Yaş Tashihi(Büyütme-Küçültme) Ve İsim Tashihi

III Ad üzerindeki hak
1 Adın korunması
Madde 26- Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir
Adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddî zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevî tazminat ödenmesini isteyebilir
2 Adın değiştirilmesi
Madde 27- Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir
Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur
Ad değişmekle kişisel durum değişmez
Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir
GÖREV:Asliye Hukuk Mahkemesi
YETKİ :İlgilinin oturduğu yer mahkemesi, ancak eğer davacı Ankara’da oturuyor ancak nüfusa kayıtlı olduğu yer Manisa ise her iki yerde de dava açabilir
DAVACI :Yanlış olan kaydın düzeltilmesini isteyen kişidir Eğer tashihi istenen kişi reşit değil ve velayet altında ise davayı velisi açar
Vasi bu davayı açar ise Sulh Hakiminden izin alması gerekir
DAVALI: Nüfus İdaresi Duruşmada mutlaka bulunması zorunludur
YARGILAMA USULÜ: Basit yargılama usulü uygulanır
Nüfus davaları başka bir deyişle ahkamı şahsiye davaları nüfus kayıtlarının tashihini gerektirdiğinden kamusal nitelik arz eder Bu davalarda Davalı taraf nüfus müdürlüğüdür ayrıca iddia makamını temsilen CSavcısı da mutlaka duruşmada bulunmalıdır
Nüfus davalarının kamusal yönü dolayısı ile hakim tarafların bildirdiği deliller dışında da gerektiğinde resen delil toplayabilir Hakim tarafların bildirdiği delillerle bağlı değildir Hakim gerektiğinde her türlü delili resen araştırabilir
b Kamu düzenini ilgilendiren durumlarda ,Nüfus müdürünün isteği üzerine C Savcısı tarafından dava açılabilir Örneğin askerlik yoklaması sırasında gelen kişinin bayan olması gibi
YAŞ DÜZELTME DAVASI:
Aranacak Hususlar:
1-Aile nüfus kayıt tablosu nüfus müdürlüğünden istenir
2-Doğum belgesi getirtilecek, hastanede doğmuş ise dava reddedilecektir
3-Okula başlama kayıtları getirtilir ve gerekirse askere batlama tarihi Askerlik tubesinden sorulur, Genellikle orta ve ileri yaşta ki davacıların açmış olduğu davalarda , sağlık kurulundan gelen rapor (40-45 yaşları civarında) şeklinde geldiği için örneğin nüfusta 1945 tarihinde doğduğu kayıtlı iken 1950 yaşında doğduğunu iddia ve talep eden davacının ilkokula başlama tarihi sorulup 1952 olarak gelir ise 2 yaşında okula başlaması mümkün olmadığı için talebi reddedilmelidir
4-Yaşı düzeltilecek kişinin nüfusta kayıtlı olması gerekir
5- Sağlık kurulu veya Adli Tıp Kurumundan film ve grafiklerin çekilerek bu hususta raporun alınması gerekir
6-Yaşı düzeltilmesi istenen kişinin talebi(iddia) yalanlayıp-yalanlamadığının tespiti için fiziksel görünümü (Nasiyeyi hali) hakim tarafından bizzat incelenmeli ve iddiayı yalanlayıp yalanlamadığı tutanağa geçirilmelidir
7- Davacı tarafından bildirilen tanıklar çağrılıp dinlenilmelidir Ancak bu tanıkların beyanları sadece takdiri delil olarak kabul edilmelidir Eğer Tanığın beyanları soyut ifadelerden ibaret ise hiç itibar edilmemelidir Kendi çocuğunun hatta kendi doğum tarihini bilmeyen ve sırf usul yerini bulsun diye adliye koridorunda yakalanıp duruşmaya çıkartılan tanıklara hiç itibar edilmemeli ,bildikleri beyanları somut nedenlere ve olaylara dayandırılmalıdırÖrneğin “ben askerden geldiğim yıl”, “evlendiğim sene”, “yaşı düzeltilecek kişi ile yaşıt hatta aynı yıl okula başlayan oğlum vardır”vb
ü Yaş düzeltme davası ancak bir kez açılabilir
üİkiz oldukları iddiası var ise her ikisi de adli tıp kurumu yada sağlık kuruluna sevki gerekir Ya diğer kardeşin de yaşı düzeltilir yada ikizlik kaydının iptaline karar verilir
ü Hiç kimsenin doğmadan nüfusa kaydı mümkün değildir Yani nüfusta ki tescil tarihi çok önemlidir Yaş küçültme davalarında ancak tescil tarihine kadar yaş küçültülebilir Bu nedenle tescil tarihi belirlenmeden karar verilmemelidirÖrneğin bir baba nüfus idaresine gidip “benim 3 ay sonra nur topu gibi bir oğlum olacak ,ben tedbirli adamım,ne me lazım şimdiden kaydını yaptırıp tescil ettirmek istiyorumJ ” demesi ne kadar mümkün ise tescil tarihinden öncesine kadar yaşını küçültmesi de o kadar mümkündür Yaş büyültülmesi davasında bu kurala gerek yoktur Sadece kardeşler arasında kayda engel bir hususun olmaması gerekir
ü Kişi kendisinden önce bir kardeşinin doğduğunu ve kısa süre sonra vefat ettiğini ,kendisini de O’nun yerine kaydettiklerini ve nüfus kaydını kullandığını iddia ediyor ise ,dava hemen reddedilmelidir Çünkü idari bir tasarrufu gerektirdiği için idari bir işlemdir Nüfusa ilk kayıt mahkeme tarafından yapılamaz,nüfus davalarının bir başka dava tartı ise kişinin nüfus kütüğünde önceden kayıtlı olması gerekir
ü Bir suç nedeni ile mağdur yada sanığın yaşının küçültülmesi yada büyütülmesine ilişkin davanın yargılaması son soruşturmayı yapan mahkeme tarafından yapılır
ü Kişinin sadece doğum yılı yazılmış ise ay olarak Temmuz ayının birinci günü , sadece gün yazılmamış ise O ayın ilk günü esas alınır

İSİM VE SOYİSİM TASHİHİ DAVALARI:
üMuhik (haklı) sebeplere dayanılarak dava açılmalıdır
üKulağa hoş gelmeyen,telaffuzu zor,küçültücü,alay konusu olabilecek bir anlam ifade etmeli,
ü Davacının eski ve yeni adları sık sık resmi yada hukuki işlemlerde karışıklığa neden olmalıdırörneğin icra takibi,ihzar müzekkeresi vb işlemlerde davacı başkası ile karıştırılmalı
ü Davacı çevrede eski ad yada soyad ile tanınıp bilinmemelidir
ü Soyadın düzeltilmesi davasında kanımca mahkemenin daha hassas olmasında yarar vardır
ü Bu davadan zarar görenler bir yıl içerisinde kararı veren mahkemeye itiraz edebilirler
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
üDava her türlü delil ile ispatlanabilir
ü Nüfus kayıtları getirtilirdavacının göstermiş olduğu tanıklar dinlenir, tanıklardan ayrıntılı olarak davacıyı yada yaşı küçük ise adının değiştirilmesi istenen kişiyi hangi ad ile tanıdığı sorulur Eğer davacı adına fatura,elektrik,su davetiye,imzalı bir kitap,bayram kartı,mektup vb deliller var ise bunlar da delil olarak kabul edilebilir Ancak bence bu delillerin eski tarihli olmasında fayda vardır Çünkü iyi niyetli olmayan davacı adını değiştirmeyi aklına koymuş ise dava tarihinden kısa bir süre önce arkadaşları ile anlaşarak kendilerine “bana şu isimde mektup,telgraf,kart vb gönderin” diyebilir
Önemli:Uygulamada karşımıza şöyle bir durumda çıkabilirDavacı yurt dışına turist olarak gitmekte ve bir süre orada kaçak işçi olarak çalıştıktan sonra yakalanmakta ve sınır dışı edilmektedir Bu durumda davacı , tekrar yurt dışına gitmek için isim yada soy isim tashihi davası açmaktadır Bu hususun titizlilikle araştırılmasında fayda vardır
ü Aranan kişilerden olup-olmadığı Emniyet yada Jandarma Bilgi-işlem merkezinden ayrı ayrı sorulur Eğer aranan kişilerden ise bu kişinin ad yada soyadının değiştirilmesinde herhangi bir engel yoktur,ancak dava kabul edildiği takdirde mutlaka Adalet Bakanlığı Bilgi-İşlem merkezine durum bildirilmelidir
ü Davacının adı yada soyadı düzeltilmiş ise mutlaka yerel ve ulusal bir gazete de ilan edilmelidir