Şeyh Şamil (1797 - 1871)

Şeyh Şamil (1797 - 1871)


İmam Şamil 1797 yılında Dağıstan’ın Gimri köyünde dünyaya geldi Babası bölgenin yerli halklarından Avar Türklerine mensup Dengau Muhammed’dir 15 yaşında iken at binerek kılıç kuşandı 20 yaşına geldiğinde iki metreyi aşan boyu ile atlama, ateş etme, güreş, koşu, kılıç gibi spor dallarında üstün yetenek sahibi olmuştu
Öğrenimine bilgin Said Harekani’nin yanında başladı Daha sonra kayınpederi olan Nakşibendi Şeyhi Cemaleddin Gazi Kumuki’nin öğrencisi oldu Kendinden önce İmamet makamında bulunan Gazi Muhammed ve Hamzat Beg’in müşavirliğini yaptı Son derece sade ve kanaatkar bir hayatı vardı
İmam Şamil, muhtelif zamanlarda beş defa evlenmiş ve bu izdivaçların bazıları dini ve siyasi sebeplerle olmuştu Şamil’in Fatimat, Cevheret, Zahidet, Emine ve Şovanat ismindeki zevcelerinden Ahmed Cemaleddin, Muhammed Gazi, Muhammed Said, Muhammed Şefi, Cemaleddin ve Muhammed Kamil isimli altı oğlu ile Fatimat, Nafisat, Necabat, Bahu-Mesedu ve Safiyat isimli beş kızı oldu
Şamil, İmam yani devlet başkanı seçildikten sonra ilk iş olarak iç işlerini ele aldı Ruslara karşı daha etkili savaşmak için lüzumlu idari ve askeri teşkilatları yeni esaslara göre tanzim etti Bir taraftan askeri tedbirler alıp düşmana karşı savunma savaşları verirken, diğer taraftan da muntazam adli ve idari sivil bir devlet mekanizması geliştirmiş, medreselerde eğitime önem verdirmiş, fikir ve sanat alanında da büyük adımlar atılmasını sağlamıştır Döneminde tophaneler, baruthaneler, silahhaneler yapılmış, muntazam birlikler halinde askeri teşkilat kurulmuştur
Güçlü hitabeti, kararlı tutumu ve askeri dehasıyla büyük başarılar kazanmış, ünü kısa zamanda yayılarak, otoritesi Dağıstan civarında yaşayan geniş topluluklar tarafından kabul edilmiştir
İmam Şamil, idare sistemini yeniden düzenlerken, ülkeyi naiplik ve vilayetlere ayırarak bunların başına hem askeri hem de sivil yetkilerle donatılmış naipleri getirdi Üç veya dört naiplik bir vilayet idi Vilayetlerin başındaki naibin rütbesi daha yüksekti
Ayrıca, her biri birer savaş kahramanı olan bu yüksek rütbeli naiplerden Ahverdil Muhammed, Kabet Muhammed, Şuayıb Molla, Taşof Hacı, Danyal Sultan, Nur Muhammed, Hitinav Musa, Sadullah, Duba Hacı, Hacı Murat ve Şamil’in büyük oğlu Muhammed Gazi, gazavat’ın adı anılması gereken başlıca kahramanları oldular
Şamil imam seçildiği 1834 yılından 1859 yılına kadar Rusya’nın büyüklüğü ve kudretine rağmen yılmadan mücadeleyi sürdürdü Kendinden önceki iki imamın döneminde de fiilen 10 yıl savaşlara iştirak ettiğinden durup dinlenmeden cihad ettiği süre tam 35 yılı bulmuştur Bu süre zarfında Rus kuvvetlerine büyük zayiatlar vermiş ancak kısıtlı sayıdaki asker sayısı da günden güne erimiştir 1839’da Ahulgo Tepesinde 3000 mürid ile General Grabbe komutasındaki 10000’i aşkın üstün donanımlı Rus ordusunun kuşatmasına 80 gün süreyle direnişi harp tarihine geçmiştir Şamil bu savaşta eşi Cevheret’i, oğlu Said’i ve kızkardeşi Mesedo’yu kaybetmiş, 8 yaşındaki oğlu Cemaleddin’i Ruslara rehin vermek zorunda kalmıştır
Bu dehşet verici savaşlarda sadece insan kaybı olmadı Ruslar, ancak aylar süren savaşlar sonunda işgal edebildikleri bölgelerde, ağaçları, ormanları yakıp, bir tek canlı yaratık bırakmadan ilerlerdiler
Savaşlara iştirak eden Rus komutanlarından Milyutin, 80 gün devam eden Ahulgo savaşı hakkında hatıratında şu satırlara yer verir;
"Artık savaşın sevk ve idaresi kumandanların elinden büsbütün çıkmıştı Hiddetlerinden köpürmüş, adeta çıldırmış bir hale gelen dağlılar, ulu orta askerlerimizin üzerine saldırıyor, süngü ucunda can verinceye kadar dövüşüyorlardı Kadınlar bile kendilerini kudurmuş gibi müdafaa ettiler ve silahsız oldukları halde sıra sıra süngülerimizin üzerine atıldılar Lakin muvaffakiyet için her türlü fedakarlığı göze almış olan Rus kumandanlığı inatla taarruzlara devam etti Teslim olmayı katiyyen reddeden dağlılar, hiçbir ümitleri kalmadığı halde kahramanca dövüştüler Kadınlar, çocuklar ellerindeki kamalarla Ruslara hücum ediyor, süngülerin önünde göz kırpmadan can veriyorlardı Bazıları ise kendilerini ve çocuklarını korkunç uçurumlara atıyorlardı Yaralılar bile inanılmaz şekilde dövüşüyordu"
Dost ülkelerden hiçbir yardım göremeyen İmam Şamil’in, nihayet elindeki bütün kuvvet kaynakları tükenir ve 1859’un 6 Eylül’ünde Gunip’te Prens Baryatinsky komutasındaki 70000 kişilik Rus ordusuna, yanında birkaç yüz kişi kalıncaya kadar direndikten sonra teslim olur
İmam Şamil, aile efradı ve 40 kadar adamı Petersburg’a Çar’ın sarayına götürülür Rus Çarı IIAleksandr tarafından sarayın kapısında hayrete düşülecek derecede nazik karşılanır Çar, babası 1Nikola’ya ve ihtişamlı ordularına tam otuzbeş yıl Kafkasya’yı zindan eden, zamanının bu en büyük kahramanını karşısında görür görmez, yüzünden ve sakalından hayranlıkla öpmekten kendini alıkoyamaz
İmam Şamil bir ay kadar sarayda misafir edildikten sonra, saygın tutsak olarak esaret yıllarını geçireceği Kaluga’ya gönderilir
Ancak Şamil ve ailesine esaret çok ağır gelir İki yıl içinde Şamil’in simsiyah saçları beyazlar Büyük kızı Nafisat ile gelini Muhammed Gazi’nin karısı Kerimet üzüntüden vereme yakalanarak ölürler
Aradan ancak on yıl geçtikten sonra Çar, onun Hac’ca gitmesine izin verir Ancak bir tedbir olarak oğlu Muhammed Şefi’yi alıkoyar ve Hacc’ı ifa ettikten sonra derhal Rusya’ya dönmesini şart koşar
Şamil, 1870 yılında maiyetindeki adamları ile birlikte Rusya’dan ayrılarak önce İstanbul’a uğrar Sultan Abdülaziz tarafından karşılanarak sarayda ağırlanır Şamil’in İstanbul’a uğradığı haberi duyulduğunda şehirde yer yerinden oynamış, halk bu büyük kahramanı görebilmek için saray kapılarına akın etmişti
Şamil, aşkına düştüğü son menzile bir an evvel varmak için Sultan’ın kendisine tahsis ettiği gemi ile yola koyulur Cidde limanında Mekke Emiri, şehrin ileri gelenleri ve mahşeri bir kalabalık tarafından törenlerle karşılanarak Mekke’de Şürefa dairesinde misafir edilir
Hac sırasında orada bulunduğunu duyan, dünyanın dört bir yanından gelmiş yaklaşık yüzbin müslümanın onu görmek için yarattığı izdiham sonucu, hükümet makamları İmam Şamil’i Kabe’nin üstüne çıkarmak suretiyle bu hayran kalabalığın arzusunu tatmin edebildi
Şamil, hac farizasını yerine getirdikten sonra Medine’ye geçer Medine günlerinde son derece takatten düşer, çektiği büyük ızdırap artık tahammül edilmez bir hal alır ve hastalanarak yatağa düşer
Bütün hayatını ülkesinin milli bağımsızlığına adayan, askeri dehasını bütün dünyaya ve bizzat ebedi düşmanı Rus yüksek makamlarına dahi kabul ettiren, adını dünya tarihine "gelmiş geçmiş en büyük gerilla lideri" olarak yazdıran İmam Şamil 4 Şubat 1871’de 74 yaşında iken hayata gözlerini yumar

O'na (Rus çarına) söyleyin
Başında bulunduğum bu kahramanların kalplerinde kökleşen zafer imanı kökünden kazınmadıkça ve en genç muhariplerimden en ihtiyar naiplerime kadar, tek kurşunları ve tek kolları kalıncaya kadar;
Bu mübarek vatanı, son dağına, son köyüne ve en son kaya parçasına kadar karış karış müdafa etmekten beni hiçbir güç men edemeyecektir
Bu uğurda bütün evlad ve ıyalimi kılıçtan geçirseniz, en son müridimi yok etseniz, tek başıma ve son nefesime kadar sizinle yine döğüşeceğim Son cevabım budur

MÜSLÜMANLAR DOMUZ ETİ YEMEZ

İmam Şamil, Çarlık Rusyasına 30 yıl başarılı bir mücadele vermiş ve Rus Ordularını defalarca yenilgiye uğratmış büyük bir islam kahramanıdırRuslarla yaptığı bir savaşta Rus Çarına esir düşerRus Çarı O'nun asaletine hayran kalırKılıcını yanında taşımasına izin verirSarayda misafir eder

Bir gün Rus Çarı İmam Şamil'in şerefine büyük bir ziyafet verirZiyafette İmam Şamilin Önünde pilav üstü kuzu kızartması vardırRus Çarı İmam Şamilin iştahinada hayran kalır ve espiri yapar:
-İmam Şamil, korkarım bu iştahla benide yersiniz

Tercümanın tercüme etmesine gerek kalmadan kendine özgü bir hisle Çarın Espirisini anlayan İmam Şamil hiç düşünmeden cevap verir

-Müsterih olunuzMüslümanlar domuz eti yemezler

Şeyh Şamil"in Bugünki "Kafkasya"lılara yol gösteren bazı sözleri"

"Allah güçlülerin başaramadığını bir zayıfa başartmaya kadirdir"

"İnsanların en soylusu Allah'tan en çok sakınandır"

"Allah'ın verdiği nimetlerle günah ve kötülük yolunda güç kazanmak ne kötüdür"

"Allah ile açık olsun-gizli olsun ilişkiniz edeb üzre olmalıdır"

"Allah' giden yollar gökteki yıldızlardan daha çoktur ve ben o yollardan birisine talibim"

"Bir mürşide bağlanırken ondan keramet beklemeyin; şeriata bağlı olduğunu ve hak yolda yürüdüğünü görmeniz yeterlidir"

" Arkadaşını affet; affettiğini hatırlama ve hatırlatma!"

"Torunlarınıza bırakacağınız en büyük miras tevhid için savaşmak ve Allah kelamını yayma yolunda can vermeyi öğretmek olacaktır Torunlarımız cihad günlerinde kuyruk değil baş olmalıdır"

"Ölümümüz bizi Allah'a kavuşturacağı için kutludur Dünyaya geldik, Hakk'ın eserlerini gördük, gönülden vurulduk; emirlerindeki hikmete inandık Hakk'a kavuşmamız olan ölümü de gönülden özlemeliyiz Müslüman için bir vuslat ve mutluluk anı olan ölüm ancak kafirler için gerçek bir azaptır"

"Şehid ruhları yeşil kuş kanatları üzerinde Allah'a ulaşır Allah yolunda kan dökünüz, yurdumuz için ölünüz ve şehid olmaya koşunuz !"

"Sonunu düşünen cesur olmaz", "Kılıç Cennet'in anahtarıdır", "Yiğite cennet yeri açıktır", "Hakaret etmekte ağır, öç almakta çevik ol", "Savaşta korkak davranma, harbin ağırlıklarına sabırlı ol, ecel gelmedikçe ölüm olmaz"

Hayatı boyunca bu sözlerin anlamını şerheden Şeyh Şamil"in bugün Kafkasya ve Dağıstan"da yasayan torunları Şamil"i anladığı takdirde bu dünyada pekçok şey değişecektir