Sadri Maksudi Arsal

Rus ve Türk devlet adamı, hukuk profesörü, alim ve düşünür


Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün yakın mesai arkadaşlarından olup, Türkiye’de Türkçülüğün temelini atanlar arasında ilk sıralardadır Türkiye'de ilk Hukuk fakültesinin kurucularında ve hocalarındandır Kızlarından Adile Ayda, 1932 yılında üniversitedeki akademik görevini bırakıp Türk Dışişlerine girmiş Türkolog ve Türkiyedeki ilk kadın diplomattır Türk Dil Kurumunun kurulmasında önemli katkıları olmuştur Türk Dili İçin isimli eserine Atatürk önsöz yazmıştır Bu eserden etkilenen Atatürk Türk Dil Kurumunun kurulması talimatını vermiştir


Arsal, TBMM'de IVDönem Şebinkarahisar, IIIDönem Giresun ve IXDönem Ankara milletvekili olaral görev yapmıştır


Ünlü Rus yazar Tolstoy, Sadri Maksudi'den "Akıllı Tatar Çocuğu" diye bahsetmiştir


Sadreddin Nizamettinoviç Maksudov Kazan'ın dışında Taşşu'da bir medrese hocasının oğlu olarak doğdu Büyük kardeşi (Ahmet-)Hadi Maksudi, tanınmış ceditçilerdendir Geleneksel mektep ve medrese eğitiminin ardından Rus Öğretmen Mektebi'ne girerek hayatında devrim niteliğinde bir karar aldı Bu kararı nedeniyle o zamanlar Türk cemaatince tenkit edildi Öğretmen Mektebini bitirdikten sonra eğitimine İstanbul'da devam etmek istedi Yolunun üzerinde bulunan Kırım'a geldiğinde İsmail Gaspıralı ile görüştü İsmail Gaspıralı kendisini modern anlamda daha iyi eğitim alabileceği Paris'e gitmeye ikna etti Yüksek öğrenimini Sorbon Üniversitesi'nde tamamladı


Sadri Maksudi Arsal, Orenburg'da altın madeni işleten Rameev ailesinin kızı olan Kamile hanım ile evliydi, Adile ve Naile isminde iki kızları oldu 1957 senesinde İstanbul'da vefat etmiştir Kabri, İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığındadır


Paris'teki bulunduğu dönemde Sorbonne Üniversitesinde Türklerin tarihi üzerine akademik çalışmalar yaptı Ancak asıl 1924 yılında yeni Türk Cumhuriyeti'ne bir dizi konferanslar vermek için gittiğinde hayatında kökten bir değişim oldu 1925 senesinde Türk Ocakları başkanı Hamdullah Suphi'den Gazi Hazretlerinin kendisini Türkiye'ye davet ettiğine dair bir mektup aldı Rusya'da iken Sadrettin Nizamettinoviç Maksudov olan ismi, biraz değişerek ve Arsal soyadı eklenerek Sadri Maksudi Arsal oldu Ordinaryus Profösör olan Arsal, Türkiye'de çok yönlü bir düşünür olarak hukuk, tarih, felsefe, dilbilim, sosyoloji ve hukuk tarihi gibi değişik sahalarda akademik çalışmalar yaparak bilim alanında Türkiye'nin ismini dünyaya duyurulmasına katkıda bulundu Bir milli tarih şahsiyeti olarak kitaplarında, akademik çalışmalarında, gazete makalelerinde, üniversitede konferans ve derslerinde ve parlemento konuşmalarında fikirlerini yaymaya çalıştı


Paris Hukuk fakültesi mezunu Arsal, 1925 yılında Ankara Hukuk Fakültesi'nin kurucularındandır Uzun yıllar bu fakültede sonra da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde dersler verdi Hukukun Umumi Esasları (1937), Hukuk Tarihi Dersleri (1938), Umumi Hukuk Tarihi (1941), Hukuk Felsefesi Tarihi (1946) ve Türk Tarihi ve Hukuk (1947) isimli eserleri Türkiye'de hukuk eğitiminin gelişimine önemli katkılar olarak anılır Ancak Türkiye'deki kanuni çalışmalara asıl katkısı, bugün Türkiye'de hukuk alanında temel desr müfredatından olan Türk Hukuku Tarihi disiplininin kurmasıdır Bu dersi müfredata alarak dünyada ilk defa vermiştir