Panik Atakların Görüldüğü Durumlar | Psikiyatrik Bozukluklar

Panik Atakların Görüldüğü Durumlar | Psikiyatrik Bozukluklar

PANİK ATAKLARIN GÖRÜLDÜĞÜ DURUMLAR - PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR


1 Panik Bozukluk:

Panik ataklar en sık ve en çok panik bozuklukta görülür İleride panik bozukluk ayrıntılı anlatılacaktır


2 Sosyal Fobi:

Sosyal fobik bir insanda zaman zaman panik atak yaşayabilir Karşı cinsle konuşma durumunda kalma, bir toplulukta bulunma ve göz önünde olma, birileriyle tanışma ve göz göze gelme zorunluluğu, birilerinin önünde yazı yazma, birşeyler yiyip içme, başkalarının yanında çişini yapma durumlarında panikatak yaşanabilir Kişinin elleri titrer,yüzü kızarabilirTerleme ve ateş basması, şaşkınlık, konuşmada kekeleme ve şaşırmalar ortaya çıkabilir Bu o anki zorlanma durumuna bağlı bir kaygı-panik durumudur Diğer zamanlarda, ya da kişinin bu ortamlardan kaçındığı zamanlarda panikatakı olmaz Oysa Panik bozuklukta her hangi bir yerde ve her hangi bir zamanda; beklenmedik bir anda panikataklar ortaya çıkabilir Sosyal fobikler çocukluktan itibaren sessiz, utangaç, çekingendirler, okullarda parmak kaldırmazlar, tahtaya kalkmazlar, kaldırıldıklarında yüzleri kızarır, bazen konuşamazlar, başları öne eğilir ve çok sıkılırlar ve utanırlar Pek arkadaşları olmaz


3 Özgül Fobi:

Özgül fobide; korkulan, kaçınılan tek bir nesne yada bir durum vardır Örneğin; kedi-köpek-böcek görülünce, yaralanınca, kan görülünce, uçağa binince panikatak yaşanır


4 Posttravmatik Stres Bozukluğu (Travma sonrası stress bozukluğu):

Tehdit, ağır hakaret ve saldırıya maruz kalma, işkence, tecavüz olaylar, deprem ve diğer doğal afetler, savaşlar gibi herkes için ciddi tehdit ve korku oluşturan durumlarda da zaman zaman panik ataklar olabilir Kişi yaşadığı olayları hatırlatan bir ses, görüntü veya herhangi bir uyaranla birden geçmiş acı, travmatik anlarına dönebilir Bazen uykularından panikle uyanırlar Kendisini hala savaşta, cephede hissedip sipere yatanlar olur Deprem travmasına maruz kalanlar o anı aynen yaşayabilirler


5 Akut Stres Bozukluğu:

Posttravmatik stres bozukluğundaki gibi bir olayla karşılaşılmıştır Ancak kişinin sıkıntıları olayı izleyen bir ay içerisinde ortaya çıkar Belirti ve şikayetler en az iki gün, en fazlada bir ay sürmelidir Ağır bir benlik çözülmesi, karmaşa hali vardır Duygusal tepki kaybı, uyuşukluk, dalgınlık, yabancılaşma, gerçeği algılamada bozukluk, kimlik duygusunda karmaşa ortaya çıkabilir Bazen de panikatakta görülen çarpıntı, terleme, kızarma, yabancılaşma belirtileri görülür


6 Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu:

Anksiyete; kaygı, bunaltı,sürekli sıkıntı ve stres altında olma halidir Bütün vucudu ve zihni etkilediğinde yaygınlaşmış demektir Yoğunluğu artığında panikatak oluşabilir Kişinin düşünce, duygu ve davranışları tamamen kaygı ve stres altındadır Sürekli kötü bir şeyler olacağı endişesi vardır En aşağı altı aydır her gün kaygı yaşanmaktadır Bir çok olay ve etkinlikler hakkında abartılı kuruntular-evhamlar dikkat çeker Kişi huzursuzdur Sürekli yer değiştirir Sabırsız ve sinirlidir Kaslarında gerginlik ve ağrılar vardır Çabuk yorulur, dikkati dağılır Her şeyin en kötüsünü düşünür Sese ,gürültüye ve ışığa karşı aşırı hassastırlar Aşırı heyecanlı ve telaşlıdırlar Adeta diken üzerindedirler Oturdukları koltukların uçlarına "emaneten" oturur gibiler Erkeklerde erken boşalma ve başarısız olma korkuları vardır Mide-barsak sisteminde gastrit-ülser sıktır Sık sık tuvalete giderler Aşırı terlerler Avuç içleri hep ıslaktır Bazıları bu kaygıyı bastırmak için alkol, kumar yada seks bağımlısı olur Bazı hızlı çapkınlar bu kaygılı insanlardır Bu kaygı-endişe hali yoğunlaştığında panikataklar ortaya çıkabilir Bazen de birlikte görülebilirler


7 Obsesif-Kompulsif Bozukluk (Takıntı-Saplantı-Titizlik Hastalığı):

Takıntılı-titiz kişilik yapılarında olan insanlarda daha çok görülen bir hastalıktır Saçma olduğu bilinmesine rağmen tekrarlayıcı davranışlar olabilir Örneğin kapı kilitlendiği halde defalarca kontrol edilir Hatta yollardan işten dönülerek, bazen komşuya kontrol ettirilerek emin olunmak istenir Ellerini bir kalıp sabunla yıkadıktan sonra hala temizlenmediğini düşünen şahıs, başına, tasdik için birini dikebilir İçinden kutsal değerlere isyan-küfür gelen kişi, sürekli dualar okuyarak kendisini temizlemeye çalışır Bazılarında çocuklarına-yakınlarına zarar verme korkusu ortaya çıkınca, onlarla yalnız kalmamaya çalışır Kesici aletleri ortadan kaldırıp, hatta evden uzaklaştıranlar olur Kimisi mikrop kapıp hasta olmaktan korkar Bir yere dokunmaz Ellerini sürekli temizler, eldiven kullanabilir Peçeteyle kapıları tutabilir Saatlerce banyoda tuvalette kalınabilir Yanlış oldu diye defalarca ibadet edilebilirSa atlerce abdest alınabilir AIDS ın gündemde olduğu günlerde, güvenliksiz seksüel ilişki kuran insanlarda AIDS takıntısıyla sürekli muayene ve tahlil yaptırmalar baş gösterir Bu tür hastalarda da takıntılarıyla ilgili kaygı ve stres düzeyleri yükselince panik atak ortaya çıkar


8 Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu:

Kişinin bağlı yada bağımlı olduğu bir nesneden, kişiden, yerden ayrılmak zorunda olduğu durumlarda panik atak yaşanabilir Bağımlılık yapısı çok belirgin olan insanlar bağımlı oldukları objelerle o kadar bütünleşirler ki, ondan ayrıldıklarında yalnızlık, korku, güvensizlik, panik yaşarlar Ebeveynlerine bağımlı olan birisi, farklı bir şehirdeki okula giderken, evlenip evden ayrılırken panik olabilir


9 Genel Tıbbi Bir Duruma Bağlı Anksiyete Bozukluğu:

Fiziksel nedenli bir çok hastalıkta da anksiyete ve buna bağlı panikataklar görülebilirCiddi akciğer ve kalp hastalıklarında,şeker,Tiroid bezi hastalıkları,hormonal bozukluklar,enfeksiyon hastalıkları,kansızlık ve daha bir çok fiziksel hastalıkta anksiyete ve panikatak ortaya çıkabilirÖzellikle son yıllarda ağır gribal enfeksiyonlardan sonra panikatak ve depresyonlar ortaya çıkabilmektedir Kan şekeri düşüklüklerinde şekeri normale çıkarabilmek için, panik de de bolca salgılanan ADRENALİN hormonu ve kortizol,büyüme hormonu salgılanırAdrenalin Sempatik sistemi uyarır ve panikatak oluşturabilirÖzellikle paniğe yatkın kişilerde daha çabuk oluşurAkciğeri tıkayan ve kanın oksijenlenmesini bozan hastalıklarda,bazen Astım da da anksiyete ve panik atak olabilirBunun için panikataklı birinin bir yada iki kez detaylı bir fiziksel muayene ve tahlil-tetkikten geçmesi gerekirBir şey çıkmıyorsa vakit geçirmeden psikiyatrik tedaviye başlamak gerekiyor


10 Madde Kullanımına Bağlı Anksiyete Bozukluğu:

Özellikle alkol ve kokain,esrar;amfetamin içeren "haplar" anksiyeteye sebep olabiliyorlarAlkol -panikatak ilişkisini detaylı ayrı bir başlık altında inceleyeceğiz Bir çok alkol bağımlısında zamanla anksiyete-panikatak gelişebiliyor Bazen de alkol miktarı azaltılınca veya birden bırakınca-alamayınca yoğun anksiyete ortaya çıkabilir Alkol ayrıca merkez sinir sistemini baskılayarak depresyona da yol açabilir Panikataklıların bir kısmı sonradan alkolle "dostluğu" derinleştirirBir kısmı da ilk defa alkolle tanışırHatta yanında alkolle dolaşanlar olurpanik gelmesin diye alkollü gezinen çok panikataklı vardır

Esrar son yıllarda gittikçe artan hızla kullanılmaktadırPanikatağa yatkın , şüpheci-kıskanç insanlarda esrar ciddi psikiyatrik sorunlara yol açmaktadırİlk defa esrar kullandıktan sonra panikatak yaşayan çok insan gördüm Bazen buna sevgilisi-eşini aşırı kıskanıp,yaşamı çekilmez hale getiren hezeyanlarda eşlik edebiliyor

Maalesef uyuşturucu tacirleri esrarı masum göstererek yaygınlaştırmaktadırlarBize gelen gençlerin çoğu o kadar kanıksamışlar ki, çok rahat ve övünerek ve nerdeyse bize de esrarı önerecek duruma gelmişlerdir

Kokainde beyindeki Adrenalin,Dopamin gibi hormonları aşırı salgılatarak , depoları boşaltarak uyarı oluştururAnksiyete-panikatağa yol açabilir

Esrar gibi yaygınlaşan Extazi de ciddi psikiyatrik problemlere sebep olmaktadır Bir çok gece kulübü ve barlarda, bazı okul çevrelerinde, hatta mahallelerde "ekmek -peynir" gibi satılmaktadır İçeriğinde uyarıcı Amfetamin türevleri vardırBaşlangıçta kokain gibi uyarıcıdırEnerji depolarını boşaltırvucut ısısını artırırÇarpıntı ve ağız kuruluğu yapar Huzursuzluk yaratabilirPaniğe yatkın birisinde kolaylıkla paniğe çevirebilirBazende ciddi depresyonlara sebep olmaktadır


11 Anksiyeteli Depresyon:

Depresyon sıklıkla aşırı sıkıntılı,huzursuz,anksiyeteli bir tablo oluştururDepresyonlu insanın en önemli özeliği: eskiden zevk alarak yaptığı işlerden artık zevk alamaz hale gelmesidir Kişisel bakımını ihmal ederSosyal yaşamdan geri çekilirAşırı duygusallık ve çabuk ağlamalar,her şeyden etkilenmeler görülürKendine güvende azalma ve çekingenlik,etki altında kalma ortaya çıkarKimsenin kendisini anlamadığını,yalnız olduğunu düşünmeye başlarGeçmişte yaptığı hataları büyüterek suçluluk duyguları geliştirirUmutsuzluk ve karamsarlık vardır

Dalgınlık,unutkanlık,okuduklarını anlayamama vardırUykuya dalamama,sık sık uyanma, sabahları ya erkenden sıkıntıyla uyanma, ya da kalkmak istememe,dinlenmemiş olarak uyanma söz konusudurİştah azalıp,kilo verilebilirBazı depresyonlular sıkıntısını yiyerek gidermeye çalışır ve kilo artışı olur Genç kızlarda kilo ve estetik takıntıları baş gösterirCinsel isteksizlik olurErkeklerde sertleşememe,bazen erken boşalmalar ortaya çıkarYeni birine aşık olma ve sürekli onu takıntı haline getirme hali olabilirAşırı sinirlilik,sabırsızlık, tahammülsüzlük ve her şeye karşı isteksizlik ortaya çıkarSigara ve alkol kullanımı artabilirKişi bir yere gitmek istemezCanı istemez ve anlamsız gelirOysa panik ataklı insan dışarıda başıma bir şey gelebilir diye dışarı çıkmaktan korkarYada yanına birisini alarak çıkabilirOysa depresyonlu birisine ısrar etseniz,cazip tekliflerde sunsanız sıkılır,çıkmak istemezDepresyonlu hasta işe gitmek istemez,sorumlulukları ağır gelirGençler okulda başarısız ve uyumsuz hale gelirlerEv hanımları çocuklarına bakamaz ve onlara sert davranır hale gelirCiddi aile kavgaları başlarKorku ve kaygılar,aşırı titizlik ve takıntılar baş gösterirYorgunluktan dolayı küçük bir iş dahi kişinin gözünde büyür ve çok çabuk yorulurZaman zaman "yaşamın hiçbir anlamı yokÖlsem hem ben hem de her kes kurtulur"şeklinde düşünceler olurPanikataklı insan ise yaşama çok bağlı ve ölümden korkmaktadırDepresyonlu kişi için ölüm sıradan ve sıcaktırHalbuki panikatakta ölüm soğuk ve ürkütücüdürCenaze arabası görülünce kişi kötü olurÖlüm haberleri çok rahatsızlık verirYakınlarının cenazesine gidemeyen çok panikataklı vardır

Depresyonda çok yoğun anksiyete-kaygı-bunaltı olduğunda, panikatak da ortaya çıkarPanikatak daha "gürültülü" olduğundan ön plana çıkıp kişiyi ve hekimi yanıltabilirYukarıda sıraladığımız depresyon belirtilerinden 5-6 tanesi kişide varsa temel sorun depresyondur

Bazen ciddi panikataklardan sonra depresyon ortaya çıkabilirYa da panikataklı birisi tedavi olduktan sonra depresyon geçirebilir Bazen de depresyon tedavi edildikten sonra kişide panikatak gelişebilir

Çoğunlukla %50-55 arası, depresyonla panikatak içi içedirYapılan çalışmalarda her iki hastalıktan sorumlu olan beyin bölgelerinin,yollarının ortak olduğu söylenmektedir


12 Şizofreni ve Paronoya:

Bazı şizofrenlerde,özellikle hastalığın ilk dönemlerinde panik atak olabilirFakat panik Bozukluklu biri asla şizofreniye dönüşmezHastalarımızın en çok sordukları sorulardan biri de "Hocam ben şizofren miyim? Hastalığım şizofreniye çeviri mi?" sorusudurBu konuyu ayrı bir başlık altında, başka bir bölümde ayrıca inceleyeceğiz

Şizofreni bir psikozdurYani düşünce alanında ciddi bozulmalar vardırŞizofreninin değişik alt tipleri vardır Özellikle şizofreninin ilk günlerinde; düşünce,duygu alanlarındaki karmaşalar,çelişkiler, şüpheler, gerçeklik yetisinin kaybolmaya başladığı süreçlerde , yoğun kaygı ve buna bağlı panikatak olabilir

Bazı şizofrenlerde " bana homoseksüel gibi bakıyorlar beni öyle zannediyorlar" hezeyanıyla , korku-panik olabiliyor Ya da aşırı takip edilme-kötülük görme hezeyanları olan şizofren hasta,aşırı kaygı-korku nöbetiyle panikatak yaşayabiliyorŞizofrenik hasta öz bakımına dikkat etmez Tırnakları uzar, saçı-sakalına karışabilirCümleler kopukluk gösterirDağınık ve saçma konuşmalar vardır

Paranoyaklarda da Tek bir konuda hezeyan vardırKişi kendisini çok çok önemli bir zevat; Mehdi, kurtarıcı gibi görebilirYani büyüklük paranoyası içerisindedir Kıskançlık,güzellik,asalet, kaşiflik gibi çok çeşitli paranoyalar vardır Paranoyaklarda da zaman zaman panikataklar olabilir Ama her panikataklı paranoyak değildir Ve panik bozukluk paranoyaya,şizofreniye dönüşmezŞizofreni ve Paranoyada çoğunlukla hastalık kabul edilmezHastaların yakınları kişiyi tedaviye ,zorla vs getirirOysa panik bozukluklu hasta her an doktora,hastaneye yakın olmak ister Bir kısmı hastane karşısında ev tutarBir doktorla evli olma hayalleri kuranlar olur


13 Hipokondriasis (Hastalık hastalığı):

Halk arasında orasını burasını dinleyen,evhamlı,sürekli doktor doktor dolaşan kişilere hastalık hastası derlerBu kişilerde de zaman zaman panikatak görülebilirKişi ciddi bir fiziksel hastalığı olduğuna inanmıştır "tonlarca" tahlil-tetkik yaptırırOnlarca doktor ve hastane dolaşır Fiziksel bir bozukluğu olmadığına ikna olmazSağlık haberlerini sıkı takip ederHer kesin hastalığından kendisine bir pay biçer Verilen ilaçların prospektüsünü en ince ayrıntısına kadar okurBütün yan etkilerde kendisinde çıkarDoktorları kendisini anlamamakla suçlarBir çoğu psikiyatra gitmez Panik bozukluklu hastalarda ilk dönemlerinde bu hastalar gibi doktor doktor dolaşabilirlerFakat,bir süre sonra hastalıklarının psikolojik kökenli olduğunu anlar veya ikna edilerek psikiyatriste giderlerİyi bir panik bozukluk tedavisiyle geçici"hastalık hastalığı" tablosu da ortadan kalkar


14 Somatizasyon Bozukluğu:

Bu hastalık da fiziksel nedenlerle açıklanamayan çok sayıda bedensel yakınma vardırBaşta,sırtta,karında, göğüste, eklemlerde,kasıklarda,barsaklarda,cinsel ilişkide idrar yaparken yoğun ağrılardan yakınılabilinir Mide -barsak sisteminde: hazımsızlık, şişkinlik, bulantı, kusma,ishal görülebilirCinsel fonksiyonlarda bozukluk; cinsel ilgisizlik,sertleşme sorunu,erken boşalma olabilirKadınlarda aşırı kanamalı adet, düzensiz regl görülebilir Boğazda düğümlenme, yutkunma güçlüğü,bir kolda veya bir bacakta güç kaybı,körlük, sağırlık, felç olma hali gibi belirti ve şikayetler olabilirBu hastalarda da bazen panikatak ortaya çıkabilirYapılan en geniş tahlillerde ve bilumum muyanelerde asla bir şey çıkmazSorun psikolojik kökenlidirYani gerçek körlük yada sağırlık yokturAma hasta öyle hisseder ve yaşarYapılan psikiyatrik tedaviyle kişi normale döner


15 Yapay Bozukluk:

Fiziksel ve psikolojik belirtiler iradeli olarak, kasıtlı şekilde ortaya çıkarılır Ya da bunlar varmış gibi "numara" yapılır Bu kişiler hasta rolünü benimserlerBu insanlar panikatağı da taklit edebilirlerGenellikle dikkat çekmeye çalışan Histrionik, ya da mazohistik kişilik bozukluğu olan insanlardırHastanelere yatmak için ilaçlar içip ishal olan, bir yerlerini kanatan, ateşini yükseltenler vardır


16 Temaruz (Simulasyon):

Yapay bozuklukta olduğu gibi belirtiler görülürBelirtilerin ortaya çıkarılması bir amaca hizmet ederÖrneğin,askerlikten muaf olmak, sorumluluklardan kaçmak, bir kazanç elde etmek hedeflenirYapay bozuklukta ise hasta rolünü benimseme esastır Temaruzda da pek ala panikatak taklit edilip, sorumluluktan kaçma hedeflenebilir


17 Depersonalizasyon Bozukluğu:

Şahsın kendisini algılama ve değerlendirmesinde bir yabancılık söz konusudurRuhu bedeninden ayrılmış gibidirSanki bedenine dışarıdan bakıyor gibidir Zihinsel süreçlerde kopma, sislenme hissedilebilirKişi bunun farkındadır Bu yaşantısı sosyal, mesleki faaliyetlerinde aksamalara neden olmaktadır Yabancılaşma durumu kişide panik duygusunu ve panikatağı ortaya çıkarabilirPanik atakda da , kriz anında depersonalizasyon olabilirKriz geçince o da geçer Depersonalizasyonda ise sürekli ve yenileyici olarak yabancılaşma vardır