..::Türkiye Cumhuriyeti Başbakanları::..

TÜRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANLARI BİYOGRAFİSİ




_BİYOGRAFİ SIRASI_




1 İSMET İNÖNÜ


2 ALİ FETHİ OKYAR


3 MAHMUT CELAL BAYAR


4 REFİK SAYDAM


5 ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU


6 RECEP PEKER


7 HASAN SAKA


8 ŞEMSETTİN GÜNALTAY


9 ADNAN MENDERES


10 CEMAL GÜRSEL


11 SUAT HAYRİ ÜRGÜPLÜ


12 SÜLEYMAN DEMİREL


13 NİHAT ERİM


14 FERİT MELEN


15 NAİM TALU


16 BÜLENT ECEVİT


17 SADİ IRMAK


18 BÜLENT ULUSU


19 TURGUT ÖZAL


20 YILDIRIM AKBULUT


21 MESUT YILMAZ


22 TANSU ÇİLLER


23 NECMETTİN ERBAKAN


24 ABDULLAH GÜL


25 RECEP TAYYİP ERDOĞAN

İSMET İNÖNÜ






TC 1245678262728 Hükümetleri Başbakanı


1884 yılında izmir'de dogdu ilk ve orta ögrenimini Sivas' ta tamamladıktan sonra Mühendishane idadisini (Askerî Lise) bitirdi


1903 yılında Kara Harp Okulu'ndan, 1906 yılında Harp Akademisi'nden mezun olarak, ordunun çeşitli kademelerinde görev yaptı


1910-1913 yılları arasında Yemen isyanı'nın bastırılması harekâtına katıldı

Bu ve bundan önceki görevlerinde hudut problemleri ve asilerle yapılan anlasmalarda görev aldı Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesi'nde Kolordu Komutanı olduSuriye Cephesi'nde savaştı; Millî Mücadele sırasında Mustafa Kemal Atatürk'le birlikte çalıştı Edirne milletvekilligi ve bakanlık yaptı Albay ismet Bey, mebusluk ve bakanlık da uhdesinde kalarak Garp Cephesi Komutanlıgı'na getirildi 25 Ekim 1920'den sonra Batı Cephesi Komutanı olarak Çerkez Ethem kuvvetleriyle çatıştıBirinci ve ikinci inönü Savaşlarını yönetti Tuggeneral rütbesine yükseldi


Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz'dan sonra kazanılan zafer üzerine Mudanya Mütarekesi'nde Büyük Millet Meclisi'ni temsil etti Lozan

Barış Konferansı'na Dışişleri Bakan ve Türk heyeti başkanı olarak katıldı


24 Temmuz 1923'te Lozan Andlaşması'nı imzaladı


Cumhuriyetin ilânından sonra 1923-1924 yıllarında ilk hükûmette Başbakan olarak görev aldı, 1924-1937 yılları arasında bu görevini sürdürdü Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümünden sonra, 1938 yılında, TBMM tarafından Türkiye'nin ikinci Cumhurbaşkanı olarak seçildiikinci Dünya Savaşı sırasında cumhurbaşkanıydı 1950 yılında, yapılan seçimleri kaybettikten sonra, 1960 yılına kadar Ana Muhalefet Partisi Başkanı olarak siyasî hayatını sürdürdü 27 Mayıs harekâtından sonra Kurucu Meclis üyeligine seçildi ve 10 Kasım 1961 tarihinde Başbakanlıga atandı


1965 yılında bu görevden ayrıldıktan sonra milletvekili olarak siyasî hayatına devam etti, 1972'de Parti Genel Ba?kanlıgı ve milletvekilliginden istifa ederek; ölünceye kadar (25 Aralık 1973) Anayasa geregince Cumhuriyet Senatosu tabiî üyeligi görevinde bulundu

ALİ FETHİ OKYAR





TC 3 Hükümeti Başbakanı


1880'de Rumeli' de Pirlepe' de doğan Okyar 1904' te Harp Akademisi'ni bitirdi Selanik'teki 3 Ordu'da görev yaparken İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi Meşrutiyet'in ilanından sonra Paris askeri ataşeliğine atandı (1908) Trablusgarp ve Balkan savaşlarına katıldı 1911' deki Meclis-i Mebusan ara seçimlerinde Manastır milletvekilliğine seçildi 1913'te Sofya büyükelçiliğine atandı


1917' de İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis-i Mebusan' a girdi Dahiliye nazırı oldu (1918) 1919'da öteki İttihat ve Terakki yöneticileriyle birlikte Malta'ya sürüldü 1921'de serbest bırakılınca Ankara'ya giderek TBMM'ye katıldı İçişleri bakanlığı ve iki kez başbakanlık (1923, 1924-1925) yaptı Paris büyükelçisi oldu; 1930' a kadar bu görevde kaldı 1930' da kuruluşuna öncülük ettiği Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın başkanlığını üst1endi Serbest Fırka'nın 1930' da yapılan yerel seçimlerde kazandığı başarı hükümeti rahatsız etti Gericiliği kışkırttığı gerekçesiyle sert eleştirilere maruz kalan parti 17 Kasım 1930' da kendini feshetmek zorunda kaldı


1934'te Londra büyükelçiliğine atanan Okyar daha sonra yeniden milletvekili seçildi (1939-1942) Mayıs 1939'dan Mart 1941'e kadar Refik Saydam hükümetinde adalet bakanlığı yapan Fethi Okyar ekonomide liberal uygulamaları savunuyordu

Eski başbakanlardan Ali Fethi Okyar 7 Mayıs 1943'de İstanbul'da öldü

CELAL BAYAR





TC 9 10 Hükümetleri Başbakanı


1883 yılında Bursa Gemlik ilçesinin Umurbey köyünde doğdu İlk ve orta öğreniminden sonra memuriyet hayatına atıldı Adalet, reji ve bankacılık sahasında memuriyet görevlerinde bulundu 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ilânından sonra İttihat ve Terakki çalışmalarına katıldı Bu cemiyetin İzmir Şubesi Genel Sekreterliğini yaptı


12 Ocak 1920'de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne Saruhan Sancağı Milletvekili olarak katıldı Türk Millî Mücadelesinin başlaması ile birlikte Anadolu'ya geçerek bu harekete fiilen katıldı


Bu mücadelenin kazanılması sırasında Batı Anadolu'da faaliyet gösterdi Aynı zamanda Birinci Büyük Millet Meclisi'nde Bursa Milletvekili olarak görev aldı 1921'de İktisat Vekili oldu


Lozan Barış Konferansı'na müşavir göreviyle katıldı 1923 seçimlerinden sonra İkinci Büyük Millet Meclisi'ne İzmir Milletvekili olarak girdi


1924 yılında Yş Bankası'nın kurulmasında önemli rol oynadı İktisat Vekilliği görevinde bulundu Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda mücadele adamı, politikacı ve iktisatçı olarak temayüz etti 1937-1939 yılları arasında Başbakanlık yaptı 1943 yılına kadar İzmir Milletvekili olarak siyasî hayatını sürdürdü


Çok partili siyasî hayata geçilmesi üzerine 1946 yılında arkadaşları ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu ve başkanlığına getirildi Partisinin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra aynı yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı seçildi (22 Mayıs 1950)


10 yıl boyunca sürdürdüğü bu görevden 27 Mayıs harekâtı ile 1960 yılında ayrıldı

Yassıada Mahkemesi tarafından idama mahkum edildi (15 Eylül 1961) Cezası daha sonra müebbet hapse çevrildi Yassıada'dan Kayseri Bölge Cezaevi'ne nakledilen Bayar, 7 Kasım 1964 tarihinde rahatsızlığı nedeniyle serbest bırakıldı


22 Ağustos 1986 tarihinde İstanbul'da vefat etti


ESERLERİ



Kayseri Cezaevi Günlüğü

Celal Bayar

Yapı Kredi Yayınları / Tarih Dizisi


Celal Bayar yaklaşık üç yıl kaldığı Kayseri Cezaevi'ndeki günlerini anlatırken, geriye dönüşler yaparak, Yassıada anılarını da aktarıyor " vaktiyle bu avluda ağaçlar varmış Zemin de toprakmış Yassıada davaları başladıkları sırada hapishanenin tamir ve ıslahı ele alınmış, bir subay bu işle vazifelendirilmiş Uzağı gören insanlar! Mahkemenin 450-500 kişiyi mahkum ederek buraya göndereceklerini derin bir ferasetle daha o zaman anlamışlar! İşte bu tamir sırasında avludaki ağaçlar kesilmiş, toprak yere Erciyes'in ateş püskürdüğü devirden kalma siyah taşlar -arnavutkaldırımı tarzında- döşenmiş Bu intizamsız kara taşlar üzerinde yürür, dört duvar arasında başımızı yukarıya kaldırır, mavi semadan temiz hava dilenirken, küçük bir "filiz" dikkatimizi çekti Samet bu filizi himayesine aldı, korudu, büyümesi için ihtimam gösterdi Filiz, kesilmiş bir ağacın kökünden sürmüştü Ölçtüm, tam üç karış boylanmış, kışın kuruttuğu yaprakları dökülmüş, yerine yeşil tomurcuklar belirmiş Bu hal bana dışarıda baharın başladığını hatırlattı Düşündüm: İstanbul, baharının güzelliğiyle meşhur şehirlerimiz cennet olarak nazarımda canlandı Odama döndüğüm zaman, Kayseri Hastanesi'nden muayeneden gelen Bahadır Dülger 'bahar gelmiş, dışarısı yemyeşil' dedi Ben de bu filizin beni

aldatmadığını anladım" Tartışmalı bir dönemin birinci elden tanıklığı




Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 1

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Celal Bayar, Ben de Yazdım'da; Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarını ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarını; Meşrutiyet Devri'nin seçme olaylarını, Mondros Mütarekesi'nden bu yana milli mücadeleyi, Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşunu ve ilk çalışmalarını, ilk meclis hükümetlerini, Atatürk'ü ve devrimlerini; anılarına, yaşadıklarına ve belgelere dayandırarak, Türkiye'nin 20 yüzyıldaki siyasal tarihine önemli bir tanıklık yapmaktadır Bayar, bir yandan da, kendi deyişiyle, "genç nesiller için faydalı olacağı düşüncesi ile, özelikle inkılapların meydana gelmesini zorunlu kılan tarihi sebep ve etkenler" üzerinde durmaktadır


Ben de Yazdım'ın birinci cildinde; İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kuruluşu, örgütlenmesi ve tüzüğü, Jön Türkler'in faaliyetleri ve Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki siyasal etkileri, 31 Mart 1909 irtica hareketi ve ordu içindeki etkileri, 31 Mart ayaklanmasında Osmanlı basını, irticai örgütlerin eylemleri ve sonuçları, irticaya karşı kurulan Hareket Ordusu'nun İstanbul'a yürümesi, Vahdeddin'in tahta çıkışı (1918), Mustafa Kemal'in değerlendirmeleri, 'Cihad-ı Mukaddes' ilan edilmesi ve sonuçları, 1918 Mondros Anlaşması, tam metni ve ayrıntılı yorumları gibi konular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 2

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın ikinci cildinde; Abdülhamid devrinin sona erişi, 31 Mart 1909 irtica hareketinin oluşumu ve sonuçları, Jön Türkler'in örgütlenmeleri ve etkileri, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yapısı ve ilkeleri, Turancılık ve Osmanlıcılık, Arnavutlar'ın ve Araplar'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılma girişimleri, İtalya'nın Trablusgarp'ı ele geçimesi (1911), 1912 seçimleri ve partiler arası çekişmeler, ordu içinde yenilik karşıtı örgütlenmeler ve etkileri, ordu mensuplarının politikayla uğraşmalarının yasaklanması ve gerekçeleri, Akdeniz'de siyasi dengeler ve İngilizler'in Mısır'ı işgali gerekçeleri gibi konular ele alımaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 3

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben'de Yazdım'ın üçüncü cildinde; İngiltere'nin Mısır politikası ve Mısır'ı işgali, Jön Türkler'in Mısır'daki gizli faaliyetleri, Meclisi Mebusan'ın feshi, Arnavutluk isyanı ve ayrılık hareketlerinin başlaması, Yunaninistan, Bulgaristan, Karadağ, Makedonya ve Arnavutluk'ta ıslahat istekleri ve Osmanlı İmparatorluğu'na verilen notalar, İstanbul'da ayrılık hareketlerine karşı yapılan kitle gösterileri ve yorumlar, Balkan ittifakının kurulması, Bulgar ve Rum ideolojileri ve birbirleriyle çatışmaları, Balkan ülkelerinin, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı aralarında yaptıkları anlaşmalar, Balkanlar'da Müslümanlara yönelik katliamlar, Balkan Savaşı (1912) ve olumsuz sonuçları, büyük devletlerin Türkiye'yi parçalama istekleri, iç politikada çekişmeler ve Londra Barış Konferansı gibi konular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 4

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın dördüncü cildinde; Mondros Mütarekesi'nden sonraki gelişmeler, Balkan vilayetlerinin birer birer kaybedilmesi, Babıali baskını, Dreyfus meselesi, Mahmut Şevket Paşa suikastı (1913) ve arka planı; Edirne'nin işgali ve kurtuluşu, bağımsız Batı Trakya Devleti'nin kuruluşu (1913), Balkanlar'da Türkler'e yönelik işkence ve katliamlar, Rusya'nın Boğazlar politikası, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı yönetimi ile Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya ve Rusya ilişkileri, İstanbul ve Atina antlaşmalarını oluşturan koşullar ve ayrıntıları gibi onular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 5

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın beşinci cildinde; İstanbul'un İtilaf Devletlerince işgal edilmesi ve politik baskılar, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanma sürecinde azınlıklar meselesi, Ermeni sorununun kökeni, Abdülhamid devrinde önemli Ermeni saldırıları, Abdülhamid'e suikast, Paris Barış Konferansı'nda Osmanlı İmparatorluğu'ndan istenilen topraklar, İttihatçılara yönelik baskılar, tutuklama ve sürgünler, Yunan işgali öncesinde İzmir'de ekonomik yaşam, İzmir'de İttihat ve Terakki örgütlenmesi, Teşkilat-ı Mahsusa'nın kuruluşu, programı ve çalışmaları, İzmir'de Rumların Yunan işgaline hazırlanmaları, Ege bölgesinde İtalya ve Yunanistan arasında çıkar çatışmaları, Hıristiyan din adamlarının siyasi faaliyetleri gibi konular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 6

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın altıncı cildinde; İzmir'in Yunanistan tarafından işgali, Ege'deki Osmanlı ordusunun dağılması, İstanbul hükümetinin işgali destekler nitelikteki tavrı, efeler ve Yunan işgaline karşı örgütlenmeleri, Batılı devletlerin İzmir'in işgali karşısındaki tavırları, İzmirliler'in işgal öncesinde düzenledikleri protesto eylemleri, işgal sırasında gerçekleşen katliamlar ve baskılar, Mustafa Kemal'in Anadolu'ya geçmesi, Türkçe ve Rumca basında İzmir'in işgaline ilişkin yorumlar, Aydın'ın Yunanistan tarafından işgal edilmesi, Ege kasaba ve köylerinde halkın işgalcilere karşı örgütlenmesi ve silahlı mücadelenin başlatılması, Milli Mücadele fikrinin doğuşu ve milli heyetlerin oluşturulması gibi konular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 7

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın yedinci cildinde; İzmir'in işgali sonrasında, Ege bölgesinde Yunan yayılmacılığı, Yunanistan'ın ve İtalya'nın Ege bölgesindeki çıkar çatışmaları, zeybeklerin Milli Mücadele'ye örgütlü biçimde katılmaları, işgal güçlerine karşı yerel örgütlenmeleri ve silahlı çatışmalar, İstanbul Hükümeti'nin duyarsızlığı ve engellemeleri, Milli Mücadele düşmanlarının işgal yanlısı tavırları, Erzurum Kongresi kararlarının etkileri, İstanbul Hükümeti'nin ve yandaşlarının Mili Müadeleye karşı İngilizlerle işbirliği yapması, Milli Heyetler'in kuruluş ve etkinlikleri, padişahın, sadrazamın ve yakınlarının ülke dışına kaçış hazırlıkları ve Mustafa Kemal'in Milli Mücadele'ye giderek ağırlığını koyması gibi konular ele alınmaktadır


Ben De Yazdım

Milli Mücadeleye Gidiş

Cilt: 8

Celal Bayar

Sabah Kitapları / Türkiye'den Dizisi


Ben de Yazdım'ın sekizinci cildinde; Yunan işgali altındaki Aydın'da Kuvayı Milliye örgütlenmesi, iç çekişmeler, Denizli'nin efeler tarafından yakılmak istenmesi, Akhisar Milli Alayı'nın kurulması, Menemen'in, Manisa'nın, Akhisar'ın ve Turgutlu'nun Yunanlılar tarafından işgali, katliamlar ve Milli kuvvetlerin gerilla taktikleriyle düzenledikleri saldırılar, Mustafa Kemal'in İstanbul'a gelişi, padişahla görüşmeleri, padişahın damadlık teklifi, Mustafa Kemal'in padişahın emriyle Samsun'a gönderilişi, Samsun yolculuğunun ayrıntıları, Karadeniz'de Rum çeteleri ve etkinlikleri, Amasya genelgesinin hazırlanışı, alınan gizli kararlar, İstanbul Hükümeti'nin Erzurum ve Sıvas Kongrelerini engelleme girişimleri ve İngiltere'nin baskısı, Mustafa Kemal'in ordudan azledilmesi, asi ilan edilmesi ve tutuklanması kararı, Erzurum Kongresi'nin temel ilkeleri, Atatürk Anayasası ile 61 Anayasası'nın karşılaştırılması gibi konular ele alınmaktadır


HAKKINDA YAZILANLAR



Siyasi Günlük

Demokrat Parti'nin Kuruluşu

Samet Ağaoğlu

İletişim Yayınevi / Anı Dizisi


Samet Ağaoğlu, sadece siyaset sahnemizin değil siyasi literatürümüzün de en özgün ve en önemli isimlerinden Ağaoğlu'nun ilk kez günışığına çıkan siyasi günlüğü, yakın tarihimizin önemli bir dönemine ilişkin çok zengin bir eser niteliğinde

REFİK SAYDAM





TC 11 12 Hükümetleri Başbakanı


1881 yılında İstanbul’da doğdu Askeri Tıbbiyeyi doktor yüzbaşı olarak bitiren Refik Bey Almanya’da Berlin Askeri Tıp Akademisi’nde Brandenburg, Danzig, Spandou ve Scharite’de eğitim gördü


Balkan Savaşı’nda Antalya’da ve Çatalca cephesinde kolera hastalığını önleyici çalışmalar yaptı 1914 yılında atandığı Sahra Genel Sağlık Müfettiş Muavinliği sırasında Bakteriyoloji Enstitüsünü örgütleyerek tifo, dizanteri, veba ve kolera aşılarının, tetanos ve dizanteri serumlarının burada üretilmesini ve I Dünya Savaşı boyunca ordu ihtiyacının karşılanmasını sağladı Salgın hastalıklarla mücadelesini Hasankale’de cephe hizmetinde sürdürdü


Tifüse karşı hazırladığı aşı, tıp literatürüne geçti ve I Dünya Savaşında Alman ordusunda ve Kurtuluş Savaşı’nda kullanıldı 1919’da 9 Kolordu Sağlık Müfettişi Muavinliği görevi ile Mustafa Kemal’in yanında Samsun’a çıkan Refik Bey, Erzurum’da Mustafa Kemal’in karargâhı dağıtıldıktan sonra Erzurum askeri hastanesi bulaşıcı hastalıklar servisi şefliğine atandı Fakat bu görevi kabul etmeyerek ordudan ayrıldı Erzurum ve Sivas Kongresi çalışmalarına katıldı


1920 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Beyazıt Milletvekili olarak girdi İkinci dönemden başlayarak üyeliğini İstanbul Milletvekili olarak sürdürdü Aynı yıl Sağlık ve Sosyal Yardım (Sıhhat ve İçtimai Muavenet) Bakanı seçildi


Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Sağlık Bakanı olan Refik Saydam, 14 yıl sürecek olan bu görevinde sağlık hizmetlerinin temellerini attı 1924 yılında Ankara’da ve daha sonra Erzurum, Diyarbakır, Sivas ve diğer birçok ilde memleket hastaneleri, doğum ve çocuk bakımevleri açtı Ayrıca bu konuda eleman yetiştirilmesine önem vererek sağlık kursları, tıp öğrenci yurtları, 1928 yılında Hıfzıssıhha Enstitüsünü ve Mektebini, İstanbul ve Ankara’da verem savaş dispanserlerini kurdu


1938’den sonra İçişleri Bakanlığı, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği ve 15 yıl Kızılay Başkanlığı yaptı Almanca ve Fransızca bilen Refik Saydam, 1942 yılında İstanbul’da vefat etti

ŞÜKRÜ SARAÇOĞLU




TC 13 14 Hükümetleri Başbakanı


Mehmet Şükrü Saracoğlu, siyaset ve devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti'nin beşinci Başbakanı 1887 yılında Ödemiş'te doğdu Mülkiye Mektebi'ni (1909) bitirdikten sonra İzmir liselerinde öğretmenlik yaptı Birinci Dünya Savaşı yılarında Cenevre Siyasal Bilimler Fakültesi'ni bitirdi İkinci dönem çalışmalarına başlayan TBMM'ye, İzmir milletvekili olarak katılan Mehmet Şükrü Bey, Fethi Okyar hükümetinde Milli Eğitim Bakanı (1924-1925) oldu


1926'da da Türk ve Yunan halklarının değiştirilmesi amacıyla kurulan Muhtelit Mübadele Komisyonuna Türk delegasyonu olarak seçildi Dördüncü ve Beşinci İnönü hükümetlerinde Maliye Bakanlığına (1927-1930) getirilen Şükrü Bey, henüz kalkınma programının oluşturulamadığı bu dönemde, Türk ekonomisinin ancak köyden başlatılacak reform çalışmalarıyla kalkınabileceğini ileri sürdü Bunun yanı sıra memur sınıfının sorunlarına eğilerek personel ve emeklilik kanunlarını yürürlüğe koydu İktisadi alanda yaptığı işlerden biri de, yabancı bankaların elinde iç ve dış ticaret mevsimlerine göre düşürülen, Türk parasının değerinin korunmasını sağlamasıydı Bu amaçla Merkez Bankasını kurdu (1930) Aynı yıl sağlığı nedeniyle görevinden ayrılmak zorunda kalınca, Türkiye'nin iktisadi sorunları üstüne inceleme ve araştırma yapmak üzere ABD'ye gönderildi (1931) Dönüşünde Türk Pamuk Sanayii'nin temellerini atan bir rapor hazırladı 1932'de Osmanlı İmparatorluğu'nun borçlarıyla ilgili sorunları çözümlemek üzere Paris'te yapılan görüşmelerde Türkiye'yi temsil etti ve 1933 antlaşmasını imzaladı


Adalet Bakanlığı (1933-1939) yıllarında, Yargıç ve Avukatlar Kanunu'nu, Suçüstü, İcra-İflas Kanunları'nı yürürlüğe koyması, iş esasına dayanan cezaevleri kuruluş yasalarını uygulamaya sokarak, bu amaca dayalı İmralı cezaevini kurması önemli girişimleri arasındaydı Saraçoğlu'nun en önemli görevi, İkinci Bayar hükümetinde (1938-1939) ve Saydam Hükümetlerinde (1939-1942) Dışişleri Bakanlığı oldu 1942'de hükümeti kurmakla görevlendirildikten sonra da (1942-1946) zaman zaman Dışişleri Bakanlığını üzerine almak zorunda kaldı


1940'ta İngiliz ve Fransız'ların, Türkiye'yi İtalya'ya karşı savaşa sokma isteklerini reddetti 1948'de TBMM başkanlığına seçilen Saraçoğlu 1950'den sonra siyasi hayattan çekildi 1953 yılında İstanbul'da öldü

RECEP PEKER




TC 15 Hükümeti Başbakanı


1889'da İstanbul'da doğdu Orta öğrenimini Kocamustafapaşa Askeri Rüştiyesi ve İdadisi'nde yaptıktan sonra 1907 yılında Mekteb-i Harbiye'yi bitirdi 1911 ve 1912 yıllarında Yemen'de Trablusgarp ve 1912-1913 yıllarında da Balkan Savaşları'nda çarpıştı


I Dünya Savaşı'nda Rumeli ve Kafkas Cephelerinde görev aldı 1919'da Erkânı Harbiye Mektebini bitirdi Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Şubat 1920'de Anadolu'ya geçti Binbaşı rütbesi ile 20 Kolordu'da görevlendirildi 23 Nisan 1920'de açılan TBMM'nin Genel Sekreterliğine getirildi 1923'te Kütahya Mebusu seçilerek iki dönem TBMM'ye girdi Bir süre Hakimiyeti Milliye gazetesinin başyazarlığını yaptı


1924 ve 1925 yıllarında Dahiliye Vekili oldu Ayrıca Mübadele, İmar ve İskân Bakanlığına vekalet etti 3 ve 4 İsmet Paşa hükümetlerinde 1925-1927 yılları arasında Müdafaa-i Milliye Vekilliği ve 1928-1930 yılları arasında Nafia Vekilliği yaptı İtalya'da Mussolini ve Almanya'da Hitler rejimlerine yakın bir politikayı savundu 1931'de Cumhuriyet Halk Fırkası Kâtib-i Umumiliği'ne atandı 1933'te yeniden organize edilen İstanbul Üniversitesi'nde Atatürk tarafından İnkılap Tarihi dersleri vermekle görevlendirildi 1931-1936 yılları arasında Atatürk ve Başvekil İsmet İnönü ile birlikte Tek Parti Rejiminin "güçlü adamı" olarak görüldü 1936'da Atatürk'le arasındaki bir fikir ayrılığı nedeniyle partideki Katib-i Umumilik görevinden azledildi


20 Temmuz 1936'da İsviçre'nin Montreaux kasabasında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nden sonra, Atatürk'ün dünya politikasında Türkiye'nin İngiltere ve diğer demokratik ülkelerle birlikte hareket alanı bulmasını istemesi, önce Peker'in daha sonra da Başvekil İsmet İnönü'nün azledilmelerinin asıl nedeni olarak gösterilir


Ağustos 1946'da çok partili dönemin ilk hükümetini kurdu Recep Peker'in, Halk Evleri'nin yayın organı Ülkü Dergisi'nde çıkan İnkılâp Tarihi ders notları, 1935'te İnkılâp Tarihi Dersleri adı ile kitap olarak yayımlandı 1 Nisan 1950'de İstanbul'da öldü Mezarı Edirnekapı Mezarlığı'ndadır

HASAN SAKA





TC 16 17 Hükümetleri Başbakanı


1885 yılında Trabzon’da doğdu Mülkiye Mektebini 1908 yılında bitirdi Paris Siyasal Bilgiler Okulu Diplomasi Şubesini 1912 yılında bitirip, daha önceki işi Divân-ı Muhasebat (Sayıştay)’daki görevine başladı


Nisan 1915’de Maliye Bakanlığı Varidat Umum Müdürlüğü Temettü Vergisi Komisyonu 1 Mümeyyizliğine tayin edildi Ekim 1916’da Eskişehir Sancağı Bölge İktisat Müdürü oldu 4 Eylül 1918 tarihinde Mülkiye Mektebi iktisat dersi hocalığını üstlendi


Son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Trabzon Milletvekili olarak katıldı İşgal kuvvetlerinin Meclis’i kapatması üzerine İaşe Umum Müdürlüğü Teftiş Heyeti Müdürü oldu 1921 yılında Trabzon Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katıldı 3 İcra Vekilleri Heyeti’nde önce Maliye, 1151922 tarihinden itibaren de Ekonomi Bakanlığı yaptı Bu dönemde çağdaş maliye ilkelerinin yerleşmesinde öncülük etmiştir Lozan Konferans Heyetinde ekonomik ve mâlî konularda ikinci başkanlardan biri olarak görev yaptı ve anlaşmaya üçüncü sırada imza attı


1 İnönü Hükûmeti’nde İktisat, 2 İnönü Hükûmeti’nde Ticaret ve 3 İnönü Hükûmeti’nde bir süre Maliye Bakanlığı yaptı 1371926 tarihinde istifaen görevinden ayrıldı 1111926 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekilliğine seçildi Bu görevini 3, 4 ve 5 dönemlerde de korudu 1 Kasım 1935 tarihinde Başkan Vekilliğinden ayrıldı ve 24 Ekim 1936’dan 1941 yılına kadar İstanbul’dan Ankara’ya nakledilen Siyasal Bilgiler Okulu’nun Genel İktisat Profesörlüğünü üstlendi


6-8 dönemlerde de Trabzon Milletvekili seçilerek 13 Eylül 1944 tarihinde 2 Saraçoğlu Hükûmeti’nde Dışişleri Bakanlığı’na getirildi İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru bütçenin açık vermeye başladığı, şeker ve kâğıt sıkıntısının en üst sınıra çıktığı ve ortamın gerginleştiği bir dönemde; İsmet İnönü 12 Temmuz Bildirgesi doğrultusunda Başbakanlık yapacak kişi olarak Hasan Saka’yı uygun gördü


Hasan Saka, Başbakanlıktan ayrılınca Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu Başkan Vekilliğine seçildi 1954 seçimleriyle politikadan ayrıldı 29 Temmuz 1960 tarihinde İstanbul’da vefat etti Fransızca bilen Hasan Saka, evli ve 3 çocuk babasıdır

ŞEMSETTİN GÜNALTAY





TC 18 Hükümeti Başbakanı


1883’te Erzincan Kemaliye’de doğan Günaltay, Lozan Üniversitesi Doğa Bilimleri Bölümü’nden mezun oldu Yurda dönünce çeşitli liselerde müdürlük yaptı ve bu sırada tanıştığı Ziya Gökalp’in etkisiyle Türk tarihini araştırmaya başladı 1914’te Darülfünun’daki ıslahat çalışmaları sırasında Edebiyat Fakültesi Türk tarihi ve İslam kavimleri tarihi profesörü, daha sonra da İlahiyat Fakültesi dekanı oldu Şemsettin Günaltay 1915’te Ertuğrul Sancağı’ndan Bilecik mebusu seçilerek Meclis-i Mebusan’a girdi ve Meclis dağılana kadar bu görevde kaldı


Bir süre İstanbul Belediye Meclisi’nde üyelik ve başkan vekilliği de yapan Günaltay, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nde görev aldı 1923-1950 yılları arasında Sivas, 1950-1954 yılları arsında Erzincan milletvekilliği yapan Şemsettin Günaltay, 1949’da Hasan Saka’nın istifası üzerine başbakanlığa getirilmiş ve Demokrat Parti iktidarına kadar bu görevini sürdürmüştü CHP İstanbul il başkanlığı ve Kurucu Meclis üyeliği de yapan Günaltay, 1961’de İstanbul senatörü seçildi, ancak göreve başlayamadan öldü 1941’den ölene dek Türk Tarih Kurumu’nun başkanlığını yapan Günaltay’ın eserleri arasında, Zulmetten Nura, Hurafattan Hakikata, İslam Dini Tarihi, Maziden Atiye sayılabilir


Eski başbakan ve tarihçi Şemsettin Günaltay 19 Ekim 1961’de Ortaköy Şifa Yurdu’nda prostat kanserinden öldü Cenazesi İstanbul Üniversitesi’nde yapılan bir törenden sonra vasiyeti üzerine Ankara Asli Mezarlığı’nda kızının yanında toprağa verildi

ADNAN MENDERES





TC 19 20 21 22 23 Hükümetleri Başbakanı


1899 yılında Aydın’da doğduBabası İzmirli Katipzade İbrahim Ethem Bey, annesi Aydınlı Hacı Alipaşazadeler’den Tevfika Hanım’dırAnne ve babasını küçük yaşta kaybettiOnu anneannesi büyüttüTahsil hayatına İzmir İttihat ve Terakki Mektebi’nde başlayan Adnan Menderes, Kızılçulu Amerikan Koleji’nde okurken misyonerlerle başı derde girdiği için çeşitli mercilere müracaat ettiMüracaat ettiği makamların birinin başında Celal Bayar vardıBayar’la böyle tanışmış oldu


Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitiren Adnan Menderes Birinci Dünya Savaşı sırısında yedeksubay olarak askerliğini yaptıAydın’da bazı arkadaşlarıyla birlikte Ayyıldız Çetesi’ni kurduDaha sonra Söke’de Piyade Alay Yaveri olarak savaşa katıldıSavaştan sonra İstiklal Madalyası aldı


Ali Fethi Okyar tarafından 1930 senesinde kurulan ancak kısı sürede kapatılan Serbest Fırka’nın Aydın teşkilatını kurarak başkanı olduBu parti kapatılınca CHP’ye girdi ve 1931 yılında bu partiden Aydın milletvekili seçildi


1945 senesine kadar TBMM’de komisyon raportörlüğü yapan Adnan Menderes, o yıl Saracoğlu Hükümeti’nin getirdiği Toprak Kanunu tasarısını şiddetle tenkit ederek komisyondan istifa ettiPartide yaptıkları muhalefetten dolayı bir süre sonra Refik Koraltan ve Fuat Köprülü ile birlikte CHP Disiplin Kurulu tarafından 12 Haziran 1945’te ihraç edildiler

Celal Bayar da hem partiden hem de milletvekilliğinden istifa ettiBu hareketler Demokrat Parti’nin 7 Ocak 1946’da kurulmasına sebep oldu1946 seçimlerinde Demokrat Parti’den Kütahya milletvekili olarak meclisi girdiCelal bayar’dan sonra ikinci adam durumuna geldi14 mayıs 1950 seçimlerinde DP oyların 53,5’ini alarak iktidar olduOn senelik DP iktidarının tek başbakanı oldu ve o döneme damgasını vurduİktidarı zamanında 5 hükümet kurduBu on senelik zaman içinde Türkiye’nin iç ve dış siyasetinde büyük gelişmeler olduSanayileşme ve şehirleşme hamlesi başladı, köye makine girdi, ulaşım, enerji, eğitim, sağlık, sigorta ve bankacılık yeniden başladıTürkiye kalkınma kavramıyla tanıştı

27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbeyle iktidardan indirildiYassıada’ya hapsedildiMilli birlik komitesi tarafından kurulan Yüksek Adalet Divanı’nca idama mahkum edildiYassıada tutuklu bulunduğu sırada çeşitli işkencelere maruz kaldı17 Eylül 1961 tahinde İmralı Ada’da idam edildiTürk Milleti O’nu hiç unutmadı

CEMAL GÜRSEL





TC 24 25 Hükümetleri Başbakanı


1895 yılında Erzurum'da doğdu İlk öğrenimini Ordu ilinde yaptı Daha sonra öğrenimini Erzincan ve İstanbul'da askerî öğrenci olarak sürdürdü


1915-1917 yıllarında Topçu Subayı olarak Çanakkale Savaşlarına katıldı Filistin ve Suriye cephesinde bulundu


Türk İstiklal Harbinin Batı cephesindeki bütün savaşlarına katıldı 1929 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi


1946 yılından itibaren Orgenerallik rütbesi dahil çeşitli general rütbelerinde hizmet yaptı 1958 yılında Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı Bütün bu görevleri sırasında meslekî bilgi ve karakteri ile ordunun ve halkın sevgisini ve güvenini kazandı


27 Mayıs 1960 harekâtının lideri olarak kabul edildi Yeniden demokratik düzene dönülmesinde ve 1961 Anayasası'nın hazırlanmasında önemli rol oynadı Halk oyuna sunulan ve kabul olunan bu Anayasa gereğince, 10 Ekim 1961 tarihinde yapılan seçimlerden sonra teşekkül eden Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin dördüncü Cumhurbaşkanı olarak seçildi 1966 yılında başlayan rahatsızlığının devamı ve görevini engellemesi üzerine, Anayasa uyarınca Cumhurbaşkanlığı görevi sona erdi 14 Eylül 1966 tarihinde vefat etti

SUAT HAYRİ ÜRGÜPLÜ





TC 29 Hükûmeti Başbakanı


Suat Hayri Ürgüplü 13 Ağustos 1903 tarihinde Şam'da doğdu Galatasaray Lisesinden sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini 1926 yılında bitirdi Çeşitli devlet hizmetlerinde bulundu Türk-Yunan Ahali Değiş-Tokuşu mahkemelerinde çalıştı


İstanbul Ticaret Mahkemesi yargıçlığında bulundu (1929-1932) 1939 ve 1943'te Kayseri Milletvekili seçildi 2 Saraçoğlu kabinesinde Gümrük ve Tekel Bakanı oldu 1950'de tekrar parlamentoya dõndü 1952 yılına kadar Kayseri Milletvekilliği yaptı Avrupa İstişari Meclisi'nde başkan yardımcılığı görevinde bulundu


1952'de parlamentodan ayrılarak Bonn Büyükelçiliği'ne getirildi 1955'te Londra, 1959'da Washington, 1960'da ise Madrit Büyükelçiliğine atandı 1961 seçimlerine katılarak Kayseri Senatörü seçildi Cumhuriyet Senatosunun ilk başkanı oldu Bu görevi tamamladıktan sonra 1965 yılında partilerüstü hükümetin başkanlığını yaptı 1966'da kontenjan senatörü seçildi 1972'ye kadar bu görevde kaldı


Fransızca, İngilizce ve Almanca bilen Suat Hayri Ürgüplü, evli ve 1 çocuk babasıdır Ürgüplü, 1981 yılında İstanbul'da vefat etti

SÜLEYMAN DEMİREL





TC 30 31 32 39 41 43 49 Hükümetleri Başbakanı


1 Kasım 1924' te Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu İlköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon'da bitirdi Şubat 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'nden mezun oldu Aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresi' nde göreve başladı Önce 1949-1950, daha sonra 1954-1955 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri'nde barajlar, sulama ve elektrifikasyon konularında ihtisas yaptı


1954 yılında Barajlar Dairesi Başkanı, 1955 yılında da Devlet Su İşleri Genel Müdürü oldu 1962-1964 yılları arasında serbest müşavir-mühendis olarak çalıştı Aynı yıllarda Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde su mühendisliği konusunda dersler verdi


Siyasî yaşamına, 1962 yılında, Adalet Partisi Genel İdare Kurulu üyeliği ile başladı 28 Kasım 1964 tarihinde bu partiye genel başkan seçilmesinin ardından, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 tarihleri arasında görev yapan koalisyon hükûmetinde Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı


10 Ekim 1965'de yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 53 oy alarak tek başına iktidar oldu Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak Parlamento'ya girdi ve Türkiye'nin 12 Başbakanı olarak hükûmeti kurdu Bu hükûmet 4 yıl sürdü 10 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde de Adalet Partisi yine tek başına iktidar oldu Böylece, 31 TC Hükûmeti'ni kurdu Daha sonra, parti içi bir kriz dolayısı ile, 32 TC Hükûmeti'ni kurmak durumunda kaldı 12 Mart 1971 muhtırası üzerine, başbakanlık görevini bıraktı 1971 ile 1980 arasında, 1975, 1977 ve 1979'da 3 defa daha hükûmet kurdu


12 Eylül 1980 müdahalesi üzerine görevi bıraktı ve 7 sene yasaklı olarak siyaset dışı kaldı 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması ile yasaklar kaldırıldı ve 24 Eylül 1987 tarihinde, Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi 29 Kasım 1987'de yapılan genel seçimlerde Isparta Milletvekili olarak tekrar TBMM'ne girdi 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimler sonrasında, DYP ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin biraraya gelerek kurduğu 49 TC Hükûmeti'nde Başbakan olarak görev aldı


30 yaşında genel müdür, 40 yaşında önce parti genel başkanı, sonra başbakan olmuş; 12 seneye yaklaşan başbakanlık görevinde, Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesine büyük hizmetlerde bulunmuştur Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı ve İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış kişisidir 6 dönem Isparta Milletvekilliği yapmış, 7 sene yasaklı kalmış, 6 defa hükûmetten gitmiş, 7 defa hükûmet kurmuştur


16 Mayıs 1993 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin 9 Cumhurbaşkanı olarak seçildi


HAKKINDA YAZILANLAR



Görüntüler/

Süleyman Demirel 50 Yıl

Hulusi Turgut

ABC Kitabevi Yayın ve Dağıtım AŞ / Siyaset Dizisi


Değerli Kitap Dostları, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne 50 yıldan beri hizmet verip, ülkeye dev eserler kazandıran Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel'le ilgili 2 ciltlik bir belgeseli, kültür hizmetine sunmanın gurur ve mutluluğunu yaşıyoruz Sayın Demirel'in 1949 yılı Nisan ayında, Elektrik İşleri Etüd İdaresi'de başlayan devlet hizmeti, 1999'da yarım asrı tamamladı İnşaat Yüksek Mühendisi olarak Türk insanına hizmet vermeye koyulan Sayın Demirel, daha sonra Barajlar Dairesi Reisi, Devlet Su İşleri Genel Müdürü, Başbakan Yardımcısı Başbakan ve nihayet Türkiye Cumhurbaşkanı konumundaki çalışmaları ile başarasının zirvesine ulaştı Tükiye'nin 9 Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel 7 yılık görevini 16 Mayıs 2000'de tamamlıyor 38 yıldan beri aktif siyasetin içerisinde bulunan Sayın Demirel, bu süre içinde ülke kalkınması ve insanların mutluluğu için dev projelere imzasını attı 2000'li yılların başında da dünya liderlerinin duayeni konumuna ulaştı 9 Cumhurbaşkanımızı'ın görev süresi dolmadan 40 gün önce, Türkiye'yi resmen ziyaret eden Almanya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Johannes Rau, bakınız Sayın Demirel'i nasıl tarif ediyordu: "Sayın Cumhurbaşkanı, siz modern Türkiye'nin değişim sürecini simgelemektesiniz Siz, Türkiye Cumhuriyeti'nin bütün aşamalarını yaşadınız ve uzun dönemlerde yönetmen olarak şekillendirdiniz Siz, haklı olarak bir halk adamı olmaktan gurur duymaktasınız Siz, inşaatçı baretini başına geçiren, eline küreği alan ve vizyonları gerçekleştiren bir politikacısınız Almanya, Avrupa ve dünya sizi olağanüstü bir devlet adamı olarak takdir etmektedir 20 Yüzyılın ikinci yarısında hemen hemen hiçbir Türk politikacısı ülkenin kaderine sizin kadar damgasını vurmamıştır Mustafa Kemal Atatürk bir keresinde şu sözleri telaffuz etmiştir: Bir gezgin yalnızca yolu değil, yolun ardındaki ufku da görmek zorundadır Siz, siyasi yolculuğunuzda daima bu ilkeyi izlediniz"


Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi 1965-1971

Cüneyt Arcayürek

Bilgi Yayınevi / Cüneyt Arcayürek Açıklıyor Dizisi


Her sayfada Cüneyt Arcayürek'in değer yargılarına katılmasanız da önemli olayların içinde soluk soluğa yaşamış bir gazeteciyle karşı karşıya bulunduğunuzu ve gazeteciliğin ne demek olduğunu anlıyorsunuz Türkiye'nin tarihini yazmak isteyen kişi, Arcayürek'in kitaplarını incelemeden bu işi yaparsa eksik kalacaktır

-İlhan Selçuk-


Demirel'in Yokluk Yılları

Yavuz Donat

Bilgi Yayınevi / Yavuz Donat'ın Vitrininden Dizisi


Buna, "Demirel'in zor yılları" da denebilir 12 Eylül sabahından başlayıp, siyasi yasağın kaldırıldığı güne kadar geçen dönem

NİHAT ERİM





TC 33 34 Hükümetleri Başbakanı


1912’de Kandıra’da doğdu Galatasaray Lisesi’ni, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi Paris Hukuk Fakültesi’nde doktora yaptı 1939’da Ankara Hukuk Fakültesi’ne kamu hukuku doçenti atandı; 1941’de profesörlüğe yükseltildi Ankara Hukuk Fakültesi’ndeki kamu hukuku derslerine ek olarak Siyasal Bilgiler Okulu’nda devletler hukuku dersleri verdi 1945-50 arasında CHP milletvekili olarak TBMM’de bulundu; II Hasan Saka Hükümeti’nde bayındırlık bakanlığı, Günaltay Hükümeti’nde başbakan yardımcılığı yaptı CHP muhalefete geçtikten sonra partinin yayın organı Ulus’un başyazarlığını üstlendi, bu gazetenin 1953’te kapanması üzerine 1955’e kadar Yeni Ulus ve Halkçı gazetelerini çıkardı Başbakan Menderes’in isteği üzerine Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasının hazırlanışında görev aldı 1961’de CHP milletvekili olarak yeniden TBMM’ye döndü


12 Mart 1971 Muhtırası’nın ardından CHP’den ayrılması koşuluyla hükümeti kurmakla görevlendirildi 26 Mart 1971’de kurduğu partiler üstü hükümet 3 Aralık 1971’de istifa etti Yeniden hükümeti kurmakla görevlendirildi; kurduğu II Erim Hükümeti 22 Mayıs 1972’ye kadar işbaşında kaldı 1977’ye kadar Cumhuriyet Senatosu’nda kontenjan senatörü olarak görev yaptı 19 Temmuz 1980’de İstanbul’da bir silahlı saldırı sonucu öldü Kıbrıs’la ilgili anı ve gözlemlerini Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs adıyla 1975’te kitaplaştırdı

FERİT MELEN





TC 35 Hükümeti Başbakanı


1906'da Van'da doğdu İlk ve ortaokulu Van'da bitirip, 1928'de Bursa Erkek Lisesinden mezun oldu Mülkiyeye girerek Temmuz 1931'de diploma aldı 26 Ağustos 1931'de Bursa Maiyet memurluğunda devlet hizmetine girdi 25 Ekim 1932'de Maliye Müfettiş Yardımcılığına atandı 1 Ocak 1936'da Dördüncü Sınıf, 14 Temmuz 1939'da Üçüncü Sınıf, 26 Ocak 1940'ta İkinci Sınıf ve 28 Ocak 1943'te Birinci Sınıf Müfettişliğe terfi etti Askerliğini asteğmen olarak 1 Mayıs 1940-27 Kasım 1941 tarihleri arasında yaptı Bir yıl süre ile Fransa Maliye Bakanlığı Örgütünde inceleme yapmak üzere Paris'e gönderildi 29 Kasım 1943'te Vasıtalı Vergiler Genel Müdürü oldu 30 Haziran 1946'da Gelirler Genel Müdürlüğüne getirildi


IX Dönem seçimlerinde Van Milletvekilliğine seçildi, dönem sonunda yasama etkinliğine ara vererek serbest mali müşavirlik yaptı 30 Eylül 1959'da emekliye ayrıldı XI Dönemde tekrar Van Milletvekili seçildi 1961 Kurucu Meclisinde Van İli Temsilcisi olarak bulundu IX ve X İnönü Kabinelerinde, Parlamento dışından, Maliye Bakanı olarak yer aldı 7 Haziran 1964 - 14 Ekim 1979 tarihleri arasında Cumhuriyet Senatosu Van Üyeliği yaptı 1968'de CHP'den istifa ederek Güven Partisi kurucuları arasında yer aldı I ve II Erim Hükümetlerinde 26 Mart 1971'den 22 Mayıs 1972 tarihine kadar Milli Savunma Bakanlığı görevinde bulundu 22 Mayıs 1972'de Başbakanlık görevini üstlendi IV Demirel Hükümetinde 31 Mart 1975'de tekrar Milli Savunma Bakanlığı görevine getirildi 12 Temmuz 1980'de Cumhurbaşkanınca, Cumhuriyet Senatosu Üyeliğine seçildi Bu görevi 12 Eylül 1980'de sona erdi 1983 Genel Seçimlerinde bir kez daha Van Milletvekili seçildi


3 Eylül 1988'de Ankara'da vefat etti, Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi