusya'nın Kızıl Ordu'su 28 Nisan 1920'de Azerbaycan'a girerek, ülkeyi 1990'lı yıllara kadar sürecek olan Sovyet Cumhuriyeti idaresine aldı İşgal sonrası tutuklanarak hapse atılan Mehmed Emin Resulzade'nin cezası, 1922 yılında Josef Stalin'in isteğiyle idam cezasından sürgüne çevrilmiştir Sürgün hayatını; Türkiye'nin, Polonya'nın ve Almanya'nın bazı şehirlerinde geçiren Resulzade, Azerbaycan'ın istiklâli uğrundaki çalışmalarına devam etmiştir


Bir süre Naziler'le irtibat kuran Resulzade, 1947'de Türkiye'ye gelerek, 1949 yılında "Azerbaycan Kültür Derneği"ni kurmuştur 6 Mart 1955 tarihinde Ankara'da son yolculuğuna çıktı Ruhu Şad olsun