Bunlari Biliyorsunuz Mu :)

Niçin bahar gelince insanların yaşama sevinçleri yükselir? Niçin koyunlar
baharda ve hemen hemen aynı zamanda kuzularlar? Niçin kuşlar vakti gelince
bir anda hep beraber göç yollarına düşerler? Bu zamanlamayı fiziksel ve
psikolojik davranış biçimlerindeki değişimi sağlayan nedir?
İnsan vücudu her gün aynı saatte otomatik olarak belirli fonksiyonları yerine
getirir vücut ısısını değiştirir hormonlar salgılar Biz bunların çoğunun farkına
bile varmayız Örneğin bu biyolojik beden saatine uygun olarak vücudumuz
akşam saatlerinde ısı kaybını önlemek için beden ısısını düşürür sabahları ise
bedeni günlük aktivitelere hazırlamak için arttırır Yani vücut ısısı insanlarda
bir günde yaklaşık bir derece iner ve çıkar
Tabiattaki bu müthiş dengeyi sağlayan canlılarda beynin merkezine yakın
yuvalanmış küçük ve gösterişsiz bir organ olan hipofiz salgı bezidir Varlığı
milattan yüzyıllarca önce bile bilinen insanda bir hap kadar küçük ve hafif olan
bu bez balıklarda sürüngenlerde hem suda hem karada yaşayan hayvanlarda
kuşlarda ve memelilerde hemen hepsinde vardır
Bilindiği gibi hayvanların bir çoğunun üreme aktiviteleri mevsimlere bağlıdır
Deneylerde hipofiz bezi çıkartılan hayvanların aynı zamanda doğurmaları daha
doğrusu tabiatın takvimine bağlı kalmaları özelliklerini yitirdikleri görülmüştür
Aynı şekilde vücut sıcaklıklarını ve günlük yaşam ritimlerini
düzenleyemedikleri kuşların göç etme içgüdülerini kaybettikleri tespit
edilmiştir
Biyolojik ritmi düzenleyen hipofiz bezinin bunu salgıladığı 'melatonin' hormonu
ile yaptığı biliniyor Bu hormonun salgı miktarı dış dünyanın gece ve gündüz
zamanları daha doğrusu havanın karanlık ve aydınlık süreleri tarafından
ayarlanmaktadır Yani beden saati gün ışığı döngüsüyle eş zamanlı
çalışmaktadır
Sürekli gece çalışanlarda uçakla uzun yolculuk yapanlarda hatta kış mevsimine
girerken gündüz saatlerinin kısalmasıyla bazı insanlarda beden saatinin
ritminin bozulmasıyla oluşan fiziksel ve psikolojik sorunlar görülmektedir
Melatoninin beyne nasıl bir sinyal göndererek bu kontrol mekanizmasını
yarattığı ve bu saatin moleküler ve hücresel düzeyde nasıl çalıştığı tam açıklığa
kavuşabilmiş değil
Koyun ve benzeri hayvanların sonbaharda günlerin kısalmasıyla çiftleşip bütün
bir kış yavruyu karnında taşıyıp baharda doğurmalarına karşın kuş balık gibi
memeli olmayan hayvanlarla diğer bazı küçük memelilerin hipofizlerinin bu iş
için niçin ve nasıl bahar aylarını seçtikleri ve üreme mevsimi dışında hipofizden gelen hangi emirle doğurganlıklarını kaybettikleri konularını açıklığa
kavuşturmak için çalışmalar devam ediyor
Bu çalışmaların bir diğer amacı da hayvanların çoğunun sonbaharda hep beraber
aktif üreme dönemine girmeleri doğumların da aynı tarihlere rastlamaları bu
nedenle belli mevsimlerde piyasalarda lüzumundan fazla et bulunmasıdır
Araştırmacılar hayvanların biyolojik saatlerinde ayarlama yaparak üreme
döngülerini değiştirmeye üremenin yıl içine dağılmasına çalışıyorlar